واکنش منفعلانه به پافشاری صنایع لبنی

به دنبال درخواست‌های مکرر دامداران و تولید‌کنندگان شیرخام مبنی بر افزایش قیمت این محصول، براساس مصوبه ستاد تنظیم بازار در 12 تیرماه سال 92 قیمت خرید شیرخام 1440 تومان مصوب شد که با وجود گذشت حدود سه سال از آن مصوبه به دلیل امتناع صنایع لبنی از خرید شیرخام به قیمت مصوب هنوز دامداران موفق به فروش شیرخام تولیدشده به این قیمت نشده‌اند. وزارت جهاد کشاورزی که امر مهم حمایت از تولید‌کننده را برای جلوگیری از واردات و اتکا به تولید داخل برعهده دارد، در مواجهه با عدم اجرای مصوبه دولت برای خرید شیر‌خام، طرح خرید تضمینی این محصول را در نیمه دوم سال 93 به عنوان طرح حمایتی برای جمع‌آوری مازاد آن به اجرا درآورد که چندان هم موفق نبود و جز دامداران چند استان، بقیه تولید‌کنندگان همچنان شیرخام را با زیر قیمت مصوب فروختند تا اینکه بالاخره طرح مذکور هم پس از 10 ماه اجرا متوقف شد. مشکل دامداران در عرضه شیر‌خام به قیمت مصوب در سال‌ گذشته هم ادامه داشت، به طوری که آنها برای حل این مشکل مکاتباتی با نهاد ریاست‌جمهوری داشتند و قول‌هایی را هم از مسوولان برای رفع مشکل‌شان گرفتند که با وجود این اقدامات هنوز مشکل دامداران به قوت خود باقی است. عدم تمکین به مصوبه خرید شیرخام سال 92 ستاد تنظیم بازار توسط صنایع لبنی امسال هم به بهانه عدم کشش بازار تا آنجا ادامه یافت که دامداران چندی پیش در مقابل نهاد ریاست‌جمهوری اعتراض کردند و با توجه به ضرر و زیان‌هایی که در سه سال اخیر متحمل شده‌اند، خواهان رسیدگی این نهاد قانونی به مشکلات‌شان شدند. همچنین چند روز پس از اعتراض یادشده باز هم تعدادی از دامداران با ریختن شیرخام مقابل سازمان جهاد کشاورزی اصفهان خواستار رسیدگی به مشکلات تولید‌کنندگان شیرخام و اجرایی شدن مصوبه 1440 تومانی شیرخام شدند. آنها مدعی بودند که قیمت تمام‌شده شیرخام بیش از 1500 تومان است در حالی که در دو سال گذشته هر کیلوگرم شیرخام به طور متوسط با قیمت 1100 تا 1250 تومان از آنها خریداری می‌شود و با این وضع بسیاری از تولید‌کنندگان کوچک از عرضه تولید خارج شده‌اند و تولید‌کنندگان بزرگ‌تر هم با مسایل عدیده اقتصادی مواجه‌اند. به گفته رییس مرکز اصلاح‌ نژاد دام و بهبود تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی سال 94، 9 میلیون تن شیرخام در کشور تولید شده و معادل 600 هزار تن شیر (فرآورده‌های لبنی) صادر شده است. وی همچنین اظهار داشت: بخش اعظمی از صادرات فرآورده‌های لبنی به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، عراق و پاکستان است و با وجود تلاش برای صادرات محصولات لبنی به روسیه، صادرات به این کشور چشمگیر نبوده است. بنابراین با بررسی اجمالی نحوه تولید شیرخام در کشور می‌توان به این نتیجه رسید که اگرچه روند تولید شیرخام در کشور نسبتا خوب است اما یکی از اساسی‌ترین مشکلات دامداران، عدم وجود بازار مناسب برای عرضه محصول است. بازار مناسب یک محصول هم شامل دو بخش داخلی و خارجی است که متاسفانه نه‌تنها بازار خوبی برای جذب این محصول به دلایل مختلف از جمله عدم تمکین صنایع لبنی به مصوبه خرید شیرخام 1440 تومانی و پایین آمدن قدرت خرید مردم وجود ندارد، طوری که این کالا در زمره کالاهای درجه دو و سه قرار گرفته است بلکه اقدام مناسبی هم برای جذب بازارهای خارجی انجام نشده است. وزارت جهاد کشاورزی و ستاد تنظیم بازار در مقابل عدم تمکین صنایع لبنی نسبت به اجرای مصوبه خرید شیرخام سال 92 از آنجایی که راه‌حلی برای پایین نگه‌داشتن قیمت فرآورده‌های لبنی برای رسیدن به دست مصرف‌کننده نداشت، کاملا در مقابل صنایع لبنی منفعل عمل کرد و در این مدت هم زیان‌دیدگان اصلی چرخه تولید و مصرف شیر، دامداران و تولید‌کنندگانی هستند که پایه‌های اصلی اقتصاد مقاومتی محسوب می‌شوند. اصل مسلم برای رفع مازاد هر محصولی، صادرات است و برای به‌دست آوردن بازارهای بین‌المللی یکی از مهم‌ترین ابزارها عرضه محصول با قیمت رقابتی است که لازمه آن هم تخصیص مشوق‌های صادراتی است که با وجود انجام مکاتباتی در این زمینه توسط وزارت جهاد کشاورزی با دولت هنوز نتیجه‌ای حاصل نشده است. بنابراین جای این سوال باقی است که وزارت جهاد کشاورزی به عنوان یکی از بازوان اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی که متولی تولید است، در راستای حمایت از تولید‌کنندگان این بخش چه کرده است؟