تفاهم نامه‌های بی‌اثر

هادی مومنی- این روزها سهامداران در تالار شیشه‌ای بیشتر از آنکه مشغول به خرید و فروش سهام باشند، همانند مقامات اداره کننده این بازار، نظاره‌گر منفعل معاملات هستند. در همین حال بر خلاف پیش‌بینی‌ها تا به امروز مذاکرات نهاد ناظر با طرف‌های خارجی که از چند ماه پیش آغاز شده، علاوه بر اینکه فعلا به تفاهمنامه‌های تاثیرگذار دوجانبه و اطمینان بخش تبدیل نشده حتی به پالس مثبت برای سرمایه‌گذاران داخلی هم منجر نشده تا شاید در این بستر امیدبخش سهامداران ایرانی با اطمینان خاطر بیشتر در بازار سهام حضور فعال داشته باشند. فعلا خروجی همه دیدار و مذاکرات با کشورهای خارجی که تعداد آنها کم نبوده به امضا شدن برگه‌هایی ختم شده که به طور دقیق مشخص نیست قرار است چه اتفاق و تحول کوچک یا بزرگی را برای بازار سهام ایران به همراه داشته باشد. به هر حال شاید در آینده‌ای نزدیک اولین تحول اثربخش این توافق‌ها در دایره بازار سرمایه ایران اثربخشی خود را نشان دهد اما حال که همه چیز بیشتر به امضا کردن برگه‌ها و عکس گرفتن ختم شده، هیچ اثر قابل لمسی برای بازیگران بازار سهام از حقوقی تا حقیقی‌ها نداشته است. نگاهی به آخرین تحولات بازار سهام نشان می‌دهد، در هفته‌ای که بازار سرمایه ایران تحت تاثیر حضور مدیران بیش از 15 کشور اسلامی در هشتمین کنفرانس بین‌المللی بازار سرمایه اسلامی در تهران بود، در تالار شیشه‌ای همه چیز همانند گذشته با اندکی آرامش دنبال شد. برگزاری دور دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی و تثبیت حضور اصلاح‌طلبان با برند لیست امید یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای سیاسی در کنار سفر رییس جمهور کره جنوبی به ایران بود. حضور بانوی نخست کره جنوبی در ایران و انعقاد بیش از 20 سند همکاری و تفاهم دو جانبه که میلیاردها دلار ارزش دارد علاوه بر اینکه می‌تواند برای اقتصاد ایران محرک خوبی باشد برای بازار سرمایه هم می‌تواند امیدبخش و سر منشا حرکت‌های مثبت باشد. اما هفته گذشته در خیابان حافظ و در بطن تالار شیشه‌ای اوضاع تفاوت آنچنان با هفته اول معاملات سهام در اردیبهشت‌ماه نداشت و شاخص هم با نوسان همیشگی روزگار خود را سپری کرد. دیگر از جنجال‌های هیجانی خودرویی‌ها خبری نیست و در خرید و فروش سهام صف‌های روانی وجود ندارد. سهامداران و اساسا شرکت‌ها آرام آرام آمده برگزاری مجامع عمومی سالانه می‌شوند تا تکلیف خیلی از ابهام‌ها در اعداد تصویب شده برای دوره مالی گذشته و چشم‌اندازهای آینده روش شود. از همین حالا که دست کم مجامع سالانه چند شرکت نیز برگزار شده صدای پای مجامع در بورس شنیده می‌شود و شاید به همین خاطر بود که یکی از مدیران بورسی هم در هفته گذشته به صراحت به شرکت‌ها و سهامداران هشدار دادند اطلاعات مالی ارائه شده از سوی شرکت‌ها باید بر مبنای شفافیت و استانداردهای موجود باشد تا در این میان حق سهامداران تضییع نشود. به نظر می‌رسد با داغ شدن فصل مجامع شاهد موج تازه‌ای در تالار شیشه‌ای باشیم که رونق معاملات بزرگ‌ترین هدف آن می‌باشد. شاخص در هفته گذشته در سه روز معاملاتی از پنج روز معاملاتی مثبت بود و با حدود 130 واحد معاملات را در هفته دوم اردیبهشت‌ماه به پایان رساند. در مقابل در دو روز معاملاتی منفی نیز با 250 واحد ریزش به عدد 78033 واحد در آخرین روز معاملاتی هفته دست یافت. ارزش بازار نیز با حدود 2 هزار میلیارد تومان کاهش به عدد 339 هزار میلیارد تومان دست پیدا کرد. به نظر می‌رسد تنها یک شوک بزرگ بیرونی می‌تواند بازار سهام و بازیگران آن را به تحرک معاملاتی بیشتر سوق دهد. تاثیر تحولات جهانی درباره وضعیت کلی بازار سهام و آینده آن یک کارشناس بازار سرمایه با تحلیل روند معاملات و تحرک صنایع بورسی، عامل رشد سودآوری شرکت‌ها در شرایط فعلی را اعلام و این متغیر را در آینده پیش‌بینی کرد. فرهنگ حسینی در گفت‌و‌گو با ملت بازار با تحلیل روند معاملات و تحرک صنایع بورسی در شرایط فعلی، اظهار داشت: بازار سرمایه پس از متعادل شدن روند معاملات خودرویی‌ها لیدر جدیدی نداشته و کلیت بازار تحت تاثیر نوسانات این گروه قرار گرفته است. وی افزود: بیش از یک‌سوم رشد بازار مربوط به رشد این گروه بوده که در شروع رشد، تنها سه درصد ارزش بازار را داشته این در حالی است که در گروه‌های دیگر از جمله گروه فلزی، معدنی و نفتی به صورت سینوسی حرکت‌هایی به خود دیده‌اند که دلیل رشد این گروه‌ها نیز رشد قیمت جهانی کالاهای اساسی بوده است. حسینی با اشاره به روند شاخص کل بورس طی هفته‌های گذشته خاطرنشان کرد: واقعیت آن است که معاملات بلوکی برای حفظ شاخص در چند هفته اخیر رشد قابل توجهی داشته است. وی به برخی عوامل و اتفاقات مثبت و منفی در صنعت خودرو و ورود و خروج سرمایه‌گذاران از شرکت‌های این گروه اشاره کرد و اظهار داشت: گروه خودرویی نیز پس از رشد قابل‌توجهی که شروع آن از سال گذشته بود، در ادامه تحت تاثیر اخباری همانند مجوز اندک افزایش قیمت خودرو که کمتر از بودجه شرکت‌ها و انتظارات سرمایه‌گذاران بوده همچنین اعمال محدودیت در افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها، خروج برخی از سهامداران برای شناسایی سود و خروج نقدینگی از بازار مواجه شد. البته انتظارات اجرایی شدن قراردادها به صورت پیش‌بینی شده محقق نشد که شوک منفی به این گروه بود. چشم‌انداز شرکت‌ها وی در ادامه با اشاره به تحولات بازارهای جهانی و نمایان شدن آثار آن در صنایع داخلی، خاطرنشان کرد: از سوی دیگر بازارهای جهانی تحت تاثیر بهبود آمار اقتصادی چین و تضعیف شاخص دلار با رشد قیمت‌ها همراه شدند. رشد قیمت نفت و رشد قیمت فولاد و سنگ‌آهن اقبال گسترده‌ای به این گروه را ایجاد کرد. بازار داخلی نیز تحت تاثیر افزایش تعرفه واردات و کمبود محصول و رشد قیمت جهانی با رشد قیمت مواجه شد و حتی قیمت‌ها در بورس کالا نیز رشد قابل توجهی را تجربه کردند. حسینی ادامه داد: اما عرضه‌های سنگین و توقف رشد قیمت‌های جهانی و نگرانی‌ها در خصوص افزایش عرضه‌ها و افزایش ضریب فعالیت واحدهای تولیدی به خصوص فولاد در جهان، سبب توقف رشد قیمت‌ها در بسیاری از محصولات از جمله فولاد و سنگ‌آهن شده است. بازار نفت نیز وضعیت مشابهی دارد به طوری که پس از رشد بیش از 80 درصدی و آمارهای کاهش تعداد دکل‌ها و تولید در ایالات متحده، شاهد رشد تولید اوپک در پی شکست طرح فریز تولید بود. این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه رشد قیمت‌ها نه به دلیل رشد سودآوری بلکه به دلیل رشد P/E بوده است، گفت: این رشد P/E نیز ناشی از کاهش سود در بازارهای رقیب بوده است. به نحوی که با کاهش نرخ سود بانکی طی دو مرحله جان تازه‌ای به بورس دمیده شد. البته نرخ اوراق بدهی در بازار سرمایه همچنان معادل سودهای سپرده 21 و 22 درصد بانکی است. وی در ارتباط با دیگر گروه‌های بورسی که قابلیت سودآوری بالایی دارند، گفت: هر چند به نظر می‌رسید گروه بانکی برنده «برجام» باشد اما به دلیل عملیاتی نشدن سوئیفت و LC‌ها کمی از روند بازار جا ماند. کاهش نرخ سود بانکی بر صنعت بانکداری که عمدتا گپ منفی دارد، سبب رشد سودآوری می‌شود. هر چند منفی بودن برخی از بانک‌ها نزد بانک مرکزی همچنان کاهش نرخ سود بانکی را سخت کرده است. حسینی در پایان هم در خصوص پیش‌بینی خود از روند سودآوری شرکت‌ها گفت: البته در شرایطی که تورم کاهش یافته، رشد اسمی سودآوری شرکت‌ها نیز افت کرده است. همچنین رکود داخلی و جهانی نیز سبب شده تا شرکت‌های بازار سرمایه که به طور عمده سیکلی و وابسته به قیمت‌های جهانی هستند با کاهش سود مواجه شوند. این در حالی است که قرار گرفتن در آستانه فصل مجامع و انتشار گزارش‌های شرکت‌ها، گروه‌های عمده بازار را تحت تاثیر قرار خواهد داد.