وضعیت قرمز

گروه بازرگانی-‌ چند ماهی از پسابرجام گذشته اما هنوز تغییری در صادرات فرش دستباف ایجاد نشده است و صادرکنندگان فرش به دلیل مشکلاتی که در زمینه تولید فرش دارند، نمی‌توانند با کشورهای آسیایی که در دوران تحریم جای ایران را گرفته‌اند، رقابت کنند. این در حالی است که صادرات فرش می‌تواند نقش مهمی در توسعه اقتصادی کشور ایفا کند. این کالای‌ با‌ارزش همواره یکی از مهم‌ترین و پایدارترین کالا‌های تجاری در میان 10 قلم عمده صادرات غیرنفتی کشور محسوب می‌شود و ضرورت دارد در زمینه توسعه صادرات آن تدابیر ویژه‌ای اندیشیده شود. همچنین از آنجا که فرش دستباف از زنجیره تولید و تجارت و تامین مواد اولیه در داخل و خارج از کشور به شاخه‌های مختلفی از جمله کشاورزی مرتبط بوده، توجه به این صنعت می‌تواند علاوه براشتغالزایی بسترهای توسعه اقتصادی کشور را فراهم کند. دشواری رقابت با کشورهای آسیای دور در همین رابطه رضی حاجی‌آقا‌میری، رییس اتحادیه تولید و صادرات فرش دستباف ایرانی به «جهان صنعت» گفت: با وجود اینکه در پسابرجام قرار گرفته‌ایم اما استقبال از فرش ایرانی به آن شکلی که انتظار می‌رود، نیست. وی افزود: در دوران تحریم‌ها، صادرات به آمریکا متوقف شد‌ و به این ترتیب برخی از کشورهای آسیایی جای ایران را در صادرات فرش گرفتند. البته با برداشته شدن تحریم‌ها، آمریکایی‌ها نسبت به فرش ایرانی علاقه‌مندی نشان داده‌اند و انتقال فرش ایرانی به آمریکا انجام شده است. رضی ‌میری خاطر‌نشان کرد: نمی‌توان در حال حاضر بیان کرد که صادرات به آمریکا انجام شده بلکه فقط انتقال فرش انجام گرفته است و باید دید که در آمریکا چه استقبالی از فرش ایرانی می‌شود. وی گفت: فروخته شدن فرش مانند سایر کالاها قطعی نیست و در حال حاضر فقط فرش به مقصد آمریکا صادر شده است. بنابر‌این فروخته شدن این محصول بستگی به بازار فروش آن دارد. عضو اتاق بازرگانی تهران اظهار کرد: در دوران تحریم‌ها مشتریان خودمان را در حوزه فرش از دست دادیم و کشورهای رقیب جایگزین ایران شدند. از همین رو کشورهای خارجی هم به محصولات آنها عادت کرده‌اند. بنابراین حالا لازم است با بازاریابی بازار گذشته فرش ایرانی را به دست آوریم. وی گفت: البته در اروپا به دلیل بحران اقتصادی‌‌ از فرش که کالای لوکسی به حساب می‌آید، آنچنان استقبال نمی‌شود و آنها به دنبال فرش ارزان‌تر هستند. رضی ‌میری گفت: همچنین مد در کشورهای غربی تغییر کرده است و آنها بیشتر فرش‌های مدرن را می‌پسندند. به همین جهت کشورهای نپال، هند و پاکستان فرش‌هایی با طراحی‌های پیش پا افتاده و ارزان‌تر را برای آنها فراهم می‌کنند و فرش‌های ایرانی به دلیل هزینه‌های بالایی که برای تولید دارند، نمی‌توانند با این کشورها رقابت کنند. وی اظهار کرد: دلایل متعددی برای عدم استقبال بازارهای جهانی از قالی ایرانی وجود دارد که یکی ازآنها فقدان رغبت نسبت به طرح‌های سنتی و علاقه‌مندی به طرح‌های مدرن فرش در جهان است. وی در این رابطه گفت: از طرفی فرش‌های مدرن بیشتر در کشورهای آسیای دور با هزینه پایین‌تر تولید می‌شود و ما امکان رقابت با آنها را نداریم. وی تصریح کرد: از دلایل دیگر کاهش تقاضای فرش ایرانی می‌توان به بحران‌های اقتصادی و رکود اروپا، وضعیت ناپایدار یورو و همچنین عدم تبلیغات مناسب اشاره کرد. میری بیان کرد: طبق آمارهای گمرک ارزش صادرات فرش دستباف درسال 94 حدود 300 تا 350 میلیون دلار بوده و ژاپن عمده واردکننده فرش ایرانی است و همچنین صادرات به آمریکا هم بعد از تحریم‌ها صورت گرفته است. وی افزود: مساله صادرات غیر‌نفتی قربانی نوسان نرخ ارز شده است و تا زمانی که نرخ ارز واقعی نشود، در صادرات و واردات با مشکل مواجه خواهیم بود. نیاز به بازاریابی وی تنها راه چاره و نجات فرش ایرانی را حمایت دولت دانست و گفت: دولت باید برای بازاریابی فرش ایرانی هزینه کند و ما باید از راه‌های دقیق و حساب‌شده وارد مارکتینگ شویم. رضی ‌میری در خصوص مرغوبیت فرش‌های ایرانی افزود: در هیچ کجای دنیا پشم‌های مرغوبی مانند پشمی که در ایران تولید می‌شود، پیدا نمی‌شود. اگرچه ما واردات پشم به صورت ریسیده شده یا نشده را هم از کشورهایی مانند اروگوئه و نیوزیلند انجام می‌دهیم اما کیفیت این پشم‌ها با اینکه با کیفیت پشم‌های ایرانی متفاوت است، خوب بوده و مشکلی در کیفیت فرش به وجود نمی‌آورد.وی اظهار کرد: کیفیت فرش‌های ایرانی بسیار خوب بوده و کاهش صادرات این کالا به دلیل نامرغوب بودن آن نیست. اگرچه ما بلد هستیم فرش‌های بی‌کیفیت هم تولید کنیم اما فرش‌های اصیل ایرانی به خارج از کشور صادر می‌شود.وی در خصوص تغییر قیمت فرش در سال‌جاری گفت: به دلیل رکودی که در بازار وجود داشته است، قیمت فرش‌های نفیس مثل ابریشم بسیار پایین آمده است. همچنین بعید به نظر می‌رسد با رکود حاکم بر بازار فرش، شاهد افزایش قیمت باشیم.رضی میری اذعان کرد: در این سال‌ها حمایت هدفمند صحیح و با‌برنامه‌ای از صادرات فرش دستباف وجود نداشته و حمایت‌هایی از قبیل پرداخت جایزه پنج درصدی به صادرکننده و تقبل 50 درصد هزینه نمایشگاه‌های خارجی نیز قطع شده که این امر نیز لطمه جدی به صادرات وارد کرده است.رییس اتحادیه تولید و صادرات فرش دستباف بیان کرد: دولت و سازمان بیمه مقصر قطع بیمه بسیاری از قالیبافان نیستند زیرا بسیاری از بیمه‌شدگان قالیبافی در زمان بیکاری نمی‌توانند حق بیمه دریافت کنند و همچنین بسیاری از افراد سودجو به دروغ خود را قالیباف معرفی و حق بیمه دریافت می‌کردند. سیاست نادرست در نمایشگاه‌های فرش میری بیان کرد: چند سال پیش بحث شناسنامه‌دار کردن قالی‌های ایرانی مطرح شد که با مخالفت بعضی کارشناسان به طور کامل رد شد زیرا شناسنامه نمی‌توانست تعهدی برای محتوای ذکر شده در آن ایجاد کند و فایده‌ای جز ایجاد یک بوروکراسی در گمرک و هزینه بالا برای تولیدکننده نداشت.رضی ‌میری گفت: یکی از دلایل عدم استقبال در نمایشگاه‌های فرش از قالی دستباف این است که ما در نمایشگاه‌های فرش در کنار غرفه فرش دستباف، فرش ماشینی با طرح دستباف به نمایش می‌گذاریم.وی ادامه داد: این موضوع به مثابه خودزنی محسوب و موجب افت رویکرد به سمت فرش دستباف می‌شود. میری گفت: وضعیت حال حاضر برند فرش ایرانی نگران‌کننده است و مسوولان باید تلاش کنند با برنامه‌های جدید و تبلیغات موثر رویکرد جهانی را به سمت فرش دستباف ایرانی تغییر دهند و بازارهای جهانی را برای خرید مجدد فرش ایرانی ترغیب کنند. ناتوانی نفوذ در بازارهای خارجی به گفته کارشناسان بازار فرش، سال 94 بدترین سال برای فرش دستباف بوده و به دلایل مختلفی نتوانسته در بازارهای خارجی نفوذ کند. تبلیغات دربازارهای جهانی هم یکی از عواملی است که سبب شده آن‌طور که باید، فرش دستباف نتواند در بازارهای بین‌المللی نقش پررنگ‌تری داشته باشد. در حال حاضر باتوجه به اینکه چند ماهی از دوران پسابرجام گذشته اما هنوز تغییری در صنعت فرش دستباف ایجاد نشده و متاسفانه وارادات فرش در دو دهه اخیر، سبب شده به بازارهای داخلی ضربه بزند. همچنین در طول سال گذشته تولید در این صنعت‌ 50 درصد کاهش داشته و سبب شده بسیاری از بافندگان قالی از این صحنه خارج شوند و حتی سرمایه خود را در کار دیگری سرمایه‌گذاری کنند. این در حالی است که سهم بخش فرش دستباف درخصوص تسهیلات مالی که از طریق بانک‌ها و صندوق مهر به قالیبافان داده می‌شود، بسیار ناچیز است و برای دریافت آن باید مسیر بسیار طولانی را طی کرد. از همین رو صنعت فرش دستباف حال خوبی ندارد و حتی در وضعیت قرمز قرار دارد. دنیای امروز فرش شلوغ را نمی‌خرد وضعیت نامناسب نفوذ فرش ایرانی در بازارهای جهانی در حالی رقم خورده است که حدود هشت ماه از عنوان جهانی شهر تبریز با نام «شهر جهانی دستباف» می‌گذرد‌؛‌ لقبی که به نظر می‌رسید اتفاقات خوبی را برای بافنده‌ها و فروشنده‌های این شهر رقم بزند، اما هنرمندان و فروشندگان فرش تبریز معتقدند این عنوان هیچ دستاوردی برای فروش فرش این شهر نداشته است. نارضایتی تاجران فرش در حالی است که بهمن نامور، معاون سازمان صنایع دستی و هنرهای سنتی کشور در رابطه با رکود بازار فرش اعلام کرده که اگر فرش ایران فروش نمی‌رود، علت آن را باید هنرمندان و تاجران بررسی کنند. انتظار اینکه اسم شهری جهانی شود و از فردا همه برای خرید به آنجا سرازیر شوند، اشتباه است. به گفته نامور، ما در برندسازی به تاجران و هنرمندان تبریز کمک کرده‌ایم و انجام مابقی کارها بر عهده آنهاست. ما علت بیماری و مشکلاتی که در طراحی و قیمت فرش وجود دارد را بارها اعلام کرده‌ایم. اگر آنها با وجود شناخت مشکلات تغییری در محصولات‌شان نمی‌دهند، چه انتظاری دارند که دنیا فرش ایران را بخرد؟! معاون سازمان صنایع‌دستی معتقد است که دنیای امروز فرش شلوغ را نمی‌خرد و منتظر فضای آرام در زندگی خصوصی خودش است. متاسفانه بازاریان ما با بازار و بازاریابی نو آشنایی ندارند و‌ هنرمندان نیز با زیباشناسی نوین آشنایی ندارند. توریستی که وارد بازار فرش می‌شود، قصد خرید دارد یعنی یک خریدار بالقوه است. اگر نمی‌توانیم از این خریدار بالقوه استفاده کنیم، مقصر آن دولت نیست. وقتی توریست کالایی را نمی‌خرد، مشکل از کالاست. از قرار معلوم دولت نمی‌تواند هم توریست بیاورد، هم کار فروش را انجام دهد و هم ‌دلالی کند‌ یعنی در هیچ کجای دنیا همه‌‌ کارها را دولت انجام نمی‌دهد.