یک پیشنهاد قابل اجرای مهندسی و ساخت؛

ماکت «آبراه سراسری ایران» را بسازید! طرح «آبراه سراسری ایران» البته با عناوین گوناگون و مشابه، همان طرحی است که 50 سال قبل توسط یک مهندس متعهد ایرانی به مسوولان وقت ارائه شد و از آن پس طی یک فراز و نشیب تاریخی از موانع بسیار عبور کرد و پس از یک سلسله تحقیقات دامنه‌دار و گسترده توسط حدود 200 کارشناس و مهندسی طراز اول کشور و با صرف میلیون‌ها دلار هزینه روی آن، اکنون در مجموعه‌ای پنج هزار صفحه‌ای در برخی مراکز مهم و تصمیم‌گیری کشور از جمله دفتر پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی و ریاست‌جمهوری نگهداری می‌شود. سوال این است که چه رویداد و اتفاقی در کشور باید بیفتد تا این تلاش ارزنده تاریخی بیش از 40 ساله به صحنه عمل و اجرا نزدیک شود. در این رابطه، کم سخن نگفته‌ایم و به یاری خدا اگر سلامتی با ما قهر نکند، باز هم از ویژگی‌ها، وضعیت و مزایای آن سخن خواهیم گفت. اینک نوبت تقدیم یک پیشنهاد سازنده است. می‌خواهیم آسمان ایران همیشه آبی باشد و رودهای آن همیشه روان و جاری. نفس‌های عمیق بکشیم و از نگاه به جذابیت‌های محیط طبیعی و زندگی خود لذت ببریم. شهرمان تمیز و سالم باشد و اعصابمان آرام و سلامتمان تضمین. اجازه دهید، ادامه دهیم! آری می‌خواهیم زندگی سالم و مرفهی داشته باشیم، آن هم نه برای عده‌ای خاص که برای اکثریت و حتی تمامی ملت ایران در هر جا از این سرزمین پهناور زیبا و تاریخی. اگرچه بیش از سه‌چهارم از این سرزمین گسترده و فراخ یا بیابان است و کویر یا کوه است و دشت اما آن عده از ایرانیان و آگاهان و ایران‌شناسان و ایران‌دوستان که به همه چیز از دید مثبت و البته واقع‌بینانه می‌نگرند، از همین نقاط به ظاهر ضعیف (میزان بالای کوهستان‌ها و کویرهای خشک) نتایج درخشان می‌گیرند و در واقع نقاط ضعف را به نقاط قوت تبدیل می‌کنند. (به‌کارگیری کوه‌ها و کویرها در رشد و توسعه طبیعت و اقتصاد ملت ایران) این عده می‌گویند، بیایید از مدار تکراری که سال‌های طولانی پیرامون آن می‌چرخیم، قدری خارج شویم. می‌خواهیم «از گردش اقتصاد در لوله‌های نفتی» فراتر برویم و در آینده‌ای نه‌چندان دور زندگی زیبا را در گردش «آب در کانال سراسری شمال و جنوب» ببینیم. به این مهم در روزهای گذشته به اندازه کافی پرداخته‌ایم و در صورت لزوم باز هم می‌پردازیم اما در این مطلب می‌خواهیم بگوییم، اولویت‌های اساسی در موضوع ساخت کانال بزرگ سراسری ایران کدام‌اند و از کجا باید شروع کنیم. پیشنهاد نویسنده این مطلب پس از سال‌ها مطالعه و پیگیری در این زمینه این است: اول: تاسیس موسسه یا سازمان «کانال سراسری ایران» دوم: ساخت ماکت «آبراه سراسری ایران» اینک در مورد هر کدام از اولویت‌ها توضیح می‌دهیم: 1- موسسه یا سازمان کانال: برای انجام جدی کار، اول از همه سازمان اداری و اجرایی کانال سراسری باید مشخص شود. این موسسه باید زیرنظر مستقیم ریاست جمهوری یا معاونت آن یا تحت مدیریت مستقیم یکی از وزرای اقتصاد و صنعتی کشور تشکیل و تاسیس شود و هویت حقوقی یابد و مدیریت اصلی این پروژه بزرگ مشخص و بودجه‌های موردنیاز در هر بخش از اجزای آن معین و تخصیص یابد. به این ترتیب می‌توان امیدوار بود که طرح موردنظر، اندک‌اندک به مسیر طبیعی و منطقی خود پا می‌گذارد و از آن پس می‌توان به آینده طرح امیدوار بود. اشتباه نشود، تاسیس سازمان اداری این کانال، تازه آغاز راهی طولانی است اما همین شروع، مهم‌ترین و بنیادی‌ترین کار در این مسیر است. برای آن دسته از مسوولان و مدیرانی که در آینده، مدیریت و مسوولیت اجرای این طرح حساس را به‌عهده می‌گیرند از هم‌اکنون خیرمقدم می‌گوییم و سلامتی و موفقیت آنان را از درگاه خدای متعال خواهانیم. بی‌تردید نام اینان در تاریخ ایران ماندگار می‌شود و می‌درخشد. 2- گفتیم که سازمان کانال به امید خدا بعد از تاسیس، مجموعه‌ای از کارهای اساسی و فراوان مهندسی و فنی را در اولویت مسوولیت خود خواهد داشت که یکی از مهم‌ترین این کارها، مدیریت ساخت ماکت طرح است. طراحان و مهندسان باتجربه می‌دانند که ماکت طرح به ویژه در پروژه‌های بزرگ و گسترده از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است به قدری که ساخت آن، قابلیت ساخت پروژه اصلی را نشان می‌دهد و در راهنمایی و هدایت مجریان طرح در پیمودن مراحل پیچیده و فنی مسیر بسیار کارساز و کارگشاست. اما روشن است که کار ساخت ماکت یک طرح با طول 2000 کیلومتر، کار هر کس نمی‌تواند باشد چراکه انجام این کار به ظاهر کوچک خودش به تنهایی پروژه‌ای دقیق و حساس و مهم است که باید به دست توانای مهندسان و طراحان صنعتی به اجرا درآید. ساخت ماکت خودش تخصصی است که باید به دست اهل فن سپرده شود. ساخت این ماکت چشم‌انداز آینده کانال را به تصویر می‌کشد و خود بهترین ابزار و شیوه تبلیغ است. برای نمایش توانایی‌های یک ملت بزرگ و فرزندان توانای این مرز و بوم. مردمی که اگر نمونه کوچک شده آن طرح بزرگ را ببینند، بی‌تردید با دل، جان و مال به یاری فرزندان خود می‌شتابند. به این ترتیب چنانچه موسسه یا سازمان کانال مشخص و مستقر شود، می‌تواند طی یک فراخوان عمومی ساخت این ماکت را در گام اول به مناقصه بگذارد و بهترین و زیباترین و کیفی‌ترین پیشنهاد را برنده اعلام کند و کار را به کاردان بسپارد. یک پیشنهاد در مورد ساخت ماکت طرح به نظر نویسنده این مطلب ماکت چنین طرح عظیمی خود به تنهایی می‌تواند یک سازه بسیار جذاب و سازنده و درآمدزا باشد با توضیحاتی که در ادامه تقدیم می‌شود: روش‌های ساخت این ماکت باید به‌گونه‌ای باشد که طرح اصلی را تداعی کند و هر بیننده‌ای با مشاهده آن ضمن آنکه به وجد آید و از تماشای آن لذا ببرد باید با نگاه به آن کل ساختمان پروژه را تصور و لمس کند و خود را در میان کوه‌ها و کویرهایی ببیند که از هر گوشه آن طراوت و رایحه دل‌انگیز گل‌های بهاری به مشام می‌رسد. با نگاه به ماکت، خود را در آغوش طبیعت زیبا احساس کند که دیگر از بخاری سوزان کویر لوت و دیگر دشت‌های سوزان خبری نیست. آنگاه است که معنی این حدیث نبوی در «تحف‌اللقول» یا «اصول کافی» درک می‌شود که «بهشت در همین دنیا پیچیده شده است». برگردیم به سخن اصلی؛ ساخت این ماکت می‌تواند در زمینی به مساحت دو کیلومتر مربع انجام شود. حال تا نظر مهندسان و مجریان طرح چه باشد. اینکه در کدام منطقه تهران یا خارج تهران باشد مهم نیست. مهم شروع کار است حال در هر کجا که می‌خواهد باشد. این کار (ساخت ماکت) می‌تواند به عنوان موزه‌ای درآمدزا مطرح شود که می‌تواند یک مجموعه هماهنگ و همزمان گردشگری و خدماتی را با خود همراه کند تا قابلیت و ظرفیت درآمدزایی‌اش بالا برود. در نیمی از زمین مورد اشاره (به عرض 500 متر و طول دو کیلومتر) می‌توان طرح ماکت را پیاده کرد با تمام مشخصات آن از جمله ماکت‌های کوچک‌تر تاسیسات و شبکه‌های برق، طول و عرض و عمق کانال، سدها و لاک‌ها و «بام رودها» و نیز تلمبه‌خانه‌های ویژه هریک از ایستگاه‌ها در پله‌های صعود و... . اگر ساخت طرح ماکت کانال سراسری با مجموعه خدماتی و گردشگری‌اش به تنهایی می‌تواند یک طرح جذاب و شیرین و بیادماندنی و درآمدزا باشد، قضاوت کنید؛ اجرای اصل طرح چه هنگامه‌ای در داخل و خارج ایجاد می‌کند. هنگامه در داخل از آن جهت که مردم شریف ایران به رفاه می‌رسند و در دنیا بر خود می‌بالند و در عمل ثابت می‌کنند که برای جهان و جهانیان حرف‌های شنیدنی بسیار برای گفتن دارند. مردمی که آینده فرزندانشان برای مدت‌هایی طولانی تضمین شده خواهد بود. و نیز هنگامه در خارج از آن جهت که ایران بر جایگاه حقیقی و واقعی و شایسته خود در افکار عمومی جهان برسد و آنان باور کنند که با کشوری عظیم و قدرتمند و اندیشمند روبه‌رو هستند. بی‌تردید انجام و اجرای طرح بزرگ جهانیان را به شگفتی و حیرت عظیم وادار خواهد کرد. همین‌جا بهتر است خاطرنشان کنیم که احتمالات ساخت ماکت موردنظر یک میلیارد دلار هزینه دربر دارد که تامین آن با درایت مهندسان و مدیران باهوش و لایق طرح مثل آب خوردن است. از این هزینه نباید نگران بود. این هزینه به مراتب کمتر از هزینه‌های است که بعدا ممکن است بر اثر سهل‌انگاری و اشتباه و دوباره‌کاری و تخریب آنها به وجود آید. گفتنی است که همین طرح ساخت ماکت دو کیلومتری در مقیاس کوچک‌تر نیز نیازمند ارائه ساخت یک ماکت کوچک‌تر است و آماده کردن آن نیز از جمله کارهای مهم و اولویت‌دار مجریان ماکت اصلی است. در پایان این بخش از حکایت کانال سراسری می‌افزاییم: بارها گفته‌ایم و از زبان کارشناسان و مهندسان خبره کشور شنیده‌ایم که اجزای طرح‌های بزرگ صنعتی و اقتصادی به تامین سه عامل مهم و اساسی نیازمند و وابسته است: 1- قدرت مالی 2- قدرت صنعتی 3- نیروی ماهر و کافی حال با آگاهی به موضوع عرض می‌کنیم: هم‌اکنون هر سه شرایط فراهم است. هم دستمان باز است و پول داریم هم توان مهندسی و تکنولوژیک. هم از نعمت وجود مجریان و مهندسان طراز اول بهره‌مندیم و هم به وجود نیروهای عظیم انسانی ماهر و کافی بر خود می‌بالیم. حال که چنین است، پس شما را به خدا صبر و شکیبایی کافی است! شما را به همان خدایی که می‌پرستید و دوستش دارید قسم می‌دهیم که نگذارید حاصل میلیون‌ها ساعت وقت و عمر بهترین فرزندان این ملت که در مجموعه‌های مطالعاتی و تحقیقاتی بسیار ارزنده تبلور و تجسم یافته به هدر رود. غبار افسردگی را از چهره‌ها بزدایید و کار را به امید خدا و توکل بر او که یاری رساننده است، آغاز کنید.