فردین کمانگر- در این روزهای بهاری، بازار شهرهای کردستان حال و هوایی دیگر به خود گرفته است، بسیاری از مغازه‌های اصلی در مرکز شهرهای استان با شروع فصل بهار و بهره‌برداری از گیاهان خوراکی تغییر شغل می‌دهند و بازار این گیاهان رونق خاصی به خود می‌گیرد. از این‌رو با آغاز فصل بهار بازار عرضه و فروش این محصولات در شهرهای کردستان رونق گرفته است، به‌طوری که مردم با مصرف غذاهای پخته‌شده از این گیاهان، به تغییر فصلی رژیم غذایی رو می‌آورند. بنا به گفته بسیاری از کارشناسان و صاحبنظران در این حوزه بیش از 60 نوع گیاه خوراکی و دارویی و صنعتی در استان کردستان برداشت می‌شود. در چند سال گذشته بنا به تبلیغات رسانه‌ها در استان و کشور، مصرف این نوع گیاهان روزبه روز در حال افزایش بوده و این مهم سبب شده بهرهبرداران بیشتری به جمع‌آوری این گیاهان خوراکی مشغول شوند که در نتیجه طبیعت بکر و گونه‌های گیاهی با خطر نابودی مواجه هستند، این موضوع سبب شد برای تهیه گزارشی میدانی به میان مردم برویم و از نظرات آنها نیز آگاه شویم که در ادامه می‌خوانید. نقش گیاهان خوراکی در تامین سلامت یکی از شهروندان کردستانی که در حال خرید گیاهان خوراکی در بازار اصلی شهر سنندج است، در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار کرد: چند سالی است که به استفاده از این نوع محصولات طبیعی روی آورده‌ام زیرا علاوه بر نقش تغذیهای آن، تاثیر بسزایی در تامین سلامت دستگاه گوارش نیز دارد. جمال کویک توضیح داد: آنچه امروز مشاهده می‌کنیم، این است که متاسفانه برداشت گونه‌های گیاهی به یک شغل تبدیل شده و این می‌تواند تهدیدی برای تخریب طبیعت بکر و محیط‌زیست استان باشد زیرا بسیاری از این گونه‌های گیاهی نیازمند توجه بیشتر هستند تا بتوانند گونه خود را حفظ کنند. زمان برداشت در کردستان در همین رابطه یک فروشنده گیاهان دارویی نیز گفت: طی سال گذشته که شاهد خشکسالی در استان بودیم، متاسفانه زمان برداشت بسیار زود فرارسید و فصل خزان و زردی آنها نیز زودتر از موعد رسید اما امسال از اواسط فروردین‌ماه فروش انواع گیاهان دارویی در استان کردستان آغاز شده و با توجه به بارش‌های خوب در چند روز گذشته که حتی در برخی مناطق کوهستانی نیز شاهد بارش برف بودیم، احتمالا برداشت و فروش گیاهان خوراکی تا پایان روزهای اردیبهشت‌ماه ادامه داشته باشد. مفاخری ادامه داد: قیمت ارزان و خواص دارویی از ویژگی‌های برجسته گیاهان کوهی استان است که هم در بحث درآمدزایی و هم در بحث اشتغال و هم در بحث خواص درمانی و غذایی حرفی برای گفتن دارند. این فروشنده در ادامه به برداشت‌های نادرست گونه‌های گیاهای نیز اشاره و اضافه می‌کند: کسب و کار و تامین معاش زندگی ما از راه برداشت گونه‌های گیاهی از دل طبیعت است اما در برخی موارد شاهد آن هستیم که برخی بهرهبرداران به شیوه‌ای نادرست و بدون توجه به حفظ نسل این گونه‌های گیاهی اقدام به برداشت می‌کنند. پیشقدمی مردم یک کارشناس منابع‌طبیعی نیز پیرامون موضوع گزارش اظهار کرد: گونه‌های گیاهی دارای ارزش خوراکی، دارویی و صنعتی هستند و با فرآوری و استفاده بهینه از آنها سود سرشاری به انسان می‌رسد. این شرایط در گونه‌های رو به انقراض منجر به برگزاری اجلاس و کنفرانس‌های متعددی شد که محور اصلی بحث آنها معرفی، حفظ و بهبود گونه‌های گیاهی بود. همچنین معاهده‌های بین‌المللی مانند کنوانسیون تجارت بـین‌المللـی گونـه‌هـای جانوری و گیاهی وحشی در خطر انقراض معروف به CITES در این‌باره بسته شد که در سطح جهان مورد تایید کشورهای عضو است. رامیار علی‌رمایی تصریح کرد: در سال‌های اخیر مجموعه‌ای از تهدیدات، تنوع گیاهان را در معرض تهدید قرار داده که این تهدیدات به‌طور کلی به دو دسته طبیعی مانند محدودیت رویشگاه گونه‌ها، منحصر بودن گونه‌ها به شرایط خاص محیطی، بلایای طبیعی مانند خشکسالی، توفان و سیل و تهدیدات غیرطبیعی مانند دستکاری در محیط طبیعی، چرای بی‌رویه دام، ساخت و سازهای بیش از ظرفیت محل، جاده‌سازی، آلودگی‌های زیست‌محیطی و استفاده زیاد از سموم و... تقسیم شده است. این کارشناس منابع‌طبیعی استان کردستان عنوان کرد: گیاهان خوراکی کردستان شامل ریواس، گیلاخه، پونه، کنگر و... هستند که در کوه‌های بلند، در مسیر چشمه‌‌های طبیعی و در دامنه کوه‌ها می‌رویند و به دلیل عدم استفاده از مواد شیمیایی و صنعتی در پرورش و تولید آنها، دارای شرایط بهینه و خواص بسیار زیادی بوده و در درمان بیماری‌ها مفید واقع می‌شوند. علی‌رمایی تصریح کرد: بوته‌ها و درختچه‌های گون که از آنها کتیرا گرفته می‌شود از جمله مواد مهم صنعتی و دارویی است. برداشت این گیاهان کاملا سنتی بوده و مردم بدون داشتن مهارت کافی نسبت به برداشت آنها اقدام و تجدید حیات گیاهان را با مشکل روبه‌رو می‌کنند. وی اضافه کرد: کوتاه بودن مدت زمان برداشت گیاهان کوهی در کردستان و نبود آنها در سایر نقاط کشور فرصت بسیار مناسبی را برای استان به وجود آورده است تا از طریق به کار گرفتن شیوه‌های مدرن و مختلف بسته‌بندی و نگهداری نسبت به صدور آنها به دیگر استان‌های کشور و حتی خارج از کشور اقدام کرد. این کارشناس منابع‌طبیعی تاکید کرد: اگر جوامع بومی به جای برداشت بی‌رویه و نادرست (ریشه‌کنی) گیاهان به منظور استفاده تغذیهای، دارویی و هر گونه بهره‌برداری اقتصادی به دنبال برداشت مناسب و اصولی و کاشت بذر گیاه در همان منطقه رویشی اولیه گیاه برآیند نه‌تنها از سود آنها بهره خواهند برد بلکه علاوه بر تضمین رویش سالیان بعد، کمک شایانی را به احیا گونه‌های گیاهی کرده‌اند. رامیار علی‌رمایی ادامه داد: همچنین با عدم ورود دام و چرای آن در فصول بذردهی و تولید مثل رویشی گیاهان در مناطق می‌توان پوشش گیاهی آسیب دیده و در معرض انقراض کشور را حمایت کرده و از این لحاظ جهت دستیابی به محیط‌زیستی سالم و پایدار برای آیندگان خود، کمک حال سازمان حفاظت محیط‌زیست که وظیفه اصلی حفظت را بر عهده دارد خواهند بود. 65 گونه گیاهی خوراکی همچنین مدیرکل منابع طبیعی استان کردستان با اشاره به برداشت 5 تا 10 تن گیاه بهاری از مراتع استان گفت: در کردستان بیش از دو هزار گونه گیاهی شامل درختی، درختچه‌ای و مرتعی می‌روید که 65 گونه آن خوراکی است. پیمان باباپیری ادامه داد: کردستان بیش از یک میلیون و 400 هزار هکتار مرتع دارد که این میزان یک ونیم درصد مراتع کشور را شامل می‌شود و پیش‌بینی می‌شود امسال 50 تن گیاه خوراکی و دارویی در استان کردستان برداشت شود باباپیری در ادامه عنوان کرد: ما آمادگی لازم را مبنی بر اینکه کشاورزان و بهرهبرداران اراضی خود را برای کشت این نوع گونه‌های گیاهی آماده‌سازی کنند ما نیز تامین بذر و نهال وآموزش‌های فنی لازم برای کشت این گونه‌ها را برعهده بگیریم. این مقام مسوول ادامه داد: این فعالیت می‌تواند سبب ایجاد نوع درآمد پایدار برای کشاورزان و روستاییان منطقه شود و به نوعی نیز سیاست اقتصاد مقاومتی را در این استان ایجاد کنیم. وی در ادامه از بهرهبرداران گیاهان خوراکی و دارویی خواست در زمان برداشت به‌طور عمیق کلنگ‌زنی نکنند تا خاک فرسایش نداشته باشد و رویش مجدد گیاهان امکان‌پذیر باشد.
فردین کمانگر- در این روزهای بهاری، بازار شهرهای کردستان حال و هوایی دیگر به خود گرفته است، بسیاری از مغازه‌های اصلی در مرکز شهرهای استان با شروع فصل بهار و بهره‌برداری از گیاهان خوراکی تغییر شغل می‌دهند و بازار این گیاهان رونق خاصی به خود می‌گیرد. از این‌رو با آغاز فصل بهار بازار عرضه و فروش این محصولات در شهرهای کردستان رونق گرفته است، به‌طوری که مردم با مصرف غذاهای پخته‌شده از این گیاهان، به تغییر فصلی رژیم غذایی رو می‌آورند. بنا به گفته بسیاری از کارشناسان و صاحبنظران در این حوزه بیش از 60 نوع گیاه خوراکی و دارویی و صنعتی در استان کردستان برداشت می‌شود. در چند سال گذشته بنا به تبلیغات رسانه‌ها در استان و کشور، مصرف این نوع گیاهان روزبه روز در حال افزایش بوده و این مهم سبب شده بهرهبرداران بیشتری به جمع‌آوری این گیاهان خوراکی مشغول شوند که در نتیجه طبیعت بکر و گونه‌های گیاهی با خطر نابودی مواجه هستند، این موضوع سبب شد برای تهیه گزارشی میدانی به میان مردم برویم و از نظرات آنها نیز آگاه شویم که در ادامه می‌خوانید. نقش گیاهان خوراکی در تامین سلامت یکی از شهروندان کردستانی که در حال خرید گیاهان خوراکی در بازار اصلی شهر سنندج است، در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار کرد: چند سالی است که به استفاده از این نوع محصولات طبیعی روی آورده‌ام زیرا علاوه بر نقش تغذیهای آن، تاثیر بسزایی در تامین سلامت دستگاه گوارش نیز دارد. جمال کویک توضیح داد: آنچه امروز مشاهده می‌کنیم، این است که متاسفانه برداشت گونه‌های گیاهی به یک شغل تبدیل شده و این می‌تواند تهدیدی برای تخریب طبیعت بکر و محیط‌زیست استان باشد زیرا بسیاری از این گونه‌های گیاهی نیازمند توجه بیشتر هستند تا بتوانند گونه خود را حفظ کنند. زمان برداشت در کردستان در همین رابطه یک فروشنده گیاهان دارویی نیز گفت: طی سال گذشته که شاهد خشکسالی در استان بودیم، متاسفانه زمان برداشت بسیار زود فرارسید و فصل خزان و زردی آنها نیز زودتر از موعد رسید اما امسال از اواسط فروردین‌ماه فروش انواع گیاهان دارویی در استان کردستان آغاز شده و با توجه به بارش‌های خوب در چند روز گذشته که حتی در برخی مناطق کوهستانی نیز شاهد بارش برف بودیم، احتمالا برداشت و فروش گیاهان خوراکی تا پایان روزهای اردیبهشت‌ماه ادامه داشته باشد. مفاخری ادامه داد: قیمت ارزان و خواص دارویی از ویژگی‌های برجسته گیاهان کوهی استان است که هم در بحث درآمدزایی و هم در بحث اشتغال و هم در بحث خواص درمانی و غذایی حرفی برای گفتن دارند. این فروشنده در ادامه به برداشت‌های نادرست گونه‌های گیاهای نیز اشاره و اضافه می‌کند: کسب و کار و تامین معاش زندگی ما از راه برداشت گونه‌های گیاهی از دل طبیعت است اما در برخی موارد شاهد آن هستیم که برخی بهرهبرداران به شیوه‌ای نادرست و بدون توجه به حفظ نسل این گونه‌های گیاهی اقدام به برداشت می‌کنند. پیشقدمی مردم یک کارشناس منابع‌طبیعی نیز پیرامون موضوع گزارش اظهار کرد: گونه‌های گیاهی دارای ارزش خوراکی، دارویی و صنعتی هستند و با فرآوری و استفاده بهینه از آنها سود سرشاری به انسان می‌رسد. این شرایط در گونه‌های رو به انقراض منجر به برگزاری اجلاس و کنفرانس‌های متعددی شد که محور اصلی بحث آنها معرفی، حفظ و بهبود گونه‌های گیاهی بود. همچنین معاهده‌های بین‌المللی مانند کنوانسیون تجارت بـین‌المللـی گونـه‌هـای جانوری و گیاهی وحشی در خطر انقراض معروف به CITES در این‌باره بسته شد که در سطح جهان مورد تایید کشورهای عضو است. رامیار علی‌رمایی تصریح کرد: در سال‌های اخیر مجموعه‌ای از تهدیدات، تنوع گیاهان را در معرض تهدید قرار داده که این تهدیدات به‌طور کلی به دو دسته طبیعی مانند محدودیت رویشگاه گونه‌ها، منحصر بودن گونه‌ها به شرایط خاص محیطی، بلایای طبیعی مانند خشکسالی، توفان و سیل و تهدیدات غیرطبیعی مانند دستکاری در محیط طبیعی، چرای بی‌رویه دام، ساخت و سازهای بیش از ظرفیت محل، جاده‌سازی، آلودگی‌های زیست‌محیطی و استفاده زیاد از سموم و... تقسیم شده است. این کارشناس منابع‌طبیعی استان کردستان عنوان کرد: گیاهان خوراکی کردستان شامل ریواس، گیلاخه، پونه، کنگر و... هستند که در کوه‌های بلند، در مسیر چشمه‌‌های طبیعی و در دامنه کوه‌ها می‌رویند و به دلیل عدم استفاده از مواد شیمیایی و صنعتی در پرورش و تولید آنها، دارای شرایط بهینه و خواص بسیار زیادی بوده و در درمان بیماری‌ها مفید واقع می‌شوند. علی‌رمایی تصریح کرد: بوته‌ها و درختچه‌های گون که از آنها کتیرا گرفته می‌شود از جمله مواد مهم صنعتی و دارویی است. برداشت این گیاهان کاملا سنتی بوده و مردم بدون داشتن مهارت کافی نسبت به برداشت آنها اقدام و تجدید حیات گیاهان را با مشکل روبه‌رو می‌کنند. وی اضافه کرد: کوتاه بودن مدت زمان برداشت گیاهان کوهی در کردستان و نبود آنها در سایر نقاط کشور فرصت بسیار مناسبی را برای استان به وجود آورده است تا از طریق به کار گرفتن شیوه‌های مدرن و مختلف بسته‌بندی و نگهداری نسبت به صدور آنها به دیگر استان‌های کشور و حتی خارج از کشور اقدام کرد. این کارشناس منابع‌طبیعی تاکید کرد: اگر جوامع بومی به جای برداشت بی‌رویه و نادرست (ریشه‌کنی) گیاهان به منظور استفاده تغذیهای، دارویی و هر گونه بهره‌برداری اقتصادی به دنبال برداشت مناسب و اصولی و کاشت بذر گیاه در همان منطقه رویشی اولیه گیاه برآیند نه‌تنها از سود آنها بهره خواهند برد بلکه علاوه بر تضمین رویش سالیان بعد، کمک شایانی را به احیا گونه‌های گیاهی کرده‌اند. رامیار علی‌رمایی ادامه داد: همچنین با عدم ورود دام و چرای آن در فصول بذردهی و تولید مثل رویشی گیاهان در مناطق می‌توان پوشش گیاهی آسیب دیده و در معرض انقراض کشور را حمایت کرده و از این لحاظ جهت دستیابی به محیط‌زیستی سالم و پایدار برای آیندگان خود، کمک حال سازمان حفاظت محیط‌زیست که وظیفه اصلی حفظت را بر عهده دارد خواهند بود. 65 گونه گیاهی خوراکی همچنین مدیرکل منابع طبیعی استان کردستان با اشاره به برداشت 5 تا 10 تن گیاه بهاری از مراتع استان گفت: در کردستان بیش از دو هزار گونه گیاهی شامل درختی، درختچه‌ای و مرتعی می‌روید که 65 گونه آن خوراکی است. پیمان باباپیری ادامه داد: کردستان بیش از یک میلیون و 400 هزار هکتار مرتع دارد که این میزان یک ونیم درصد مراتع کشور را شامل می‌شود و پیش‌بینی می‌شود امسال 50 تن گیاه خوراکی و دارویی در استان کردستان برداشت شود باباپیری در ادامه عنوان کرد: ما آمادگی لازم را مبنی بر اینکه کشاورزان و بهرهبرداران اراضی خود را برای کشت این نوع گونه‌های گیاهی آماده‌سازی کنند ما نیز تامین بذر و نهال وآموزش‌های فنی لازم برای کشت این گونه‌ها را برعهده بگیریم. این مقام مسوول ادامه داد: این فعالیت می‌تواند سبب ایجاد نوع درآمد پایدار برای کشاورزان و روستاییان منطقه شود و به نوعی نیز سیاست اقتصاد مقاومتی را در این استان ایجاد کنیم. وی در ادامه از بهرهبرداران گیاهان خوراکی و دارویی خواست در زمان برداشت به‌طور عمیق کلنگ‌زنی نکنند تا خاک فرسایش نداشته باشد و رویش مجدد گیاهان امکان‌پذیر باشد.