مهدی بهلولی* - با نگاهی به خبرهایی که در رسانه‌ها درباره گسترش برخی بیماری‌ها منتشر می‌شود، می‌توان دانست که وضعیت سلامت در ایران، نیازمند توجه جدی‌تر است. بحث سلامت و همچنین بحث تغذیه سالم و مناسب، پیوند سفت و سختی با بحث سلامت دانش‌آموزان دارد. برای نمونه چند روز پیش محمد قادری‌تفرشی، مدیر آموزش و پرورش ملارد گفت: «طی تحقیق و بررسی که به صورت میدانی در مدارس این شهرستان انجام شده، به این جمع‌بندی رسیدیم که قریب به ۷۰ درصد از دانش‌آموزان منطقه، بدون صرف صبحانه در کلاس‌های درس حاضر می‌شوند. در کشورهای پیشرفته و توسعه‌یافته دنیا، صبح‌ها قند خون دانش‌آموزان مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و در صورت مساعد بودن این امر، امکان حضور دانش‌آموز سر کلاس درس فراهم می‌شود و این موضوع موید اهمیت وعده صبحانه در نظام آموزشی کشورهای پیشرفته است.» علی‌اکبر سیاری معاون بهداشت وزارت بهداشت نیز عنوان کرد:«طی بررسی انجام شده در مشهد و سبزوار از ۷۵ درصد دانش‌آموزان که کمبود ویتامین D داشته‌اند در مدت ۹ ماه این ویتامین را مصرف کرده، میزان کمبود تا 5/6 درصد کاهش یافته است.»چندی پیش گزارش جالبی می‌خواندم درباره ارائه ناهار رایگان به دانش‌آموزان در برخی مدرسه‌های لندن و تلاش برخی از آموزگاران و نمایندگان آنان تا ناهار رایگان مدرسه‌ای را هر چه بیشتر گسترش دهند. در پایان گزارش آمده بود: «ترزا آننسون، نماینده آموزگاران دبستانی در نیوهام- منطقه شرق لندن و یکی از فقیرترین منطقه‌های بریتانیا- پس از چهار سال زیر نظر گرفتن کمابیش همه 210 شاگردش که هر روز ناهار مدرسه‌ای رایگان می‌خورند تبدیل به یکی از تبلیغ‌گران سیاست‌هایی شده که آنها را سیاست‌های با منافع بسیار می‌نامد: «بچه‌ها با خوردن ناهار مدرسه‌ای، در بعدازظهرها، دقیق‌تر می‌شوند و کسل و کرختی‌شان هم کمتر می‌شود. رفتارشان خیلی بهترست و استانداردها بالا می‌روند چرا‌که تمرکز بیشتری دارند. غیبت‌ها پایین آمده و حضور در مدرسه از 94 درصد سال 2009 به 97 درصد رسیده است. بیماری و چاقی هم کمتر شده است.» او با قید احتیاط می‌گوید: «از 2009 تاکنون به همین اندازه شاگرد کمتری دیده‌ام که با کفش‌های در حال پاره شدن به مدرسه بیاید.» ترزا همچنین می‌گوید: «من برای پدر- مادران توضیح می‌دهم که ناهار مدرسه‌ای رایگان،چگونه بر بهزیستی و پیشرفت بچه‌هایشان کارگر می‌افتد. این چیزی است که همگی ما باید برای آن مبارزه کنیم.» در کتاب «درس‌های فنلاندی» نیز می‌خوانیم: «آموزش با کیفیت در فنلاند تنها نتیجه عنصرهای آموزشی نیست. مراقبت‌های اولیه دوران کودکی،پیش دبستانی داوطلبانه رایگان که 98 درصد از گروه سنی در آن شرکت می‌کنند، خدمات بهداشتی و درمانی جامع و اقدامات پیشگیرانه برای شناسایی مشکلات محتمل رشدی و یادگیری قبل از اینکه کودکان تحصیل را شروع کنند برای همه فنلاندی‌ها قابل دسترسی است. مدارس فنلاند برای همه دانش‌آموزان صرف‌نظر از موقعیت اجتماعی و اقتصادی‌شان همه روزه ناهار سالم و رایگان ارائه می‌کنند.» و البته این بحث تغذیه رایگان مدرسه‌ای، در بسیاری دیگر از کشورهای پیشرو آموزش و پرورش وجود دارد. در ایران کنونی متاسفانه با گسترش بیکاری و فقر، شمار دانش‌آموزانی که بدون صبحانه به مدرسه می‌آیند و تغذیه مناسبی هم برای طول زمان آموزشی با خود به همراه نمی‌آورند، گویا روز به روز رو به افزایش است. ناگفته پیداست که گرسنگی و سوءتغذیه بر یادگیری دانش‌آموز اثر می‌گذارد. از سوی دیگر، بحث خوراکی‌هایی است که چندان ارزش غذایی ندارند، همچون چیپس و پفک که برخی دانش‌آموزان بیشتر آنها را ترجیح می‌دهند. روشن است که این مساله نیازمند مدیریت جدی است و هم فرهنگ‌سازی می‌خواهد و هم به ارائه تغذیه رایگان سالم و مفید. خوشبختانه در سال گذشته، دو روز در هفته، شیر رایگان مدرسه‌ای در میان دانش‌آموزان توزیع شد که تا آنجا که این نگارنده شاهد بود مورد استقبال دانش‌آموزان نیز قرار گرفت. گرچه در طول سال، خبرهای زیادی درباره تامین نشدن بودجه آن منتشرشد اما خوشبختانه روند پخش آن به طور کامل قطع نشد. البته بحث کیفیت شیر توزیع شده نیز کمابیش مطرح بود. به نظر می‌رسد که یکی از مهم‌ترین و بهترین کارهایی که آموزش و پرورش می‌تواند انجام دهد افزایش کمیت و کیفیت شیرهای رایگان مدرسه‌ای است. در بودجه سال 95 و در ردیف مربوط به شیر مدرسه‌ها،حدود 200 میلیارد تومان در نظر گرفته شده است که نسبت به سال گذشته افزایشی حدود 30 درصدی را نشان می‌دهد. اگر کل این بودجه را بر 13 میلیون دانش‌آموزان کشور بخش کنیم عددی حدود 15 هزار تومان در سال می‌شود که عدد بسیار کمی است. *آموزگار و کنشگر صنفی
مهدی بهلولی* - با نگاهی به خبرهایی که در رسانه‌ها درباره گسترش برخی بیماری‌ها منتشر می‌شود، می‌توان دانست که وضعیت سلامت در ایران، نیازمند توجه جدی‌تر است. بحث سلامت و همچنین بحث تغذیه سالم و مناسب، پیوند سفت و سختی با بحث سلامت دانش‌آموزان دارد. برای نمونه چند روز پیش محمد قادری‌تفرشی، مدیر آموزش و پرورش ملارد گفت: «طی تحقیق و بررسی که به صورت میدانی در مدارس این شهرستان انجام شده، به این جمع‌بندی رسیدیم که قریب به ۷۰ درصد از دانش‌آموزان منطقه، بدون صرف صبحانه در کلاس‌های درس حاضر می‌شوند. در کشورهای پیشرفته و توسعه‌یافته دنیا، صبح‌ها قند خون دانش‌آموزان مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و در صورت مساعد بودن این امر، امکان حضور دانش‌آموز سر کلاس درس فراهم می‌شود و این موضوع موید اهمیت وعده صبحانه در نظام آموزشی کشورهای پیشرفته است.» علی‌اکبر سیاری معاون بهداشت وزارت بهداشت نیز عنوان کرد:«طی بررسی انجام شده در مشهد و سبزوار از ۷۵ درصد دانش‌آموزان که کمبود ویتامین D داشته‌اند در مدت ۹ ماه این ویتامین را مصرف کرده، میزان کمبود تا 5/6 درصد کاهش یافته است.»چندی پیش گزارش جالبی می‌خواندم درباره ارائه ناهار رایگان به دانش‌آموزان در برخی مدرسه‌های لندن و تلاش برخی از آموزگاران و نمایندگان آنان تا ناهار رایگان مدرسه‌ای را هر چه بیشتر گسترش دهند. در پایان گزارش آمده بود: «ترزا آننسون، نماینده آموزگاران دبستانی در نیوهام- منطقه شرق لندن و یکی از فقیرترین منطقه‌های بریتانیا- پس از چهار سال زیر نظر گرفتن کمابیش همه 210 شاگردش که هر روز ناهار مدرسه‌ای رایگان می‌خورند تبدیل به یکی از تبلیغ‌گران سیاست‌هایی شده که آنها را سیاست‌های با منافع بسیار می‌نامد: «بچه‌ها با خوردن ناهار مدرسه‌ای، در بعدازظهرها، دقیق‌تر می‌شوند و کسل و کرختی‌شان هم کمتر می‌شود. رفتارشان خیلی بهترست و استانداردها بالا می‌روند چرا‌که تمرکز بیشتری دارند. غیبت‌ها پایین آمده و حضور در مدرسه از 94 درصد سال 2009 به 97 درصد رسیده است. بیماری و چاقی هم کمتر شده است.» او با قید احتیاط می‌گوید: «از 2009 تاکنون به همین اندازه شاگرد کمتری دیده‌ام که با کفش‌های در حال پاره شدن به مدرسه بیاید.» ترزا همچنین می‌گوید: «من برای پدر- مادران توضیح می‌دهم که ناهار مدرسه‌ای رایگان،چگونه بر بهزیستی و پیشرفت بچه‌هایشان کارگر می‌افتد. این چیزی است که همگی ما باید برای آن مبارزه کنیم.» در کتاب «درس‌های فنلاندی» نیز می‌خوانیم: «آموزش با کیفیت در فنلاند تنها نتیجه عنصرهای آموزشی نیست. مراقبت‌های اولیه دوران کودکی،پیش دبستانی داوطلبانه رایگان که 98 درصد از گروه سنی در آن شرکت می‌کنند، خدمات بهداشتی و درمانی جامع و اقدامات پیشگیرانه برای شناسایی مشکلات محتمل رشدی و یادگیری قبل از اینکه کودکان تحصیل را شروع کنند برای همه فنلاندی‌ها قابل دسترسی است. مدارس فنلاند برای همه دانش‌آموزان صرف‌نظر از موقعیت اجتماعی و اقتصادی‌شان همه روزه ناهار سالم و رایگان ارائه می‌کنند.» و البته این بحث تغذیه رایگان مدرسه‌ای، در بسیاری دیگر از کشورهای پیشرو آموزش و پرورش وجود دارد. در ایران کنونی متاسفانه با گسترش بیکاری و فقر، شمار دانش‌آموزانی که بدون صبحانه به مدرسه می‌آیند و تغذیه مناسبی هم برای طول زمان آموزشی با خود به همراه نمی‌آورند، گویا روز به روز رو به افزایش است. ناگفته پیداست که گرسنگی و سوءتغذیه بر یادگیری دانش‌آموز اثر می‌گذارد. از سوی دیگر، بحث خوراکی‌هایی است که چندان ارزش غذایی ندارند، همچون چیپس و پفک که برخی دانش‌آموزان بیشتر آنها را ترجیح می‌دهند. روشن است که این مساله نیازمند مدیریت جدی است و هم فرهنگ‌سازی می‌خواهد و هم به ارائه تغذیه رایگان سالم و مفید. خوشبختانه در سال گذشته، دو روز در هفته، شیر رایگان مدرسه‌ای در میان دانش‌آموزان توزیع شد که تا آنجا که این نگارنده شاهد بود مورد استقبال دانش‌آموزان نیز قرار گرفت. گرچه در طول سال، خبرهای زیادی درباره تامین نشدن بودجه آن منتشرشد اما خوشبختانه روند پخش آن به طور کامل قطع نشد. البته بحث کیفیت شیر توزیع شده نیز کمابیش مطرح بود. به نظر می‌رسد که یکی از مهم‌ترین و بهترین کارهایی که آموزش و پرورش می‌تواند انجام دهد افزایش کمیت و کیفیت شیرهای رایگان مدرسه‌ای است. در بودجه سال 95 و در ردیف مربوط به شیر مدرسه‌ها،حدود 200 میلیارد تومان در نظر گرفته شده است که نسبت به سال گذشته افزایشی حدود 30 درصدی را نشان می‌دهد. اگر کل این بودجه را بر 13 میلیون دانش‌آموزان کشور بخش کنیم عددی حدود 15 هزار تومان در سال می‌شود که عدد بسیار کمی است. *آموزگار و کنشگر صنفی