بازار درانتظار نشست دوحه
گروه نفت و انرژی- فرصتی تا برگزاری نشست ١٧ آوریل دوحه باقی نمانده است، قطعا برگزاری این نشست در صورت بی‌نتیجه ماندن منجر به تضعیف بیشتر قیمت‌ها می‌شود و بازارهای جهانی را بی‌ثبات‌تر می‌کند مگر آنکه پیش از برگزاری این نشست توافقی میان کشورهای حاضر در این نشست صورت گیرد. با وجود اینکه که چندی پیش، محمد بن سلمان جانشین ولیعهد عربستان، تثبیت سقف تولید عربستان را به شرکت ایران و دیگر کشورهای تولیدکننده نفت در طرح فریز نفتی، مشروط کرده و گفته بود، کشورش فقط در صورتی‌که همه کشورها از جمله ایران، روسیه، ونزوئلا و همه تولیدکنندگان مهم تصمیم به توقف رشد تولید بگیرند با آنها مشارکت خواهد کرد اما اخیرا یک مقام دیپلماتیک در دوحه - پایتخت قطر - از توافق روسیه و عربستان‌سعودی روی تثبیت میزان تولید نفت و افزایش ندادن آن با هدف تقویت قیمت جهانی آن خبر داد. نکته مهم در این توافق این است که ریاض و مسکو با وجود مصمم بودن ایران برای پیشبرد برنامه افزایش تولید و صادرات نفت خود، زیر بار فریز نفتی رفته‌اند. یک دیپلمات روس در دوحه که نامش فاش نشده، در این باره گفته است: «مقام‌های روسیه و عربستان سعودی در چارچوب مذاکرات مقدماتی برای اجلاس آتی دوحه روز سه‌شنبه دیدار کرده و برای افزایش ندادن تولید نفت به توافق رسیدند.» این دو کشور که بخش عمده بودجه خود را از درآمدهای نفتی تامین می‌کنند با سقوط بهای نفت در بازار جهانی با زیان‌های سنگین و مشکلات اقتصادی شدیدی مواجه شده‌اند. پیش از این بارها و بارها بیژن زنگنه، وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران بر عزم جدی ایران برای اجرای برنامه افزایش تولید در دومرحله تاکید کرده و گفته بود: صادرات نفت‌خام ایران در چند ماه نخست پس از لغو تحریم‌ها 500 هزار بشکه در روز افزایش می‌یابد و رقبا ناچارند که برای حضور ایران در بازار جا باز کنند. برخی از همتایان زنگنه در دیگر کشورهای نفتی به‌ویژه عربستان در واکنش‌های اولیه به این سخنان، بازگشت به بازار جهانی نفت را مشکل ایران دانسته و گفته بودند ما ملزم به خالی کردن عرصه برای حضور ایران نیستیم و هیچ کشوری برای ایران در بازار جهانی جای محفوظی نگه نداشته است. این در حالی است که ایران حاضر است طرح فریز نفتی را بپذیرد اما به آن شرط که تولید و صادرات نفت ایران به پیش از تحریم‌ها برسد. این تنها راهی است که ایران می‌تواند به دیگر کشورها در این طرح بپیوندد. تولیدکنندگان بدون مشارکت ایران بر سر فریز نفتی توافق می‌کنند در همین حال الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه روز گذشته اعلام کرد، توافق بر سر فریز نفتی ممکن است بدون مشارکت ایران بین کشورهای تولیدکننده نفت به دست آید. وی افزود: «همه چیز ممکن است زیرا این یک سند باز است، هر کسی که می‌خواهد به آن بپیوندد به آن خواهد پیوست. آنهایی که نمی‌خواهند به توافق فریز نفتی بپیوندند، کسی آنها را وادار به پیوستن نخواهد کرد.» اما فارغ از این سرسختی‌های کلامی، پایگاه خبری فیول فیکس آمریکا نیز اخیرا اعلام کرد که ایران با افزایش صادرات 600 هزار بشکه در روز نفت‌خام در مدت سه ماه، از هدف کوتاه‌مدت خود جلو افتاده است. پایگاه خبری یادشده با بیان اینکه آنها (ایرانی‌ها) خیلی بهتر از آنچه بازار انتظار داشت عمل کردند، آورده است: با وجود تلاش عربستان سعودی برای دستیابی به توافقی که تولید نفت‌خام مجموعه کشورهای اوپک را محدود کند، ایران سه برابر بیشتر به هند نفت می‌فروشد. فیول فیکس در ادامه نوشته است: تلاش ایران برای افزایش سهم بازار خود موجب افزایش چشمگیر صادرات نفت خاورمیانه به سایر نقاط جهان نشده، زیرا تولید نفت دیگر کشورهای این منطقه تا حدودی کاهش یافته است. به این ترتیب این ایران است که بدون همراهی کردن با فریز نفتی و با افزایش تولید جایگاه خود را در بازار احیا کرده و جور فریز نفتی برای احیای قیمت را نیز دیگر تولیدکنندگان عضو اوپک و غیرعضو مانند روسیه خواهند کشید. عربستان و متحدانش در اوپک که زمانی با افزایش سرسام‌آور تولید و عرضه نفت سعی در شکستن قیمت آن برای لطمه زدن به توان اقتصادی ایران و روسیه داشتند با سقوط قیمت نفت دچار مشکلات اقتصادی و کسری بودجه و ناچار از استقراض خارجی شدند و بازی دو سر باختی را تجربه کردند که برای جبران خسران آن ناچار به توقف افزایش تولید نفت خود هستند. ادامه پرقدرت فعالیت‌های حفاری در ۳ کشور خلیج فارس از طرفی در یک منطقه از جهان فعالیت‌های حفاری با قدرت ادامه دارد، تا ظرفیت مورد نیاز برای زمانی که بار دیگر تقاضا مجددا از عرضه پیشی می‌گیرد، وجود داشته باشد. سه کشور در شبه جزیره عربستان، یعنی عربستان، کویت و امارات حفاری‌های خود را تقریبا در سطوح بی سابقه‌ای ادامه می‌دهند. میزان حفاری در این سه کشور در سال 2015 به بالاترین رقم دستکم در 20 سال گذشته رسید و همچنان حفاریها با همین قدرت و قوت ادامه دارد. توسعه میدان نفتی شیبح عربستان تا ماه ژوئن موجب افزایش 250 هزار بشکه تولید این کشور خواهد شد، درحالی که تولید از میدان خوریس هم تا پایان سال 2017 به میزان 300 هزار بشکه افزایش پیدا خواهد کرد. شرکت آرامکو می‌گوید این اقدامات توسعه‌ای به ریاض اجازه خواهد داد تا تولید در میادین قدیمی‌اش را که همچنان دارای ظرفیت تولید بیش از 12 میلیون بشکه در روز هستند، کاهش دهد. کویت و امارات حتی اهدافی بلندپروازانه تر در سر دارند. کویت قصد دارد ظرفیت تولید خود را تا پایان سه ماهه سوم 5 درصد افزایش دهد و از سه میلیون بشکه فعلی تا سال 2020 به چهار میلیون بشکه برساند. ابوظبی نیز ظرفیت تولید خود را از حدود سه میلیون بشکه فعلی به 5/3 میلیون بشکه تا سال 2017 خواهد رساند. کشورهای حاشیه خلیج فارس در حال برنامه‌ریزی برای افزایش ظرفیت تولید خود جهت پر کردن شکاف ناشی از عدم سرمایه‌گذاری در پروژه‌های جدید در سایر نقاط جهان هستند. شاید در وضعیت فعلی که دنیا با مازاد عرضه نفت مواجه است، سخن گفتن از کمبود نفت کمی عجیب به نظر برسد اما شرکت‌های نفتی معتبر دنیا در حال کاهش هزینه‌های خود برای دومین سال متوالی هستند و این امر موجب شده تا نیل آتکینسون، تحلیلگر آژانس بین‌المللی انرژی نسبت به سورپرایزهای احتمالی امنیت نفتی در آینده‌ای نه چندان دور هشدار دهد. پروژه‌های جدید بسیار کمی از سوی شرکت‌های نفتی غیردولتی در دستور کار قرار گرفته‌اند. انتظار می‌رود در ادامه سال‌های دهه جاری سالانه 2/1 میلیون بشکه از تولید میادین موجود نفت جهان کاسته شود. میادین جدیدی که قرار است امسال و سال آینده تولید خود را آغاز کنند، نتیجه سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته در زمان نفت 100 دلاری هستند.
گروه نفت و انرژی- فرصتی تا برگزاری نشست ١٧ آوریل دوحه باقی نمانده است، قطعا برگزاری این نشست در صورت بی‌نتیجه ماندن منجر به تضعیف بیشتر قیمت‌ها می‌شود و بازارهای جهانی را بی‌ثبات‌تر می‌کند مگر آنکه پیش از برگزاری این نشست توافقی میان کشورهای حاضر در این نشست صورت گیرد. با وجود اینکه که چندی پیش، محمد بن سلمان جانشین ولیعهد عربستان، تثبیت سقف تولید عربستان را به شرکت ایران و دیگر کشورهای تولیدکننده نفت در طرح فریز نفتی، مشروط کرده و گفته بود، کشورش فقط در صورتی‌که همه کشورها از جمله ایران، روسیه، ونزوئلا و همه تولیدکنندگان مهم تصمیم به توقف رشد تولید بگیرند با آنها مشارکت خواهد کرد اما اخیرا یک مقام دیپلماتیک در دوحه - پایتخت قطر - از توافق روسیه و عربستان‌سعودی روی تثبیت میزان تولید نفت و افزایش ندادن آن با هدف تقویت قیمت جهانی آن خبر داد. نکته مهم در این توافق این است که ریاض و مسکو با وجود مصمم بودن ایران برای پیشبرد برنامه افزایش تولید و صادرات نفت خود، زیر بار فریز نفتی رفته‌اند. یک دیپلمات روس در دوحه که نامش فاش نشده، در این باره گفته است: «مقام‌های روسیه و عربستان سعودی در چارچوب مذاکرات مقدماتی برای اجلاس آتی دوحه روز سه‌شنبه دیدار کرده و برای افزایش ندادن تولید نفت به توافق رسیدند.» این دو کشور که بخش عمده بودجه خود را از درآمدهای نفتی تامین می‌کنند با سقوط بهای نفت در بازار جهانی با زیان‌های سنگین و مشکلات اقتصادی شدیدی مواجه شده‌اند. پیش از این بارها و بارها بیژن زنگنه، وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران بر عزم جدی ایران برای اجرای برنامه افزایش تولید در دومرحله تاکید کرده و گفته بود: صادرات نفت‌خام ایران در چند ماه نخست پس از لغو تحریم‌ها 500 هزار بشکه در روز افزایش می‌یابد و رقبا ناچارند که برای حضور ایران در بازار جا باز کنند. برخی از همتایان زنگنه در دیگر کشورهای نفتی به‌ویژه عربستان در واکنش‌های اولیه به این سخنان، بازگشت به بازار جهانی نفت را مشکل ایران دانسته و گفته بودند ما ملزم به خالی کردن عرصه برای حضور ایران نیستیم و هیچ کشوری برای ایران در بازار جهانی جای محفوظی نگه نداشته است. این در حالی است که ایران حاضر است طرح فریز نفتی را بپذیرد اما به آن شرط که تولید و صادرات نفت ایران به پیش از تحریم‌ها برسد. این تنها راهی است که ایران می‌تواند به دیگر کشورها در این طرح بپیوندد. تولیدکنندگان بدون مشارکت ایران بر سر فریز نفتی توافق می‌کنند در همین حال الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه روز گذشته اعلام کرد، توافق بر سر فریز نفتی ممکن است بدون مشارکت ایران بین کشورهای تولیدکننده نفت به دست آید. وی افزود: «همه چیز ممکن است زیرا این یک سند باز است، هر کسی که می‌خواهد به آن بپیوندد به آن خواهد پیوست. آنهایی که نمی‌خواهند به توافق فریز نفتی بپیوندند، کسی آنها را وادار به پیوستن نخواهد کرد.» اما فارغ از این سرسختی‌های کلامی، پایگاه خبری فیول فیکس آمریکا نیز اخیرا اعلام کرد که ایران با افزایش صادرات 600 هزار بشکه در روز نفت‌خام در مدت سه ماه، از هدف کوتاه‌مدت خود جلو افتاده است. پایگاه خبری یادشده با بیان اینکه آنها (ایرانی‌ها) خیلی بهتر از آنچه بازار انتظار داشت عمل کردند، آورده است: با وجود تلاش عربستان سعودی برای دستیابی به توافقی که تولید نفت‌خام مجموعه کشورهای اوپک را محدود کند، ایران سه برابر بیشتر به هند نفت می‌فروشد. فیول فیکس در ادامه نوشته است: تلاش ایران برای افزایش سهم بازار خود موجب افزایش چشمگیر صادرات نفت خاورمیانه به سایر نقاط جهان نشده، زیرا تولید نفت دیگر کشورهای این منطقه تا حدودی کاهش یافته است. به این ترتیب این ایران است که بدون همراهی کردن با فریز نفتی و با افزایش تولید جایگاه خود را در بازار احیا کرده و جور فریز نفتی برای احیای قیمت را نیز دیگر تولیدکنندگان عضو اوپک و غیرعضو مانند روسیه خواهند کشید. عربستان و متحدانش در اوپک که زمانی با افزایش سرسام‌آور تولید و عرضه نفت سعی در شکستن قیمت آن برای لطمه زدن به توان اقتصادی ایران و روسیه داشتند با سقوط قیمت نفت دچار مشکلات اقتصادی و کسری بودجه و ناچار از استقراض خارجی شدند و بازی دو سر باختی را تجربه کردند که برای جبران خسران آن ناچار به توقف افزایش تولید نفت خود هستند. ادامه پرقدرت فعالیت‌های حفاری در ۳ کشور خلیج فارس از طرفی در یک منطقه از جهان فعالیت‌های حفاری با قدرت ادامه دارد، تا ظرفیت مورد نیاز برای زمانی که بار دیگر تقاضا مجددا از عرضه پیشی می‌گیرد، وجود داشته باشد. سه کشور در شبه جزیره عربستان، یعنی عربستان، کویت و امارات حفاری‌های خود را تقریبا در سطوح بی سابقه‌ای ادامه می‌دهند. میزان حفاری در این سه کشور در سال 2015 به بالاترین رقم دستکم در 20 سال گذشته رسید و همچنان حفاریها با همین قدرت و قوت ادامه دارد. توسعه میدان نفتی شیبح عربستان تا ماه ژوئن موجب افزایش 250 هزار بشکه تولید این کشور خواهد شد، درحالی که تولید از میدان خوریس هم تا پایان سال 2017 به میزان 300 هزار بشکه افزایش پیدا خواهد کرد. شرکت آرامکو می‌گوید این اقدامات توسعه‌ای به ریاض اجازه خواهد داد تا تولید در میادین قدیمی‌اش را که همچنان دارای ظرفیت تولید بیش از 12 میلیون بشکه در روز هستند، کاهش دهد. کویت و امارات حتی اهدافی بلندپروازانه تر در سر دارند. کویت قصد دارد ظرفیت تولید خود را تا پایان سه ماهه سوم 5 درصد افزایش دهد و از سه میلیون بشکه فعلی تا سال 2020 به چهار میلیون بشکه برساند. ابوظبی نیز ظرفیت تولید خود را از حدود سه میلیون بشکه فعلی به 5/3 میلیون بشکه تا سال 2017 خواهد رساند. کشورهای حاشیه خلیج فارس در حال برنامه‌ریزی برای افزایش ظرفیت تولید خود جهت پر کردن شکاف ناشی از عدم سرمایه‌گذاری در پروژه‌های جدید در سایر نقاط جهان هستند. شاید در وضعیت فعلی که دنیا با مازاد عرضه نفت مواجه است، سخن گفتن از کمبود نفت کمی عجیب به نظر برسد اما شرکت‌های نفتی معتبر دنیا در حال کاهش هزینه‌های خود برای دومین سال متوالی هستند و این امر موجب شده تا نیل آتکینسون، تحلیلگر آژانس بین‌المللی انرژی نسبت به سورپرایزهای احتمالی امنیت نفتی در آینده‌ای نه چندان دور هشدار دهد. پروژه‌های جدید بسیار کمی از سوی شرکت‌های نفتی غیردولتی در دستور کار قرار گرفته‌اند. انتظار می‌رود در ادامه سال‌های دهه جاری سالانه 2/1 میلیون بشکه از تولید میادین موجود نفت جهان کاسته شود. میادین جدیدی که قرار است امسال و سال آینده تولید خود را آغاز کنند، نتیجه سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته در زمان نفت 100 دلاری هستند.