قفل نیمه باز

گروه بازرگانی - دوران جدید اقتصادی و بین‌المللی که با رفت و آمد گسترده هیات‌های تجاری خارجی برای کشور همراه شده است، باعث شده تا بخش‌خصوصی به دنبال این باشد که تعامل و ارتباط بیشتری با شرکت‌های خارجی داشته باشد و در قرارداد و تفاهمنامه‌های مختلف نیز حضور جدی پیدا کند. در همین راستا محسن جلال‌پور، رییس اتاق بازرگانی ایران ضمن ارزیابی مهم‌ترین مسایل روز اقتصادی کشور به بیان آخرین وضعیت فعالیت سوئیفت پرداخت و گفت: در این زمینه بخش زیادی از مشکلاتی که مربوط به تحریم‌های ثانوی و برجام بوده برطرف شده است اما مسایلی مانند تحریم نقل و انتقال دلار که به تحریم‌های اولیه بر‌می‌گردد و قرار نبوده با اجرایی‌شدن برجام لغو شود، سر جای خود باقی است. به اذعان وی آنچه مربوط به تحریم‌های ثانویه در زمینه تحریم‌های بانکی ایران بوده تا حد زیادی بر طرف شده است اما همچنان تحریم‌های اولیه از جمله نقل و انتقال دلار که قرار نبوده با اجرای برجام برطرف شود، همچنان پابرجاست. از سوی دیگر رییس اتاق بازرگانی ایران معتقد است هرچند در این شرایط پیمان‌های پولی با کشورهای دیگر می‌تواند مناسب باشد اما راهگشای کامل برای انجام مراودات نیست. جلال‌پور همچنین در مورد حذف یا ماندگاری کارت بازرگانی بر این باور است که باید به جای صدور کارت بازرگانی، عضویت فراگیر برای فعالان اقتصادی در اتاق جایگزین شود؛ اقدامی که به گفته او می‌تواند مشکلات مربوط به کارت بازرگانی را حل‌وفصل کند. رییس اتاق بازرگانی ایران همچنین بر اجرای قانون جامع مالیاتی تاکید دارد و می‌گوید در شرایط رونق و فضای جدید اقتصادی، سازمان مالیاتی هم باید فرصت مناسب را در اختیار فعالان اقتصادی قرار دهد تا بتوانند دفاترشان را شفاف و منظم کنند. مشکل نقل و انتقالات دلار جلال‌پور در پاسخ به این سوال که آیا در حال حاضر تجار ایرانی برای نقل و انتقالات مالی با مشکل روبه‌رو هستند یا مسایل مربوط به سوئیفت و گشایش ال‌سی به طور کامل حل شده است، به ایسنا گفت: برای اینکه بخواهیم توضیح درستی در این باره ارائه دهیم باید این موضوع را بررسی کنیم که اساسا مسایل مالی ما از چه زمانی شروع شده است. باید ببینیم بعد از اجرای برجام قرار بوده کدام یک از مشکلات و مسایل مالی ما حل شود و اینکه از آن میزانی که ما انتظار داشتیم، چقدر از این مشکلات برطرف شده است. وی اظهار کرد: مسایل و مشکلات مالی، بانکی و نقل و انتقال پولی ما به دهه 60 بر می‌گردد. بعد از انقلاب که ارتباطات اقتصادی و روابط دیپلماتیک ما به طورکامل با آمریکا قطع شد، تحریم‌های اولیه نسبت به ایران از سوی کنگره به تصویب رسید و این جزو حقوق کشور‌هاست که نسبت به آنچه مربوط به خودشان می‌شود، کشور‌های دیگر را تحریم کنند. جلال‌پور افزود: آمریکا به دلیل اینکه رابطه خوبی با ایران نداشت، این تحریم‌ها را تصویب کرد و در نهایت ارتباطات بانکی ما به وسیله دلار دچار تحریم و باعث شد که عملا از گردش عملیات با دلار خارج شویم. از آن زمان به بعد تحریم‌های مختلفی گذاشته و برداشته شد، از جمله تحریم‌های مربوط به مساله هسته‌ای. اما هیچ زمان تحریم‌های اولیه که مربوط به ارز آمریکا یعنی دلار می‌شده است، برداشته نشده و ما همواره مشکل نقل‌وانتقال دلار را داشته‌ایم. رییس پارلمان بخش‌خصوصی خاطرنشان کرد: بنده که صادر‌کننده پسته هستم، به خوبی می‌دانم که حدود 40 سال گذشته مشکل نقل‌وانتقال دلار را داشته‌ایم و برای همین به ناچار متوسل به یورو شده بودیم و تا قبل از اینکه یورو بین کشور‌های اروپایی فراگیر شود از ارزهایی مانند مارک و فرانک استفاده می‌کردیم و پس از آنکه یورو فراگیر شد، نقل و انتقالات بانکی‌مان را با یورو انجام می‌دادیم. جلال‌پور گفت: در سه، چهار دهه گذشته هیچ تغییری در موضوع مراودات بانکی ما در ارز آمریکا اتفاق نیفتاده و امروز هم هیچ تغییری ایجاد نشده است. آن‌ افرادی که می‌گویند نمی‌توانند ال‌سی باز کنند و اینکه امکان گشایش و نقل و انتقال دلاری را ندارند، درست می‌گویند اما مساله این است که اصلا در برجام توافقی برای برداشته شدن تحریم‌های اولیه وجود نداشته و قرار نبوده تحریم‌های مربوط به نقل و انتقال دلار برداشته شود. وی اظهار کرد: اما بر اساس تحریم‌های ثانویه که در جریان موضوع هسته‌ای تصویب شده بود، نقل و انتقالات پولی از سوی تمام بانک‌های شناخته‌شده دنیا با تمام ارزها برای برقراری ارتباط با ایران منع شده بود اما بعد از برجام در فضای جدید این بانک‌ها عملا امکان ارتباط با ایران را پیدا کردند اما با ارزهایی غیر از دلار. ماجرای سوئیفت جلال‌پور گفت: سوئیفت تعریف مشخصی دارد. سوئیفت در واقع یک مسیر است؛ مسیری که ارز باید در آن رفت‌وآمد کند. سوئیفت به فاصله دو یا سه هفته بعد از آنکه برجام اجرایی شد، توسط هیات مدیره آن و مصوبه‌ شورای امنیت باز شد و مسیر آن اکنون برای جمهوری اسلامی ایران باز است. پس از بازگشایی سوئیفت کشور‌هایی که ارتباط بانکی‌شان با ایران در زمان تحریم‌ها از طریق سوئیفت برقرار بوده، توانستند بلافاصله بعد از برجام از سوئیفت استفاده کنند. رییس اتاق بازرگانی ایران اظهار کرد: اما برخی کشورهای دیگر هستند که ما برای ارتباط با آنها به کارگزاری و به‌روزرسانی سیستم بانکی‌مان نیاز داریم. بعضی بانک‌های ما در طول 10 سال گذشته به دلیل بسته بودن سوئیفت و اینکه هیچ‌گونه ارتقای نرم‌افزاری در برنامه‌هایشان نداشتند، برای این ارتباط آماده نبوده‌اند و این آمادگی به زمان و پرداخت بعضی هزینه‌ها نیاز دارد. وی در ادامه گفت: دسته دیگر بانک‌هایی هستند که سهام‌شان آمریکایی است. آمریکایی‌ها هم شرکت‌ها و سهامداران خود را از کار با ایران ممنوع کرده‌اند و به دلیل مالکیت و وابستگی که صهیونیست‌ها و آمریکایی‌ها روی این بانک‌ها دارند، این بانک‌ها در هر شرایطی ارتباط با ایران را در برنامه نخواهند گذاشت. وی اظهار کرد: اما آن بخشی که در برجام دیده شده، برداشتن تحریم‌های ثانویه است. تحریم‌های ثانویه تحریم‌های محدودی بوده است و در اینجا هم بعضی از بانک‌ها به دلیل مالکیت آمریکایی و نفوذ صهیونیست‌ها هنوز این بخش را اجرا نکرده است اما می‌توان گفت بخش قابل توجهی از مراودات‌مان در حال انجام است. همه مشکلات بانکی مربوط به تحریم‌های ثانویه نیست جلال‌پور خاطرنشان کرد: اگر بخواهم به این سوال پاسخ دهم که آیا تمام مسایل بانکی ما حل شده، باید گفت این‌گونه نیست چراکه تمام مسایل بانکی ما مربوط به برجام و تحریم‌های ثانویه نبوده است. وی افزود: اما اگر بخواهم به این سوال پاسخ دهم که آیا مشکلات مربوط به تحریم‌های ثانویه حل شده، باید بگویم که اگر در این بخش 100 واحد مساله داشته‌ایم تاکنون 60 تا 70 واحد آن حل شده و 30 تا 40 واحد بقیه در زمان پیش‌رو و در زمان مورد نیاز اتفاق خواهد افتاد. جلال‌پور در پاسخ به این سوال که پیمان‌های پولی چقدر می‌تواند در روابط تجاری ما با دیگر کشور‌ها تاثیر‌گذار باشد، گفت: ارز تمام کشور‌ها عمدتا وابسته به یکی از ارزهای معتبر دنیاست. بعضی کشورها ارزشان وابسته به دلار آمریکاست به عنوان مثال سال‌هاست وقتی به عربستان یا امارات مراجعه می‌کنیم، می‌بینیم که نسبت دلار با ریال عربستان و درهم امارات تغییر چندانی نکرده و تقریبا در 20 سال گذشته این رقم ثابت بوده است. وی افزود: بعضی کشورها وابستگی ارزی‌شان به دلار نیست و عمدتا به یورو وابسته هستند. کشورهای بلوک شرق در این دسته قرار دارند و خودشان را با یورو تنظیم می‌کنند بنابراین مساله ارز و تطبیق آن در دنیا برنامه و روش‌های متفاوتی دارد. جلال‌پور اظهار کرد: اینکه ما با دیگر کشورها به صورت مستقیم ارتباط ارزی برقرار کنیم، اتفاق مثبتی است اما همه مساله را حل نمی‌کند. زمانی که قرار بود با روسیه پیمان پولی برقرار کنیم ارزش پول روسیه (روبل) به شدت کاهش پیدا کرد و به دلیل اینکه پول ما عمدتا به کشورهای اروپایی و آمریکایی وابسته است در مقابل روسیه قدرت رقابت‌مان را از دست دادیم اما کشورهایی که پول‌شان را با روبل هماهنگ کرده ‌بودند، توانستند بیشتر در روسیه حضور پیدا کنند. قدرت رقابت با قیمت تمام شده وی در ادامه گفت: بنابراین ضمن آنکه این ارتباط پولی با کشورهای دیگر می‌تواند مناسب باشد اما راهگشای کامل برای انجام مراودات نیست. در نهایت باید بتوانیم قدرت رقابت و قیمت تمام شده‌مان را به گونه‌ای پیش ببریم که قدرت رقابت داشته‌ باشیم. جلال‌پور در خصوص ادامه روند کاهشی نرخ سود بانکی و همچنین کسر مالیات‌ از سود بانکی حساب افراد اظهار کرد: خوشبختانه در یک سال گذشته شورای پول و اعتبار تصمیمات خوبی در زمینه نرخ سود بانکی گرفته و نرخ سود بین بانک‌ها از 28 به حدود 20 درصد رسیده است. همچنین شورای پول و اعتبار در سه ماه گذشته نیز دو درصد نرخ را پایین آورده است و اگر با همین‌ روند پیش برویم بازار نیز آن را خواهد پذیرفت. وی افزود: به اعتقاد من وقتی در کشور تورم 10 درصدی داریم این ضرورت وجود دارد که نرخ سود به شکل متعارف و با روال طبیعی افت پیدا کند؛ اتفاقی که در ماه‌های گذشته رخ داده است. رییس اتاق بازرگانی ایران خاطرنشان کرد: از سوی دیگر شرایط امروز شرایط مناسبی برای اجرایی کردن قانون مالیاتی آن هم به صورت تکه ‌تکه نیست. قانون جامع مالیاتی باید هم‌زمان و به طور کامل اجرا شود. ما امروز در شرایط رونق و فضای جدید اقتصادی قرار داریم و سازمان مالیاتی هم باید فرصت مناسب را در اختیار فعالان اقتصادی قرار دهد تا بتوانند دفاترشان را شفاف و منظم کنند و شرایط‌ خود را با بانک‌ها تطبیق دهند. بانک‌ها نیز همکاری لازم را انجام دهند تا زمانی که ترازهای پایان سال مشخص می‌شود، ترازها واقعی باشد. وی افزود: به اعتقاد ما اگر شرکت‌های دولتی و شرکت‌های بخش‌خصوصی غیر واقعی در فضای نابرابر و غیر رقابتی خودشان را توسعه دهند در نهایت باعث می‌شود که عرصه بر بخش‌خصوصی، رقابت‌پذیری، شرایط سالم اقتصادی و اقتصاد مقاومتی تنگ ‌شود. وی در ارتباط با کره نیز گفت: شرکت‌های دولتی ما بعضی قراردادها را امضا کردند. اعتقاد ما این است که این فضا توسط مسوولان دولتی باید به سمت بخش‌خصوصی و حضور فعالیت‌های بخش‌خصوصی سوق پیدا کند.