نفت را مُفت می‌بردند!

گروه نفت و انرژی- همایش «صنعت نفت دانش‌بنیان؛ تبلور اجرای اقتصاد مقاومتی» در مسیر اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و با هدف بررسی چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌روی شکل‌گیری صنعت نفتی دانش‌بنیان با حضور معاون اول رییس‌جمهور، وزیر نفت، جمعی از نمایندگان مجلس، روسای دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی کشور و مدیران ارشد صنعت نفت روز گذشته در سالن همایش‌های بین‌المللی پژوهشگاه صنعت نفت برگزار شد. وزیر نفت در این همایش کسب توانمندی فناورانه در افزایش بازیافت از مخازن، سازماندهی مناسب برای اجرای پروژه‌ها و تقویت و حمایت از ظرفیت‌های داخلی برای ساخت تجهیزات پرمصرف صنعت نفت را مهم‌ترین فعالیت‌های اقتصاد مقاومتی در بخش بالادستی صنعت نفت عنوان کرد و گفت: اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در پساتحریم تسریع می‌شود. بیژن زنگنه با بیان اینکه صنعت نفت از همان ابتدای ابلاغ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی در جهت عملیاتی کردن آن حرکت کرده و آن را در دستور کار قرار داده است، افزود: وزارت نفت با جدیت برنامه‌های اقتصاد مقاومتی را در صنعت نفت پس از ابلاغ آن پیگیری کرده است. وزیر نفت با بیان اینکه بند «٢» این سیاست، دال بر پیشتازی اقتصاد دانش‌بنیان و افزایش سهم تولید و صادرات محصولات و خدمات دانش‌بنیان است، یادآور شد: دستیابی به جایگاه نخست دانش‌بنیان در منطقه موضوعی است که بر فعالیت‌های صنعت نفت حاکم است و آن را به صورت جدی پیگیری می‌کنیم. زنگنه با بیان اینکه دانش‌بنیان کردن در واقع همان زندگی معقول و عملیاتی است، افزود: همه می‌گویند صادرات ما باید زیاد شود اما چرا ما وقتی در یک بازار وارد می‌شویم فقط چند صباحی در آن حضور داریم و بعد آن را به رقبا واگذار می‌کنیم؛ دلیل این است که نقش فناوری دانش‌بنیان را در صادرات دست‌کم می‌گیریم. وی افزود: صادرات و بازاریابی یک کار دانش‌بنیان است که اگر بتوانیم به خوبی عمل کنیم، در بلندمدت می‌توانیم با دیگران در این عرصه رقابت کنیم. وزیر نفت ثبت کردن نام یک برند و جاانداختن آن و همچنین تبلیغات بازرگانی را نیز فعالیت‌هایی دانش‌بنیان عنوان کرد و با اشاره به اینکه طی ١٠ سال اخیر بازرگانان نیز در صنعت نفت فعال شده‌اند که بدون تولید بشکه‌ای نفت درآمدهای قابل توجهی دارند، تصریح کرد: درآمد بازرگانان فعال در صنعت نفت از آنهایی که در این عرصه فعالیت و نفت تولید می‌کنند، بیشتر است. زنگنه همچنین توانمندی جذب پروژه‌ها را نیز یک فعالیت دانش‌بنیان عنوان کرد و افزود: برخی شرکت‌ها عنوان می‌کنند در اجرای پروژه‌ها همه کارها انجام شده و تنها جذب منابع مالی باقی‌مانده در حالی که مهم‌ترین بخش اجرای یک پروژه، تامین منابع مالی آن است که شرکت‌ها از آن غافل هستند و این جذب منابع مالی، یک کار دانش‌بنیان است. ١٠٠٠ میلیارد تومان ارزش قراردادهای فناورانه در بخش بالادستی وزیر نفت سپس به فعالیت‌های صنعت نفت در دو بخش بالادستی و پایین‌دستی در جهت تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی پرداخت و گفت: کسب توانمندی فناورانه در افزایش بازیافت از مخازن، سازماندهی مناسب برای اجرای درست پروژه‌ها و تقویت و حمایت از ظرفیت‌های داخلی برای ساخت تجهیزات پرمصرف در صنعت نفت مهم‌ترین فعالیت‌های بخش بالادستی است. زنگنه ادامه داد: نخستین بار در تاریخ صنعت نفت مطالعه مخازن بزرگ نفتی به دانشگاه‌ها سپرده شد و سپردن این مخازن در فضای کاملا حرفه‌ای انجام شد. وی افزود: قرار شد با اجرایی شدن برجام، این دانشگاه‌ها در کنار شریک خارجی به مطالعه این مخازن بپردازند. وزیر نفت ارزش قراردادهای امضا شده با دانشگاه‌ها را در بخش بالادستی بیش از یک‌هزار میلیارد تومان عنوان کرد و درباره سازمان مناسب برای اجرای پروژه‌ها نیز گفت: نمی‌توان در پروژه‌ای بدون داشتن یک سازمان مناسب موفق بود و داشتن پیمانکار عمومی سبب موفقیت یک پروژه می‌شود. ۵٠٠ میلیارد تومان قرارداد پایین‌دستی وزیر نفت در ادامه به پروژه‌های پایین‌دستی صنعت نفت که همسو با سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در این وزارتخانه دنبال می‌شود، اشاره کرد و گفت: به دنبال امضای تفاهمنامه‌هایی به ارزش ۵٠٠ میلیارد تومان با ١٢ دانشگاه و مرکز تحقیقاتی کشور در حوزه‌های پایین‌دستی، همکاری مطالعاتی در زمینه تولید الفین‌ها، اتیلن و پالایش نفت و گاز در دستور کار قرار گرفته است و بر آن هستیم تا با همکاری با مراکز معتبر، مرزهای دانش و فناوری را پیش ببریم و به دانش قابل استفاده برای همگان دست یابیم. وی افزود: شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران قراردادی را با یک شرکت معتبر اروپایی برای ساخت واحدی به منظور تبدیل متانول به پروپیلن امضا می‌کند. زنگنه با بیان اینکه موضوع بهینه‌سازی مصرف انرژی در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی دیده شده است، گفت: افزون بر پروژه‌هایی مانند برق‌رسانی به چاه‌های کشاورزی، نوسازی ناوگان اتوبوس‌ها، کامیون‌ها و تاکسی‌ها، بهبود وضع موتورخانه‌ها و... که هم اکنون دنبال می‌شود، ده‌ها میلیارد دلار پروژه دیگر نیز در زمینه اصلاح الگوی مصرف قابلیت اجرا دارد. تراز مثبت ارزی بدون نفت معاون اول رییس‌جمهور با اشاره به اهمیت نقش نفت در شدت تحریم‌های بین‌المللی تاکید کرد که در صورتی که ایران تمرکز بیشتری در تنوع‌بخشی به فروش نفت داشت، دیگر کشورها نمی‌توانستند به راحتی خود را از نفت ایران بی‌بهره کنند. اسحاق جهانگیری با تاکید بر لزوم ایجاد تنوع در روش‌های فروش نفت به شرایط فروش نفت در دوران تحریم اشاره و خاطرنشان کرد: در گذشته نهادها و افراد مختلف از سوی وزارت نفت مامور به فروش نفت می‌شدند که من می‌توانم به صراحت بگویم هیچ نهادی که از وزارت نفت، نفت گرفت تا بفروشد حتی یک دلار پول آن را به دولت برنگرداند. وی افزود: این روش، روش فروش نفت نیست بنابراین ما از روز اول گفتیم که فروش نفت با خود وزارت نفت است و هر قدر هم که فشار آوردند بر این موضوع تاکید کردیم. جهانگیری با اشاره به اینکه دولت در سال گذشته تنها 20 میلیارد دلار درآمد نفتی به دست آورده بود، عنوان کرد: سال گذشته یکی از شاهکارهای اداره کشور با توجه به شرایط اقتصادی یعنی ادامه تحریم‌ها تا بهمن‌ماه و پایین‌ آمدن شدید قیمت نفت بود. جهانگیری با تاکید بر اینکه یکی از مهم‌ترین دستاوردهای اقتصادی سال گذشته ثبات و آرامش بوده است، اظهار کرد: دستاورد مهم‌تر مثبت شدن تراز ارزی صادرات بدون در نظر داشتن نفت بود. به گفته وی، منهای صادرات میعانات گازی سال قبل دو درصد کاهش صادرات و در مقابل 23 درصد کاهش واردات در کشور داشته‌ایم. معاون اول رییس‌جمهور این موضوع را یکی از دلایل انجام مذاکره از سوی دشمنان دانست و گفت: خوشبختانه وزارت نفت امسال اولویت‌های خود را با توجه به اقتصاد مقاومتی تعیین کرده است. جهانگیری با تاکید بر لزوم افزایش صادرات گازی، پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی ادامه داد: بهره‌برداری از 12 مجتمع پتروشیمی از برنامه‌های وزارت نفت طی امسال است. حقوق ملت ایران در پارس‌جنوبی وی با اشاره به فاصله وحشتناک میزان برداشت ایران و قطر از پارس جنوبی گفت: قطر 10 میلیارد دلار، حق ما را از گاز برداشت می‌کرد بنابراین ما به اتمام رسیدن پروژه پارس‌جنوبی تا پایان دولت یازدهم را از اولویت‌های خود قرار دادیم. ثقل توسعه معاون اول رییس‌جمهور همچنین با اشاره به اینکه اولویت دیگر توسعه میادین مشترک است، ادامه داد: پالایشگاه‌ها نیز باید توسعه پیدا کند و دانش‌بنیان کردن نیز یکی از موضوعات مهم در صنعت نفت به حساب می‌آید چراکه صنعت نفت ایران نقطه ثقل اقتصاد ایران است. جهانگیری عدم ورود فناوری به کشور را از اتفاقات تلخ طی سال‌های تحریم دانست و تصریح کرد: یکی از تاکیدات رهبری در مورد قرار‌دادهای خارجی لزوم توجه به انتقال فناوری است که این امر در قرار‌دادهای نفتی مورد توجه قرار گرفته است. وی با اشاره به بیماری‌های قدیمی اقتصاد ایران از جمله دولتی بودن و تکیه بر درآمدهای نفتی بیان کرد: به همین دلیل ما طی سال‌های طولانی اقتصاد ناپایدار و تورم دو رقمی داشته‌ایم که نتیجه آن مواجه ما با چالش‌های متعددی مانند بیکاری، رفاه و موقعیت اقتصادی در منطقه است. جهانگیری همچنین خاطر نشان کرد: زمانی اقتصاد از اولویت‌های کشور نبود و هر کس از پایین آوردن مالیات و سرمایه‌گذاری‌ دفاع می‌کرد یا طرفدار سرمایه‌داری بود یا ضدانقلاب اما امروز در مورد این امور به نتیجه رسیده‌ایم و موضوع اقتصاد اولویت اول نظام شده است که اقتصاد مقاومتی به عنوان سیاستی کلی مورد اتفاق‌نظر همه قرار گرفته است.وی با اشاره به برخی انتقادات نسبت به بی‌توجهی دولت به اقتصاد مقاومتی اظهار کرد: برخی می‌گویند دولت اقتصاد مقاومتی را کنار گذاشته و امور جاری خود را انجام می‌دهد انگار ما یک کار اداره امور داریم و یک کار اجرای سیاست مقاومتی. جهانگیری تصریح کرد: ما یک برنامه ششم و یک برنامه اقتصاد مقاومتی نداریم بلکه برنامه ششم توسعه مبتنی بر سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است. حجم دولت باید متناسب با وظایف آن کوچک شود نایب رییس مجلس شورای اسلامی با تاکید بر کوچک شدن حجم دولت متناسب با وظایف حاکمیتی آن تصریح کرد: دولتی که متصل به درآمد نفتی باشد، خود را متصدی اداره اقتصاد و هر امری دانسته و اجازه حرکت به دیگر بخش‌ها را نمی‌دهد. حسن ابوترابی فرد در این همایش چالش‌های فراروی اقتصاد مقاومتی را ذکر کرد و با تاکید بر تلاش قوای سه گانه برای رصد فساد کلان و برخورد جدی با فاسدان تصریح کرد: ریشه جدی فساد در دو حوزه نظام بانکی و زمین است که باید به طور جدی اجازه شکل‌گیری فساد را در این حوزه نداد.وی نخستین مانع را ضرورت رسیدن به نقشه راه قابل قبول برای مدیران ارشد نظام دانست و تصریح کرد: مدیران ارشد نظام باید برای رسیدن به یک نقشه راه به اجماع برسند که در این مسیر باید از مشاوره، گفت‌وگو و بحث به اراده مشترک رسید. ابوترابی‌فرد با بیان اینکه دولت می‌تواند مجلس شورای اسلامی را به عنوان بازوی خود با هر دیدگاهی در کنار خود داشته باشد، چالش دیگر فراروی اقتصاد مقاومتی را فاصله با شایسته‌سالاری دانست و افزود: متاسفانه اراده‌ای مبنی بر شایسته‌سالاری وجود ندارد؛ این در حالی است که به هر میزان که در جهت انتخاب مدیران شایسته بدون توجه به ضوابط و پیوندهای سیاسی گام برداریم به اقتدار نظام کمک می‌کنیم. وی فاصله با انضباط مالی را دیگر چالش اقتصاد مقاومتی اعلام کرد و افزود: انضباط مالی تقریبا در کشور رنگ باخته است و منابع واقعی با مصارف واقعی انطباقی ندارد که برای رسیدن به انضباط مالی، راهی جز توجه به نظام بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد نداریم.نایب رییس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: تا تحولی در نظام بودجه‌ریزی رخ ندهد، نمی‌توانیم گامی اساسی برای تحقق اقتصاد مقاومتی برداریم. ابوترابی‌فرد با اشاره به اینکه هزینه‌های جاری متراکم کشور، اجازه نمی‌دهند تا بتوانیم منابع‌مان را به سمت اهداف کلیدی نظام هدایت کنیم، گفت: ‌امیدوارم دولت تدبیر و امید در جهت انضباط مالی گام‌های اساسی را بردارد. وی نظام مالیاتی را از دیگر چالش‌های فراروی اقتصاد مقاومتی اعلام کرد و افزود: یک نظام مالیاتی صحیح با اعمال قانون می‌تواند عدالت را در سایر بنگاه‌ها فراهم کند و این مهم به دست نمی‌آید مگر اینکه تمام توان خود را برای دریافت بدهی مالیاتی بر اساس قانون به کار ببریم.