گروه حمل‌و‌نقل- چندی پیش محمدباقر قالیباف با اعلام اینکه شهرداری به دنبال انتقال مجموعه راه‌آهن از تهران به مناطق حومه‌ای شهر است، گفت که این طرح را به عنوان یک پیشنهاد جدی پیگیری می‌کنیم و حتی آمادگی دارد در صورت نیاز مقدمات اجرایی آن را نیز فراهم کند. این اظهارات شهردار تهران در آن زمان مخالفت های شدیدی را در وزارت راهوشهرسازی برانگیخت و برگی دیگر بر پرونده اختلاف میان شهرداری و وزارت راه افزود. مخالفت‌های وزارت راهوشهرسازی تا جایی ادامه پیدا کرد که دبیر شورای عالی معماری و شهرسازی ایران ضمن ابراز مخالفت با این طرح عملیاتی شدن آن را منتفی عنوان کرد. با وجود اینکه پس از گذشت یک ماه از این کشمکش پرونده این موضوع بسته شود روز گذشته عباس آخوندی وزیر راهوشهرسازی با اظهارات تندی تلویحا شهردار تهران را خطاب قرار داده است. آخوندی با بیان اینکه ایده خروج ایستگاه‌های قطار از شهر ناپخته و خام است و برخی این مساله را متوجه نمی‌شوند، گفت: اگر متوجه می‌شدند، می‌فهمیدند که ایستگاه قطار مرکز تبادل‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. این سخنان آخوندی در حالی روی خروجی تسنیم قرار گرفته است که پیش از این نیز وزارت راهوشهرسازی اعلام کرده بود نه تنها انتقال ایستگاه راه‌آهن به حومه شهر کاری اصولی نیست بلکه باید اتصال آن به مرکز شهر را تقویت کنیم. عباس آخوندی در این ارتباط اظهار کرد: آنچه می‌فهمم این است مساله هر شهر با شهر دیگر متفاوت است آنچه برای رشت اهمیت دارد با آنچه برای زاهدان مهم است کاملا با هم فرق دارند یا اینکه مثلا فعالیت‌های مورد نیاز برای رشد کیفیت زندگی در اصفهان با آنچه برای ارتقای کیفیت زندگی در تبریز نیاز است، متفاوتند. ولی ما یک راه حل برای همه شهرها می‌دهیم. وی تصریح کرد: مفهوم بازآفرینی شهری صرفا محدود به بافت تاریخی، میانی، حاشیه‌ای و ... نیست بلکه رویکردش به ارتقای کارکرد شهر مربوط می‌شود. ممکن است در یک شهری بافت حاشیه مساله اصلی شهر باشد اما در یک شهر دیگر بافت تاریخی به مساله اصلی تبدیل شود. وی با اشاره به بزرگ شدن شهرهای ایران و اینکه حرکت و موبیلیتی در آنها بسیار مهم است، افزود: اگر سیسستم حمل و نقل بر پایه خودرو محوری تعریف شود نتیجه‌اش این است که آلودگی، ناایمنی، ناکارآمدی اقتصادی و کاهش بهره وری را در پی خواهد داشت. وی با بیان اینکه ایده‌ام شهرسازی ریل‌پایه است، ادامه داد: در شهرسازی‌های فعلی فکر می‌کنیم تنها محلی که برای تردد باید بسازیم، خیابان است تا خودروها در آن عبور و مرور کنند در حالی که می‌توانیم معابری بسازیم که محل تردد قطار باشد و شهرسازی ما ریل‌پایه باشد. منظورم صرفا مترو نیست، تراموا هم وسیله نقلیه ریلی سبک است. وزیر راهوشهرسازی با اشاره به ایده برخی برای خروج ایستگاه‌های قطار از شهر، تاکید کرد: این ایده کاملا ناپخته و خام است چون مساله شهر را متوجه نمی‌شوند. اگر متوجه می‌شدند، می‌فهمیدند که ایستگاه قطار مرکز تبادل‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. از آنجایی که نگاه کالایی دارند ایده می‌دهند که ایستگاه راه‌آهن باید به خارج از شهر برود؛ همه چیز را صنعتی و کالایی می‌بینند نه انسانی؛ باید ایستگاه راه‌آهن به محل سکونت مردم نزدیک باشد. آخوندی گفت: همه شقوق حمل‌و‌نقل باید یکپارچه باشند، هم جاده هم ریل و هم هوا به نظام حمل و نقل شهری باید متصل باشند. مثلا در شیراز سه خط آهن به سمت تهران، بوشهر و گل‌گهر داریم که در هیچ جا به هم نمی‌رسند یا معلوم نیست این خطوط در کجا قرار است به فرودگاه برسند. نتیجه این شد که میلیاردها تومان برای راه‌آهن شیراز هزینه کردند، بعد آمدند ایستگاه را در 12 کیلومتری شهر گذاشتند. هیچ خانواده‌ای اجازه نمی‌دهد فرزند دانشجویش (به عنوان مثال) از قطار برای رفت و آمد به شیراز استفاده کند. چون ممکن است نیمه شب به ایستگاهی برسد که در 12 کیلومتری شهر است. با چه وسیله‌ای می‌خواهد خود را به خانه برساند؟ به زور داریم روزی یک قطار به آنجا می‌فرستیم. موبیلیتی بیش از آنکه یک وجه اقتصادی ـ شهرسازی باشد، یک وجه فرهنگی است. وی تاکید کرد: تمام تعلقات و هویت‌های ما در شهرها شکل می‌گیرد بنابراین نیاز به یک مفهوم هویتی در شهرسازی‌هایمان داریم. تمام کسانی که در بافت‌های میانی شهرها رشد کرده‌اند خود را به آن شهر متعلق می‌دانند اما هیچ کس خود را به شهر عمودی متعلق نمی‌داند. چون درآن هیچ طراوتی نیست تا در آن حس تعلق هم وجود داشته باشد. این مفهوم حس تعلق یا هویت‌بخشی، قابل ساختن نیست بلکه به دوره‌های زمانی طولانی برمی‌گردد. وی با اشاره به ارتباط تنگاتنگ حس تعلق و هویت‌بخشی شهر در انسان‌ها با مفهوم «ایران‌شهر»، ادامه داد: مفهوم ایران‌شهر ریشه در اعماق ما دارد و حس تعلق به سرزمین هم از جهت تاریخی و هم از جهت مذهبی را شامل می‌شود. باید با این مفهوم رابطه درستی برقرار کنیم. مفهوم ایران‌شهری نیاز به بازخوانی در دوره معاصر دارد و باید راهنمایی باشد تا آنچه به عنوان شهر تولید می‌شود جذابیت و رضایت‌بخشی کیفی داشته باشد تا به آن حس تعلق داشته باشیم.
گروه حمل‌و‌نقل- چندی پیش محمدباقر قالیباف با اعلام اینکه شهرداری به دنبال انتقال مجموعه راه‌آهن از تهران به مناطق حومه‌ای شهر است، گفت که این طرح را به عنوان یک پیشنهاد جدی پیگیری می‌کنیم و حتی آمادگی دارد در صورت نیاز مقدمات اجرایی آن را نیز فراهم کند. این اظهارات شهردار تهران در آن زمان مخالفت های شدیدی را در وزارت راهوشهرسازی برانگیخت و برگی دیگر بر پرونده اختلاف میان شهرداری و وزارت راه افزود. مخالفت‌های وزارت راهوشهرسازی تا جایی ادامه پیدا کرد که دبیر شورای عالی معماری و شهرسازی ایران ضمن ابراز مخالفت با این طرح عملیاتی شدن آن را منتفی عنوان کرد. با وجود اینکه پس از گذشت یک ماه از این کشمکش پرونده این موضوع بسته شود روز گذشته عباس آخوندی وزیر راهوشهرسازی با اظهارات تندی تلویحا شهردار تهران را خطاب قرار داده است. آخوندی با بیان اینکه ایده خروج ایستگاه‌های قطار از شهر ناپخته و خام است و برخی این مساله را متوجه نمی‌شوند، گفت: اگر متوجه می‌شدند، می‌فهمیدند که ایستگاه قطار مرکز تبادل‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. این سخنان آخوندی در حالی روی خروجی تسنیم قرار گرفته است که پیش از این نیز وزارت راهوشهرسازی اعلام کرده بود نه تنها انتقال ایستگاه راه‌آهن به حومه شهر کاری اصولی نیست بلکه باید اتصال آن به مرکز شهر را تقویت کنیم. عباس آخوندی در این ارتباط اظهار کرد: آنچه می‌فهمم این است مساله هر شهر با شهر دیگر متفاوت است آنچه برای رشت اهمیت دارد با آنچه برای زاهدان مهم است کاملا با هم فرق دارند یا اینکه مثلا فعالیت‌های مورد نیاز برای رشد کیفیت زندگی در اصفهان با آنچه برای ارتقای کیفیت زندگی در تبریز نیاز است، متفاوتند. ولی ما یک راه حل برای همه شهرها می‌دهیم. وی تصریح کرد: مفهوم بازآفرینی شهری صرفا محدود به بافت تاریخی، میانی، حاشیه‌ای و ... نیست بلکه رویکردش به ارتقای کارکرد شهر مربوط می‌شود. ممکن است در یک شهری بافت حاشیه مساله اصلی شهر باشد اما در یک شهر دیگر بافت تاریخی به مساله اصلی تبدیل شود. وی با اشاره به بزرگ شدن شهرهای ایران و اینکه حرکت و موبیلیتی در آنها بسیار مهم است، افزود: اگر سیسستم حمل و نقل بر پایه خودرو محوری تعریف شود نتیجه‌اش این است که آلودگی، ناایمنی، ناکارآمدی اقتصادی و کاهش بهره وری را در پی خواهد داشت. وی با بیان اینکه ایده‌ام شهرسازی ریل‌پایه است، ادامه داد: در شهرسازی‌های فعلی فکر می‌کنیم تنها محلی که برای تردد باید بسازیم، خیابان است تا خودروها در آن عبور و مرور کنند در حالی که می‌توانیم معابری بسازیم که محل تردد قطار باشد و شهرسازی ما ریل‌پایه باشد. منظورم صرفا مترو نیست، تراموا هم وسیله نقلیه ریلی سبک است. وزیر راهوشهرسازی با اشاره به ایده برخی برای خروج ایستگاه‌های قطار از شهر، تاکید کرد: این ایده کاملا ناپخته و خام است چون مساله شهر را متوجه نمی‌شوند. اگر متوجه می‌شدند، می‌فهمیدند که ایستگاه قطار مرکز تبادل‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. از آنجایی که نگاه کالایی دارند ایده می‌دهند که ایستگاه راه‌آهن باید به خارج از شهر برود؛ همه چیز را صنعتی و کالایی می‌بینند نه انسانی؛ باید ایستگاه راه‌آهن به محل سکونت مردم نزدیک باشد. آخوندی گفت: همه شقوق حمل‌و‌نقل باید یکپارچه باشند، هم جاده هم ریل و هم هوا به نظام حمل و نقل شهری باید متصل باشند. مثلا در شیراز سه خط آهن به سمت تهران، بوشهر و گل‌گهر داریم که در هیچ جا به هم نمی‌رسند یا معلوم نیست این خطوط در کجا قرار است به فرودگاه برسند. نتیجه این شد که میلیاردها تومان برای راه‌آهن شیراز هزینه کردند، بعد آمدند ایستگاه را در 12 کیلومتری شهر گذاشتند. هیچ خانواده‌ای اجازه نمی‌دهد فرزند دانشجویش (به عنوان مثال) از قطار برای رفت و آمد به شیراز استفاده کند. چون ممکن است نیمه شب به ایستگاهی برسد که در 12 کیلومتری شهر است. با چه وسیله‌ای می‌خواهد خود را به خانه برساند؟ به زور داریم روزی یک قطار به آنجا می‌فرستیم. موبیلیتی بیش از آنکه یک وجه اقتصادی ـ شهرسازی باشد، یک وجه فرهنگی است. وی تاکید کرد: تمام تعلقات و هویت‌های ما در شهرها شکل می‌گیرد بنابراین نیاز به یک مفهوم هویتی در شهرسازی‌هایمان داریم. تمام کسانی که در بافت‌های میانی شهرها رشد کرده‌اند خود را به آن شهر متعلق می‌دانند اما هیچ کس خود را به شهر عمودی متعلق نمی‌داند. چون درآن هیچ طراوتی نیست تا در آن حس تعلق هم وجود داشته باشد. این مفهوم حس تعلق یا هویت‌بخشی، قابل ساختن نیست بلکه به دوره‌های زمانی طولانی برمی‌گردد. وی با اشاره به ارتباط تنگاتنگ حس تعلق و هویت‌بخشی شهر در انسان‌ها با مفهوم «ایران‌شهر»، ادامه داد: مفهوم ایران‌شهر ریشه در اعماق ما دارد و حس تعلق به سرزمین هم از جهت تاریخی و هم از جهت مذهبی را شامل می‌شود. باید با این مفهوم رابطه درستی برقرار کنیم. مفهوم ایران‌شهری نیاز به بازخوانی در دوره معاصر دارد و باید راهنمایی باشد تا آنچه به عنوان شهر تولید می‌شود جذابیت و رضایت‌بخشی کیفی داشته باشد تا به آن حس تعلق داشته باشیم.