ارزیابی کیفی معاملات بازار سهام

یک مدیر سرمایه‌‌گذاری با ارائه تحلیلی بازار سهام در اولین ماه سال‌جاری و همچنین‌ اخبار و رویدادهای تاثیرگذار بر روند معاملات در مدت یادشده، الزامات تداوم رشد سودآوری در بازار سرمایه را اعلام کرد. به گزارش ملت بازار، امیرعباس کریم‌زاده در قالب یادداشتی با تحلیل بازار سهام در فروردین‌ماه و همچنین ‌ اخبار و رویدادهای تاثیرگذار بر روند معاملات مهم‌ترین پیش‌شرط‌های تداوم رشد سودآوری در بازار سرمایه طی سال 95 را شامل ارائه ابزارهای متنوع مالی در جهت سفته‌بازی و مصون ماندن از ریسک، ورود نقدینگی جدید از سوی سرمایه‌‌گذاران خارجی در مقیاس کلان، کاهش نرخ سود بانکی، برنامه‌های دولت و مصمم بودن بر تک‌نرخی شدن ارز و تغییر نگرش بازار اعلام کرد. شاخص کل بورس از پایان سال‌جاری تا اول اردیبهشت‌ماه با کاهش 1950 واحدی‌‌، افت 4/2 درصدی را تجربه کرده است. خالص خرید و فروش سهامداران حقیقی که معرف جریان ورود و خروج پول از بازار سرمایه توسط سهامداران حقیقی تعریف می‌شود، در سال 94 معادل 4452 میلیارد ریال ورود جریان نقد با وجود خروج وجه نقد، توسط سهامداران حقیقی به بازار بوده است. اما از اول تا 25 فروردین‌ماه 1024 میلیارد ریال از بازار سرمایه خارج شده است. ولی با اصلاح قیمتی شاخص کل بورس در دو هفته منتهی به 25 فروردین‌ماه در هفته گذشته شاهد ورود جریان نقدینگی توسط سهامداران حقیقی به بازار سرمایه بوده‌ایم به گونه‌ای که تا 30 فروردین‌ماه‌، 1365 میلیارد ریال خالص جریان نقدی ورودی توسط سهامداران حقیقی به بازار سرمایه صورت گرفته است. به عبارتی از ابتدای سال‌جاری 341 میلیارد ریال خالص جریان نقدی ورودی به بازار سرمایه صورت گرفته است. آهنگ رشد شاخص کل بورس هم بستگی مثبتی با جریان ورود پول به بازار سرمایه داشته است. آمار محاسباتی نشان می‌دهد که در ماه‌هایی که خالص خرید و فروش مبلغ فروش سهام توسط سهامداران حقیقی به بازار سرمایه منفی بوده، شاخص کل بورس نیز روند منفی را در ماه مزبور در پی داشته است. حال باید در نظر گرفت که آیا پایان اصلاح شاخص کل بورس در هفته گذشته رقم خورده است یا خیر. خبرها و رویدادهای مثبت در هفته اخیر اخبار مثبتی در زمینه صعود بی‌نظیر بازارهای سهام اروپایی و آسیایی (بالاخص شاخص نیکی ژاپن) را شاهد بودیم که به موازات آن قیمت جهانی کالاها و فلزات رشد خوبی را تجربه کردند. به‌طوری که صعود قیمت جهانی سنگ‌آهن به بالای 60 دلار به دلیل حجم مبادلات بالای سنگ‌آهن در بنادر کشور چین‌، صعود قیمت شمش به بالای 364 دلار در هر تن، تزاید قیمت قراضه آهن وارداتی ترکیه از اروپا به بیش از 264 دلار در هر تن، همچنین در بازار داخل افزایش 15 درصدی تعرفه واردات فولاد برای مقابله با دامپینگ واردات فولاد از کشور چین و سایر کشورهای منطقه، موجب رشد قیمتی بیلت فولاد خوزستان در بورس کالا به 14080 ریال در هر کیلو شد و به موازات آن رشد قیمتی سایر محصولات فلزی از جمله میلگرد بعضا رشد 25 درصدی در برخی از سایزهای میلگرد صورت گیرد. همچنین افزایش میزان سقف تسهیلات ساخت مسکن نوید همکاری دولت برای توسعه ساخت وساز بوده که الزام آن مصرف فولاد و آهن است. در هر حال حاضر GDP کشور ایران (طبق آخرین اطلاعات سایت تریدینگ اکونومیس/Trading Economics) 425 میلیارد دلار است که طبق گزارش انجمن آهن و فولاد جهان (world steel) در ایران به ازای هر یک میلیارد دلار رشد GDP شاهد رشد مصرف فولاد به میزان 40 هزار تنی فولاد هستیم. همچنین اخبار حاکم بر صنعت استخراج کانه‌های فلزی در بازار سهام نیز مثبت بود که می‌توان به واگذاری 25 ساله معدن گهر سنگ به شرکت‌های گهر زمین، گل‌گهر و چادرملو اشاره کرد. همچنین کاهش میزان بهره مالکانه سنگ‌آهنی‌ها از 25 درصد در سال قبل به 20 درصد در سال‌جاری و تصویب آن در مجلس به شرح ذیل موجب رشد قیمت شرکت‌های سنگ‌آهنی و هلدینگ‌های سنگ‌آهنی در بازار سهام با وجود عرضه‌های قابل توجه توسط سهامداران حقوقی آن شد: در مصوبه اخیر مجلس، در صورت سرمایه‌‌گذاری برای تکمیل زنجیره تولید در شرکت‌های سنگ‌آهنی، حق انتفاع به صورت پلکانی و به شرح زیر پرداخت می‌شود: فروش محصول به‌صورت سنگ‌آهن خام و دانه‌بندی‌شده معادل 20 درصد مبلغ فروش فروش محصول به صورت افشرده (کنسانتره) شامل افشرده‌های تحویلی برای گندله‌سازی‌های درون شرکت و افشرده فروشی به خارج از شرکت معادل 5/16 درصد مبلغ فروش فروش محصول به‌صورت گندله معادل 13 درصد مبلغ فروش افشرده فروش محصول به صورت آهن اسفنجی معادل 10 درصد مبلغ فروش افشرده موارد فوق صرفا به شرکت‌هایی تعلق می‌گیرد که زنجیره ارزش (فرآوری) را در داخل مجموعه همان شرکت انجام دهند. رشد قیمت سهام شرکت‌های خودرویی و بعضا بیش از 200 درصد در بازه زمانی کمتر از سه ماه و بدون انجام اتفاق مثبت در این صنعت، بازده فوق‌العاده‌ای را نصیب سفته‌بازان این گروه کرده است و تاثیرات مثبت این گروه بر شاخص کل بورس منجر به لیدر بودن این گروه برای کل بازار سرمایه شد. این در حالی است که برخی صنایع از جمله صنعت بانکداری به دلیل عرضه‌های شدید توسط سهامداران حقوقی در پایان سال 94 رشد خوبی را تجربه نکرده اما در ریزش اخیر شاخص صنعت خودرو، همراه بوده‌اند. سود پیش‌بینی‌شده شرکت‌ها بررسی آماری مجموع سود پیش‌بینی‌شده شرکت‌های بورسی در سال اخیر نشان می‌دهد که تحولی شگرف در سودآوری کل صنایع بورسی به وقوع نپیوسته به طوری که مجموع سود پیش‌بینی‌شده شرکت‌های بورسی در پایان اسفند‌ماه نسبت به گزارش ماه قبل از آن افزایش 2433 میلیارد ریالی است که در مقایسه با 924/428 میلیارد ریال مجموع سود شرکت‌های بورسی‌، افزایش اندکی را در سودآوری این شرکت‌ها نشان می‌دهد. همچنین تنزیل اخبار مثبت در قیمت‌های سهام بیش از وقوع رویدادهای موثر بر سودآوری شرکت‌های بورسی بوده بنابراین این امر نیازمند تعدیل و اصلاح قیمتی سهام برخی از نمادهاست. همچنین انتشار اوراق مشارکت با نرخ‌های 20 درصد و بعضا انتشار صکوک با نرخ‌های 23 درصد در مقایسه با نرخ تورم حاضر، شکاف سود بدون ریسک را افزایش داده و منجر به تعدیل رفتارهای سرمایه‌‌گذاران در جهت خروج پول از بازار پول به بازار سرمایه نشده است. پیش‌شرط‌های رشد بورس تداوم رشد شتابان بازار سرمایه در ادامه راه مستلزم برخی پیش‌شرط‌ها بوده که در ادامه به آنها اشاره می‌شود: آینده نرخ سود بانکی: در صورتی که دولت در سال‌جاری اقدامات جدی در زمینه اصلاح نرخ سود سپرده بانکی به موازات کاهش نرخ سود بین بانکی و بدون دستکاری در سیاست‌های پولی و رعایت انضباط پولی و مالی اقدام به عمل آورد، می‌توان شاهد خروج بخشی از پول‌های بلوکه‌شده در بازار پول به سوی بازار سرمایه بود. کاهش نرخ سود بانکی در بانک‌هایی که جذب سپرده کوتاه‌مدت صورت گرفته ولی تسهیلات با دیرش (duration) بلندمدت‌تری پرداخت شده است، منجر به رشد سودآوری آنها خواهد شد. همچنین کاهش نرخ سود سپرده بانکی، با انتقال بخشی از سپرده‌های بانک‌ها به سمت و سوی تولید و بازار سرمایه خواهد بود که این امر می‌تواند عاملی برای رشد نسبت P/E بازار سرمایه شود و با رشد این نسبت شاهد صعود P/E صنعت بانکداری در سال‌جاری و آتی خواهیم بود. برنامه‌های دولت و مصمم بودن بر تک‌نرخی شدن ارز تا پایان فصل اول سال‌جاری موید ظرفیت رشد قیمتی برخی از نمادهای حاضر در بازار سرمایه از جمله شرکت‌های پیمانکاری و پالایشگاهی تا پایان سال‌جاری است. تغییر نگرش بازار به توجه بیشتر به شرکت‌هایی که امکان تعدیل مثبت سود قابل توجه در سال‌جاری دارند به جای توجه به شایعات می‌تواند فصل مجامع مثبتی را برای این گونه از شرکت‌ها فراهم کند. انتشار اوراق بدهی خارجی توسط دولت در هر زمان و تسویه بدهی خود به بانک‌ها و پیمانکاران می‌تواند نقطه شروع خوبی برای صنعت بانکداری و پیمانکاران در گروه صنعت نفت، پتروشیمی و برقی به حساب آید. کاهش سطح ذخیره قانونی بانک‌ها به موازات کاهش نرخ سود بین بانکی می‌تواند ظرفیت رشد اعطای تسهیلات بانک‌ها را افزایش داده و به تبع کاهش نرخ سود سپرده و نرخ سود تسهیلات، تسویه اعتبارات و تسهیلات سررسید گذشته مشتریان بانک‌ها به منظور دریافت تسهیلات با نرخ ارزان‌تر تسریع شده و سطح ذخایر مطالبات مشکوک‌الوصول بانک‌ها با اجرای سیاست‌های پولی دقیق دولت، کاهش یافته و سودآوری بانک‌ها در سال‌جاری نسبت به سال قبل رشد خوبی را متصور باشد. صنعت پالایشگاهی نیز به موازات هر گونه توافق میان اعضای اوپک به منظور حفظ و کاهش سطح تولیدات نفت می‌تواند منجر به رشد قیمتی نفت خام در فصل دوم سال‌جاری شود که در این صورت شرکت‌های پالایشگاهی با بهره‌مندی از شرایط موجود، رشد قیمتی در محصولات خود را به تبع صعود قیمت نفت‌خام تجربه کرده و می‌توانند با اجرای بهتر طرح‌های کیفی‌سازی، رشد سودآوری بهتری پیش رو داشته باشند. ورود نقدینگی جدید از سوی سرمایه‌‌گذاران خارجی در مقیاس کلان: نسبت P/E پایین بازار سرمایه ایران در مقایسه با بورس‌های خارجی، قیمت سهام را محدود به چند سنت کرده که در مقایسه با قیمت‌های دلاری و P/E به مراتب بالاتر از 20 و حتی 30 در بازارهای آمریکا، جذابیت لازم را ایجاد می‌کند بنابراین در صورت ورود نقدینگی قابل توجه به بازار سرمایه می‌توان شاهد رشد بازار سرمایه در سال‌جاری بود. ارائه ابزارهای متنوع مالی در جهت سفته‌بازی و مصون ماندن از ریسک، کارایی بازار سرمایه مستلزم وجود ابزارهای آربیتراژ، سفته‌بازی و هجینگ است که در صورت طراحی و ارائه آن‌، موج نقدینگی بیشتری را به بازار سرمایه هم از داخل و هم از خارج فراهم خواهد کرد. افق‌های روشن پیش رو در هفته گذشته، صحبت‌هایی در زمینه برنامه دولت به منظور وضع مالیات بر سود سپرده ارائه شد که وضع مالیات بر سود سپرده با توجه به درجه ریسک‌پذیری سپرده‌‌گذار می‌تواند منجر به انتقال بخشی از سپرده‌ها از بانک‌ها به سوی بازار سرمایه شود، این فرآیند در سطح کلان تاثیر مثبتی بر بازار سرمایه خواهد داشت و منجر به رشد P/E بازار سرمایه می‌شود. در پایان باید این نکته را یادآوری کرد که با وجود لازم بودن اصلاح شاخص کل بورس در برخی از نمادها، سرمایه‌‌گذاری در بازار سرمایه در مقایسه با سایر بازارهای موازی‌، به واسطه افق‌های روشن پیش رو در سال بهاری بازار سرمایه مثبت تلقی می‌شود.