بازار نفت در یک نگاه

نادر حقیقت‌منش*- بهای جهانی نفت در چند روز گذشته شاهد افزایش قیمت بوده است. روزهای پایانی هفته گذشته، بازار نفت با ثبت رقم 50/44 دلار برای هر بشکه وست‌تگزاس اینترمیدیت آمریکا و 50/45 دلار برای نفت برنت دریای شمال به کار خود پایان داده بود.از یک سو، این افزایش قیمت در حالی است که آمار ذخایر نفت آمریکا با رشدی کمتر از نیم درصد به 540 میلیون بشکه رسیده و از سوی دیگر با مرور بر تغییرات قیمتی گذشته که با افزایش قیمتی 18 دلاری هر بشکه نفت در سال‌جاری میلادی همراه بوده است، وضعیت آتی بهای جهانی نفت تا حدی روشن می‌شود. اگر چه، در یازدهم فوریه 2016، کف قیمتی 26 دلاری را تجربه کرد که پایین‌ترین سطح از جولای 2008 بوده اما افزایش اخیر بالاترین نرخ از دسامبر 2015 تاکنون بوده است چراکه نسبت به مدت مشابه سال گذشته در تاریخ 28 فوریه 2015 قیمت جهانی نفت آمریکا برپایه 59 دلار رقم خورده بود و اختلافی 13 دلاری با نرخ کنونی دارد. رکود اقتصادی همراه با کاهش رشد اقتصاد جهانی، افزایش عرضه نسبت به تقاضای بازار توسط تولید‌کنندگان اصلی، جو روانی حاکم بر بازار، بازی با قیمت‌ها به عنوان حربه اقتصادی در تنش‌ها و معادلات سیاسی منطقه‌ای و جهانی در سال‌های قبل تاثیرات عمده ناشی از کاهش 120 دلاری قیمت نفت ظرف هشت سال گذشته بوده‌اند. نفت 100 دلاری اوایل ماه می سه3 سال گذشته پس از 2014 تا به امروز که روی باند 45 دلاری قرار دارد نشان‌دهنده همه عوامل بالاست. اگرچه قیمت ماه می ‌2015 نفت 60 دلاری را رقم زده بود اما مهم افزایش رو به رشد ماه‌های اخیر است. بر همین اساس در حال حاضر با وجود وجود همه عامل‌های بالا که در بعد بنیادی آن قابل ملاحظه و تاثیرگذار هستند روند افزایشی بهای جهانی نفت ظرف کمتر از سه ماه در سال‌جاری میلادی افزایش 70 درصدی را به خود دیده و از کف قیمتی 26 دلاری در یازدهم فوریه فاصله مناسبی پیدا کرده است. با توجه به اقتصاد شکننده بیشتر کشورهای صادرکننده نفت و تاثیرات منفی کاهش قیمت‌ها بر اقتصاد این کشورها می‌توان انتظار افزایش تدریجی قیمت را داشت و جدا از سیاست‌های اعمالی برخی صادرکنندگان عمده نفت به ویژه در خاورمیانه و اجبار به اجرای برنامه‌های انقباضی اقتصادی، حربه پایین نگه‌داشتن قیمت‌ها برای بهره‌برداری در چالش‌های سیاسی کنار گذاشته خواهد شد.وقایع نفتی یک ماه گذشته از جمله نشست سران اوپک و غیراوپک در دوحه قطر برای تصمیم‌گیری درباره کاهش عرضه با توجه به تقاضای بازار، می‌توانست تثبیت رشد بهای جهانی نفت را به‌دنبال داشته باشد که نتیجه نهایی به دست نیامد. همچنین با توجه به اعتصاب کارکنان نفت کویت که تولید این کشور را برای چند روز به نصف (5/1 میلیون بشکه در روز) کاهش داد، تاثیر گسترده درگیری‌های داخلی برخی کشورها از جمله در لیبی بر عرضه مستقیم آن و تصمیم مسکو برای راه‌اندازی بورس نفت با اما و اگرهایش هنوز نمی‌توان نتیجه قابل ملاحظه‌ای در کوتاه‌مدت برای آن متصور شد.اعلام اخیر مسکو برای خارج کردن دلار از گردونه قیمت‌گذاری نفت و جایگزینی واحدهای پولی منطقه‌ای از جمله روبل و یورو در این بورس باید از منظر یک تولیدکننده بزرگ نفتی که می‌خواهد علاوه بر درآمدهای نفتی به نوعی عایدات معاملات نفتی را نیز به چنگ آورد که هدف همراهی معامله‌گران بزرگ نفتی با مسکو در کنار سودآوری‌هایش است، دشواری‌هایی نیز به همراه خواهد داشت.در همین زمینه نباید از نظر دور داشت که کاهش شش درصدی ارزش دلار آمریکا در برابر دیگر ارزهای رایج از ابتدای 2016 خود عاملی مهم در افزایش میزان تقاضای نفت بوده است.طبق نظر تحلیلگران نفتی، جو حاکم بر بازار افزایشی است و احتمال افزایش بیشتر قیمت وجود دارد چراکه از منظر تکنیکال با نگاه به وضعیت آتی قیمت‌ها، این احتمال وجود دارد که در کوتاه‌مدت با شکسته شدن منطقه مقاومتی 45 دلار تا محدوده 52 دلار برای هر بشکه نفت افزایش قیمت رقم بخورد. همچنین از منظر تکنیکال، نفت در این هفته وضعیت نوسانی بین 43 تا 46 دلار داشته و موفق به تثبیت در نرخ بالاتر نشده که به دنبال شکسته نشدن منطقه مقاومتی یادشده اینکه وضعیت اصلاحی به سمت 37 دلار پیش برود، محتمل‌تر است. * کارشناس بازار انرژی و فلزات گرانبها