اجرا ضعف دارد
ترانه گنجی- بعد از مطرح شدن طرح تحول سلامت در بخشها و حوزههای مختلف بهداشت و درمان، افراد مختلفی موافقت و مخالفتهای متعددی با این طرح کردهاند. از مخالفان این طرح ماماها هستند. حالا شاهد این موضوع هستیم که در همین صنف هم عدهای با بخشهای مختلف این طرح موافق هستند. از سویی دیگر به نظر میرسد گروهی که بیش از همه باید به آنها توجه شود، مادران و کودکانی هستند که برای دریافت خدمات بهداشتی و مراقبتی نیازمند توجه بیشتر هستند. حال آنکه به نظر میرسد در این هیاهوی موافقان و مخالفان طرح تحول سلامت باید نگران وضعیت بهداشتی و درمانی نیازمندان به خدمات درمانی باشیم. وظایف ماما بسیار وسیع و گسترده است فروغ بهادری، فارغالتحصیل رشته مامایی است و 24 سال سابقه فعالیت در این حوزه دارد. وی درباره مشکلات طرح بهورز شهری که پیرو آن افرادی تحت عنوان مراقب سلامت اقدام به ارائه خدمات میکنند، به «جهانصنعت» میگوید: فارغالتحصیلان رشته مامایی از همه دانشگاههای کشور برای انجام فعالیتهایی تربیت شدهاند که از ابتدا حتی در دفترچه کنکور هم برای آنها تعریف شده است. شرح وظایف ماما، با آنچه در طرح مراکز بهداشت عمومی مطرح شده، بسیار متفاوت است و این طرح به گونهای همه هزینهها و سرمایهای را که جامعه برای این گروه برنامهریزی کرده، هدر میدهد. فروغ بهادری وظایف ماما را بسیار وسیع و گسترده میداند و تاکید میکند: طیف وسیعی از وظایف برای یک ماما تعریف شده است. در حقیقت یک ماما از قبل از تولد یک نوزاد مراقبتهای خاص و ویژهای برای مادر و کودک را در برنامه خود دارد و در مراحل بعدی باید نوزاد را تا دوره بلوغ و اگر دختر باشد تا دوره بارداری تحت پوشش آموزشهای درست جنسی قرار دهد. اما مشکل این است که در طرح تحول سلامت هیچ جایگاهی برای ماما در نظر گرفته نشده است. وی اختصاص ندادن اتاق مادران و مامایی در مراکز بهداشت و درمان و رعایت نشدن حریم خصوصی مادران و زنان باردار را به عنوان یکی دیگر از مشکلات این مراکز در زمینه خدمات بارداری و زنان مطرح میکند و میگوید: اگر در دوران بارداری مراقبت مامایی ماهرانهای نداشته باشیم، در اتاق زایمان نمیتوانیم زایمان طبیعی را افزایش دهیم. اگر در بخش دولتی این خدمات توسط ماما ارائه نشود، به اهداف طرح تحول سلامت دست پیدا نخواهیم کرد. به همین دلیل اصرار جامعه مامایی بر این است که شرایطی برای ماماها فراهم شود که بتوانند خدمات خود را بدون واسطه و مستقیم و با نام حرفهای ماما به مردم ارائه دهند. بهادری درخواست ادامه فعالیت ماما با نام حرفهای خود و به صورت مستقل در مرکز بهداشتی و درمانی را خواسته جامعه مامایی کشور عنوان و تاکید میکند: در حال حاضر به اندازه کافی ماما و منابع مالی داریم. بسیاری از منابع طرح تحول بهداشت صرف تربیت نیروهای بهداشتی برای ارائه خدمات مادران باردار شد در حالی که میتوانیم این هزینه را به جذب مامای بیشتر اختصاص دهیم. طرح تحول نظام سلامت، نفعی برای ماماها و زنان نداشت از سویی دیگر ناهید خداکرمی، رییس انجمن علمی مامایی کشور با اشاره به پایدار ماندن مشکل ماماها در حوزه درمان با سازمانهای بیمهگر گفت: به خاطر این مشکلات، زنان آن طور که شایسته است، نمیتوانند از خدمات مامایی بهرهمند شوند و ماماهایی که در بخش خصوصی دارای مطب هستند برای مراجعان سرپایی خود با مشکلاتی در زمینه پاراکلینیک، سونوگرافی و آزمایشگاه مواجه هستند. ناهید خداکرمی طرح تحول سلامت را به علت ترکیب سلامت عمومی با خدمات باروری و مادران باردار به ضرر ماماها دانست و تصریح کرد: طرح تحول بهداشت نه به نفع ماماهای کشور بود نه زنان، چراکه خدمات سلامت باروری و مادران باردار با خدمات سلامت عمومی ترکیب شده است یعنی فردی به عنوان مراقب سلامت قرار داده شده است که تمام خدمات اولیه را ارائه میدهد. ممکن است این فرد در بخشهایی ماما باشد که بر خدمات سلامت باروری مسلط است ولی در بسیاری از این مراکز ماما نیست و فرد دیگری این خدمات را ارائه میکند. به گفته خداکرمی نظام بهداشتی با یک دوره چندساعته انتظار دارد مراقبان سلامت خدمات مادران و زنان باردار را هم ارائه دهند. این موضوع به نظر ما سادهانگاری و بیتوجهی به سلامت زنان کشور است چراکه مراقبتهای حوزه بارداری فقط به گرفتن فشار خون و وزن مادر محدود نمیشود. قطعا این مادر باید از نظر سلامت عمومی خود و نوزاد تحت مراقبت یک ماما و متخصص زنان باشد که در مرحله اول ماما میتواند این خدمات را ارائه دهد. وی تاکید کرد: این موضوع بیاحترامی و بیتوجهی به مادر باردار است. اطلاق مراقب سلامت به ماما باعث سرگردانی مادران شده است. آنها ماما را میشناسند و به او اعتماد دارند اما وقتی میبینند ماما به اسم مراقب سلامت کار میکند و خدمات عمومی را هم ارائه میدهد، اعتماد به او کم میشود. از سویی دیگر مادر نگران است که ماما چطور غربالگری سل و وبا و اسهال را انجام میدهد و در عین حال مادر باردار را هم معاینه میکند. این روش از نظر ایمنی برخلاف مقررات است و نتیجه آن اعتراض بسیاری از خانوادهها در مراکز بهداشتی و درمانی را به دنبال دارد. این در حالی است که وی تاکید میکند: اگر با مشکل کمبود نیروی انسانی روبهرو هستیم، میتوانیم این خدمات را در سطح دو، یعنی مراکز جامع خدمات سلامت توسط ماما ارائه دهیم. خداکرمی ادامه میدهد: در بخش خصوصی با مشکلات کمتری روبهرو هستیم اما در بخش دولتی در هم آمیختن خدمات مادران با خدمات عمومی مشکلات زیادی ایجا کرده و نارضایتی شدید ماماها، مادران و زنان را به همراه داشته است. وی همچنین انجمن علمی مامایی ایران را آماده کمک به نظام سلامت کشور در راستای پیشبرد طرح، به شرط خواستن سیاستگذاران و مجریان آن اعلام کرد. اجرای طرح تحول نظام سلامت موجب استقلال حرفهای ماماها میشود این در حالی است که محبوبه والیانی، رییس انجمن مامایی استان اصفهان معتقد است: در حال حاضر ماما تنها به امر زایمان کمک میکند اما با اجرای طرح تحول نظام سلامت ماما بهصورت تخصصی و مستقل فعالیتهایی که سالیان سال است در حیطه اختیاراتش است، انجام خواهد داد. به گفته محبوبه والیانی، طرح تحول نظام سلامت این ویژگی را دارد که ماما را با شتاب ویژهای در سیستم حفظ میکند و باعث استقلال حرفهای آنها میشود، از سوی دیگر سیستم سلامت کشور به اهداف مورد نظر خود میرسد. وی با بیان اینکه در حال حاضر در استان اصفهان ۳۵۰۰ ماما داریم، گفت: هماکنون ۱۷۷۰ ماما در سیستم بهداشت و درمان استان اصفهان مشغول کار هستند. از سویی دیگر وی مدعی است باید ماماهای بیکار استان را در قالب طرح نیروی انسانی بهکار گیریم تا بتوانیم از آنها در آینده استفاده کنیم و اگر میخواهیم نیروهای مامایی را افزایش دهیم ابتدا باید در قالب طرح نیروی انسانی به کار بگیریم و پس از به دست آوردن مهارت، بهترین آنها را استخدام کنیم و خوشبختانه این برنامه به زودی اجرا خواهد شد. استقلال ماماها در طرح تحول سلامت خدشهدار شده است در حالی که رییس انجمن مامایی استان اصفهان معتقد است طرح تحول سلامت به نفع صنف ماماست اما علیرضا زالی، رییس کل سازمان نظام پزشکی ایران گفته استقلال جامعه مامایی در طرح تحول سلامت خدشهدار شده و این یک اشکال برای نظام سلامت است. علیرضا زالی با اشاره به اینکه در حوزه مامایی طی سالهای اخیر متناسب با استانداردها و توسعه جهانی حرکت نکردهایم، اظهار کرد: در خصوص جامعه مامایی نهتنها در همگرایی با اصول مطلوب نظامهای مترقی گام برنداشتهایم بلکه وظایف ماما را محدود و انقباضی عمل کردهایم. وی با بیان اینکه جامعه مامایی از گروههای ابتدایی نظام سلامت هستند که اجازه اشتغال به عنوان یک عنصر مستقل حرفهای را دارند، افزود: ماما هویت مستقل در کشور دارد و در نظام سلامت، بازیگر یک عرصه از بهداشت و درمان هستند اما در سالهای اخیر از این فرآیند دور شدهاند که قطعا به ضرر مردم و نظام سلامت است. زالی با تاکید بر اینکه جایگاه ماما در نظام سلامت مطلوب نیست، ادامه داد: هم سازمان نظام پزشکی و هم جامعه مامایی از این وضعیت ناراضی هستند و زمانی که بحث سیاستهای جمعیتی و ترویج زایمان طبیعی در کشور مطرح شد، باید به این نکته توجه شود که ماماها موثرترین عنصر در برنامه زایمان ایمن و طبیعی هستند. وی با اشاره به اینکه در زایمان ایمن ماما قبل و بعد از شکلگیری جنین و همچنین دوران قبل و بعد از زایمان حضور موثر دارد، گفت: اگر امروز زنان جوان کشور قصد بارداری داشته باشند، بهترین کسی که میتواند مشاورههای لازم را به آنان ارائه دهد، ماماست که باید توجه ویژهای به این موضوع نه از نگاه صنفی بلکه حفظ و ارتقای سلامت مادران و نوزادان شود. وی استقلال حرفهای ماما را به عنوان یک اصل کلی دانست و اذعان کرد: این مهم باید از سوی جامعه مامایی به عنوان سرخط اول پیگیری شود و ما نیز پیگیر مطالباتشان خواهیم بود زیرا وظیفه سازمانی، اخلاقی و ملی ماست که از ظرفیت ماماهای کشور در جهت حفظ سلامت جسمی و روحی دختران و زنان در دوران بلوغ و یائسگی استفاده کنیم. پاسخی در قبال مطالبات ماماها داده نشده است فروغ بهادری با اشاره به این موضوع که این طرح به خودی خود طرحی مثبت است، تاکید میکند: اگر در اجرای این طرح دقت بیشتری شود و امور مختلف درمانی در این مراکز تفکیک شود، میتوان بهره بیشتر و مفیدتری از این طرح برد. این در حالی است که شاهد این موضوع هستیم که در مراکز بهورزی شهری، روانشناسان و پزشکان تغذیه از دیگر درمانگرها تفکیک شدهاند که در نهایت این کار در مورد ماماها نیز بسیار لازم است. وی تاکید میکند: آنچه برای ماما بسیار اهمیت دارد، حفظ امنیت و سلامت کودک و مادر است که ممکن است با بیتوجهی به این طرح به خطر بیفتد. بهادری درباره عدم پاسخگویی وزارت بهداشت به مطالبات ماماها ابراز نگرانی و تاکید میکند امیدواریم هرچه زودتر شاهد رسیدگی به این مشکلات باشیم.
ترانه گنجی- بعد از مطرح شدن طرح تحول سلامت در بخشها و حوزههای مختلف بهداشت و درمان، افراد مختلفی موافقت و مخالفتهای متعددی با این طرح کردهاند. از مخالفان این طرح ماماها هستند. حالا شاهد این موضوع هستیم که در همین صنف هم عدهای با بخشهای مختلف این طرح موافق هستند. از سویی دیگر به نظر میرسد گروهی که بیش از همه باید به آنها توجه شود، مادران و کودکانی هستند که برای دریافت خدمات بهداشتی و مراقبتی نیازمند توجه بیشتر هستند. حال آنکه به نظر میرسد در این هیاهوی موافقان و مخالفان طرح تحول سلامت باید نگران وضعیت بهداشتی و درمانی نیازمندان به خدمات درمانی باشیم. وظایف ماما بسیار وسیع و گسترده است فروغ بهادری، فارغالتحصیل رشته مامایی است و 24 سال سابقه فعالیت در این حوزه دارد. وی درباره مشکلات طرح بهورز شهری که پیرو آن افرادی تحت عنوان مراقب سلامت اقدام به ارائه خدمات میکنند، به «جهانصنعت» میگوید: فارغالتحصیلان رشته مامایی از همه دانشگاههای کشور برای انجام فعالیتهایی تربیت شدهاند که از ابتدا حتی در دفترچه کنکور هم برای آنها تعریف شده است. شرح وظایف ماما، با آنچه در طرح مراکز بهداشت عمومی مطرح شده، بسیار متفاوت است و این طرح به گونهای همه هزینهها و سرمایهای را که جامعه برای این گروه برنامهریزی کرده، هدر میدهد. فروغ بهادری وظایف ماما را بسیار وسیع و گسترده میداند و تاکید میکند: طیف وسیعی از وظایف برای یک ماما تعریف شده است. در حقیقت یک ماما از قبل از تولد یک نوزاد مراقبتهای خاص و ویژهای برای مادر و کودک را در برنامه خود دارد و در مراحل بعدی باید نوزاد را تا دوره بلوغ و اگر دختر باشد تا دوره بارداری تحت پوشش آموزشهای درست جنسی قرار دهد. اما مشکل این است که در طرح تحول سلامت هیچ جایگاهی برای ماما در نظر گرفته نشده است. وی اختصاص ندادن اتاق مادران و مامایی در مراکز بهداشت و درمان و رعایت نشدن حریم خصوصی مادران و زنان باردار را به عنوان یکی دیگر از مشکلات این مراکز در زمینه خدمات بارداری و زنان مطرح میکند و میگوید: اگر در دوران بارداری مراقبت مامایی ماهرانهای نداشته باشیم، در اتاق زایمان نمیتوانیم زایمان طبیعی را افزایش دهیم. اگر در بخش دولتی این خدمات توسط ماما ارائه نشود، به اهداف طرح تحول سلامت دست پیدا نخواهیم کرد. به همین دلیل اصرار جامعه مامایی بر این است که شرایطی برای ماماها فراهم شود که بتوانند خدمات خود را بدون واسطه و مستقیم و با نام حرفهای ماما به مردم ارائه دهند. بهادری درخواست ادامه فعالیت ماما با نام حرفهای خود و به صورت مستقل در مرکز بهداشتی و درمانی را خواسته جامعه مامایی کشور عنوان و تاکید میکند: در حال حاضر به اندازه کافی ماما و منابع مالی داریم. بسیاری از منابع طرح تحول بهداشت صرف تربیت نیروهای بهداشتی برای ارائه خدمات مادران باردار شد در حالی که میتوانیم این هزینه را به جذب مامای بیشتر اختصاص دهیم. طرح تحول نظام سلامت، نفعی برای ماماها و زنان نداشت از سویی دیگر ناهید خداکرمی، رییس انجمن علمی مامایی کشور با اشاره به پایدار ماندن مشکل ماماها در حوزه درمان با سازمانهای بیمهگر گفت: به خاطر این مشکلات، زنان آن طور که شایسته است، نمیتوانند از خدمات مامایی بهرهمند شوند و ماماهایی که در بخش خصوصی دارای مطب هستند برای مراجعان سرپایی خود با مشکلاتی در زمینه پاراکلینیک، سونوگرافی و آزمایشگاه مواجه هستند. ناهید خداکرمی طرح تحول سلامت را به علت ترکیب سلامت عمومی با خدمات باروری و مادران باردار به ضرر ماماها دانست و تصریح کرد: طرح تحول بهداشت نه به نفع ماماهای کشور بود نه زنان، چراکه خدمات سلامت باروری و مادران باردار با خدمات سلامت عمومی ترکیب شده است یعنی فردی به عنوان مراقب سلامت قرار داده شده است که تمام خدمات اولیه را ارائه میدهد. ممکن است این فرد در بخشهایی ماما باشد که بر خدمات سلامت باروری مسلط است ولی در بسیاری از این مراکز ماما نیست و فرد دیگری این خدمات را ارائه میکند. به گفته خداکرمی نظام بهداشتی با یک دوره چندساعته انتظار دارد مراقبان سلامت خدمات مادران و زنان باردار را هم ارائه دهند. این موضوع به نظر ما سادهانگاری و بیتوجهی به سلامت زنان کشور است چراکه مراقبتهای حوزه بارداری فقط به گرفتن فشار خون و وزن مادر محدود نمیشود. قطعا این مادر باید از نظر سلامت عمومی خود و نوزاد تحت مراقبت یک ماما و متخصص زنان باشد که در مرحله اول ماما میتواند این خدمات را ارائه دهد. وی تاکید کرد: این موضوع بیاحترامی و بیتوجهی به مادر باردار است. اطلاق مراقب سلامت به ماما باعث سرگردانی مادران شده است. آنها ماما را میشناسند و به او اعتماد دارند اما وقتی میبینند ماما به اسم مراقب سلامت کار میکند و خدمات عمومی را هم ارائه میدهد، اعتماد به او کم میشود. از سویی دیگر مادر نگران است که ماما چطور غربالگری سل و وبا و اسهال را انجام میدهد و در عین حال مادر باردار را هم معاینه میکند. این روش از نظر ایمنی برخلاف مقررات است و نتیجه آن اعتراض بسیاری از خانوادهها در مراکز بهداشتی و درمانی را به دنبال دارد. این در حالی است که وی تاکید میکند: اگر با مشکل کمبود نیروی انسانی روبهرو هستیم، میتوانیم این خدمات را در سطح دو، یعنی مراکز جامع خدمات سلامت توسط ماما ارائه دهیم. خداکرمی ادامه میدهد: در بخش خصوصی با مشکلات کمتری روبهرو هستیم اما در بخش دولتی در هم آمیختن خدمات مادران با خدمات عمومی مشکلات زیادی ایجا کرده و نارضایتی شدید ماماها، مادران و زنان را به همراه داشته است. وی همچنین انجمن علمی مامایی ایران را آماده کمک به نظام سلامت کشور در راستای پیشبرد طرح، به شرط خواستن سیاستگذاران و مجریان آن اعلام کرد. اجرای طرح تحول نظام سلامت موجب استقلال حرفهای ماماها میشود این در حالی است که محبوبه والیانی، رییس انجمن مامایی استان اصفهان معتقد است: در حال حاضر ماما تنها به امر زایمان کمک میکند اما با اجرای طرح تحول نظام سلامت ماما بهصورت تخصصی و مستقل فعالیتهایی که سالیان سال است در حیطه اختیاراتش است، انجام خواهد داد. به گفته محبوبه والیانی، طرح تحول نظام سلامت این ویژگی را دارد که ماما را با شتاب ویژهای در سیستم حفظ میکند و باعث استقلال حرفهای آنها میشود، از سوی دیگر سیستم سلامت کشور به اهداف مورد نظر خود میرسد. وی با بیان اینکه در حال حاضر در استان اصفهان ۳۵۰۰ ماما داریم، گفت: هماکنون ۱۷۷۰ ماما در سیستم بهداشت و درمان استان اصفهان مشغول کار هستند. از سویی دیگر وی مدعی است باید ماماهای بیکار استان را در قالب طرح نیروی انسانی بهکار گیریم تا بتوانیم از آنها در آینده استفاده کنیم و اگر میخواهیم نیروهای مامایی را افزایش دهیم ابتدا باید در قالب طرح نیروی انسانی به کار بگیریم و پس از به دست آوردن مهارت، بهترین آنها را استخدام کنیم و خوشبختانه این برنامه به زودی اجرا خواهد شد. استقلال ماماها در طرح تحول سلامت خدشهدار شده است در حالی که رییس انجمن مامایی استان اصفهان معتقد است طرح تحول سلامت به نفع صنف ماماست اما علیرضا زالی، رییس کل سازمان نظام پزشکی ایران گفته استقلال جامعه مامایی در طرح تحول سلامت خدشهدار شده و این یک اشکال برای نظام سلامت است. علیرضا زالی با اشاره به اینکه در حوزه مامایی طی سالهای اخیر متناسب با استانداردها و توسعه جهانی حرکت نکردهایم، اظهار کرد: در خصوص جامعه مامایی نهتنها در همگرایی با اصول مطلوب نظامهای مترقی گام برنداشتهایم بلکه وظایف ماما را محدود و انقباضی عمل کردهایم. وی با بیان اینکه جامعه مامایی از گروههای ابتدایی نظام سلامت هستند که اجازه اشتغال به عنوان یک عنصر مستقل حرفهای را دارند، افزود: ماما هویت مستقل در کشور دارد و در نظام سلامت، بازیگر یک عرصه از بهداشت و درمان هستند اما در سالهای اخیر از این فرآیند دور شدهاند که قطعا به ضرر مردم و نظام سلامت است. زالی با تاکید بر اینکه جایگاه ماما در نظام سلامت مطلوب نیست، ادامه داد: هم سازمان نظام پزشکی و هم جامعه مامایی از این وضعیت ناراضی هستند و زمانی که بحث سیاستهای جمعیتی و ترویج زایمان طبیعی در کشور مطرح شد، باید به این نکته توجه شود که ماماها موثرترین عنصر در برنامه زایمان ایمن و طبیعی هستند. وی با اشاره به اینکه در زایمان ایمن ماما قبل و بعد از شکلگیری جنین و همچنین دوران قبل و بعد از زایمان حضور موثر دارد، گفت: اگر امروز زنان جوان کشور قصد بارداری داشته باشند، بهترین کسی که میتواند مشاورههای لازم را به آنان ارائه دهد، ماماست که باید توجه ویژهای به این موضوع نه از نگاه صنفی بلکه حفظ و ارتقای سلامت مادران و نوزادان شود. وی استقلال حرفهای ماما را به عنوان یک اصل کلی دانست و اذعان کرد: این مهم باید از سوی جامعه مامایی به عنوان سرخط اول پیگیری شود و ما نیز پیگیر مطالباتشان خواهیم بود زیرا وظیفه سازمانی، اخلاقی و ملی ماست که از ظرفیت ماماهای کشور در جهت حفظ سلامت جسمی و روحی دختران و زنان در دوران بلوغ و یائسگی استفاده کنیم. پاسخی در قبال مطالبات ماماها داده نشده است فروغ بهادری با اشاره به این موضوع که این طرح به خودی خود طرحی مثبت است، تاکید میکند: اگر در اجرای این طرح دقت بیشتری شود و امور مختلف درمانی در این مراکز تفکیک شود، میتوان بهره بیشتر و مفیدتری از این طرح برد. این در حالی است که شاهد این موضوع هستیم که در مراکز بهورزی شهری، روانشناسان و پزشکان تغذیه از دیگر درمانگرها تفکیک شدهاند که در نهایت این کار در مورد ماماها نیز بسیار لازم است. وی تاکید میکند: آنچه برای ماما بسیار اهمیت دارد، حفظ امنیت و سلامت کودک و مادر است که ممکن است با بیتوجهی به این طرح به خطر بیفتد. بهادری درباره عدم پاسخگویی وزارت بهداشت به مطالبات ماماها ابراز نگرانی و تاکید میکند امیدواریم هرچه زودتر شاهد رسیدگی به این مشکلات باشیم.