جلوی رشد نقدینگی را بگیرید

گروه اقتصادی- افزایش نقدینگی یکی از چندین مساله‌ای است که اقتصاد کشور با آن دست‌و‌پنجه نرم می‌کند و با این حال، کشور در تنگنای مالی شدید به سر می‌برد. به طوری که دولت به بانک‌ها بدهکار است و بانک‌ها نیز به علت بدهی و مطالبات معوق و سایر مسایل نمی‌توانند از 50 درصد دارایی‌های خود استفاده کنند. اینها در حالی است که در کنار تمامی مشکلاتی که اکنون اقتصاد با آن دست و پنجه نرم می‌کند، دولت روحانی توانسته دستاورد‌های مثبتی نیز داشته باشد که از آن جمله کاهش نزدیک به 30 درصدی تورم و تلاش‌های قابل تحسین برای بهبود نظام مالیات‌ستانی را می‌توان نام برد. در این شرایط و در حالی که دولت باید در کنار نگه‌داشتن آنچه تاکنون به دست آورده، معضلاتی که اقتصاد را تهدید می‌کنند را نیز حل کند، روز گذشته رییس کل بانک مرکزی در ملاقاتی که با معاون اول مدیرعامل صندوق بین‌المللی پول داشت، به مشکلات اقتصاد ایران اشاره کرد. معاون صندوق بین‌المللی پول نیز در مقابل ایران را تشویق کرد تا آنچه تاکنون به دست آورده را حفظ و از رشد بیش از حد نقدینگی جلوگیری کند. در این ملاقات لیپتون بر تاکید کرد که ایران باید به اصلاحات ساختاری اقتصاد بپردازد چراکه تجریه سایر کشور‌ها نشان داده است حل مشکلات از طریق سیاست‌های پولی تنها در کوتاه‌مدت جوابگو است و در بلندمدت اثرات منفی دارد. توصیه معاون اول مدیرعامل صندوق بین‌المللی پول‌ به بانک مرکزی تاکید بر حفظ دستاورد کاهش تورم، ایجاد ثبات اقتصادی و جلوگیری از افزایش نقدینگی تا حد خارج از کنترل بود. رییس کل بانک مرکزی خواستار مساعدت‌ها و حمایت‌های صندوق بین‌المللی پول برای تسریع پیوستن ایران به بانکداری بین‌المللی و کمک‌های تکنیکی در زمینه مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم شد. به گزارش «جهان‌صنعت» به نقل از بانک مرکزی، ولی‌الله سیف در این دیدار با اشاره به ارتباطات مثبت ایران و صندوق گفت: خوشبختانه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ارتباطات منظمی با صندوق بین‌المللی پول داشته و امیدواریم این ارتباطات منجر به نتایج مثبت شود. وی با اشاره به اینکه اقتصاد ایران با روی کار آمدن دولت یازدهم، اقدامات اصلاحی را با وجود محدودیت‌ها آغاز کرد، گفت: ازجمله این اصلاحات در اقتصاد ایران، کاهش نرخ تورم بیش از 40 درصد به حدود 12 درصد، تبدیل رشد اقتصادی منفی در سال 92 به رشد اقتصادی مثبت سه درصد در سال 93 و رسیدن تورم نقطه به نقطه به 4/7 درصد است که در این رابطه، عزم بانک مرکزی ادامه دادن روند کاهشی تورم تا تک‌رقمی شدن است. رییس کل بانک مرکزی درخصوص استفاده از ظرفیت‌های سیاست پولی برای تحریک تقاضا در دوره شش ماهه قبل از برجام اظهار کرد: ما در دوره قبل از برجام تلاش کردیم توقف در حال انتظار در اقتصاد را به تحرک تبدیل کنیم که این موضوع به افزایش رشد نقدینگی از 23 درصد در سال 92 به 30 درصد در سال 93 منجر شد. رییس شورای پول و اعتبار با اشاره به ظرفیت محدود نظام بانکی در ایران، خاطرنشان کرد: ما در حال حاضر تنگنای مالی را تجربه می‌کنیم و حدود 50 درصد از دارایی‌های بانک‌ها برای اعطای تسهیلات، غیرقابل استفاده است. از این رقم، 15 درصد آن به صورت مطالبات معوق، 18 درصد مطالبات از دولت و حدود 15 درصد نیز دارایی‌های مالی غیرعملیاتی بانک‌هاست. وی با بیان اینکه رقم بدهی دولت به نظام بانکی، 500 هزار میلیارد تومان است که 40 درصد تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد، افزود: دولت و بانک مرکزی در تلاش هستند بازار بدهی مناسب ایجاد شود تا بدهی‌های دولت از این طریق تامین شود و علاوه بر آن بانک مرکزی برای اعمال سیاست پولی از ابزار مناسب برخوردار باشد. رییس کل بانک مرکزی با ذکر این نکته که نرخ سود بانکی 29 درصد بود، تصریح کرد: با اقدامات بانک مرکزی به عنوان بازیگر در بازار بین‌بانکی، نرخ سود از 29 به 22 درصد کاهش یافته اما هنوز به حد مطلوب نرسیده است. سیف افزود: با وجود روند کاهشی نرخ تورم، نرخ سود بانکی چسبندگی داشته و نتوانسته متناسب با این روند کاهشی، پایین آید. رییس شورای پول و اعتبار درخصوص خروج شرکت‌های زیانده از چرخه اقتصادی خاطرنشان کرد: یکی از مسایلی که ما باید بپذیریم، ورشکستگی شرکت‌های ناکارآمد است که با خروج این شرکت‌ها از فعالیت بدون بازده اقتصادی از اتلاف منابع جلوگیری می‌شود. لیپتون نیز در این دیدار ضمن تبریک به دولت ایران برای مدیریت مناسب اقتصاد در دوران سخت قبل از برجام گفت: قبل از برجام اقتصاد ایران نه‌تنها کنترل شد بلکه پیشرفت نیز داشت. همچنین پس از برجام نیز ایران با فرصت‌های مناسبی روبه‌رو شده و می‌تواند به صورت عمیق‌تر با اقتصاد جهانی ادغام شود. معاون اول مدیرعامل صندوق بین‌المللی پول‌ در مورد کمک‌های صندوق بین‌المللی پول به ایران برای بازگشت به نظام بانکی بین‌المللی گفت: صندوق بین‌المللی پول می‌تواند در زمینه‌های مختلف از جمله مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم به ایران کمک کند. در واقع کشور ایران همراه با دیگر کشورهای جهان خواستار انجام اقدامات اصلاحی در این خصوص است و ما نیز برای انجام این اصلاحات، کمک‌های لازم را خواهیم داشت. وی با اشاره به تجربه خود در آمریکای لاتین، اروپای مرکزی و آفریقا درخصوص استفاده از سیاست‌ها و ابزار پولی گفت: کشورهای دنیا زمانی که تلاش کردند مشکلات ساختاری خود را با سیاست‌های پولی حل کنند، با مشکلات بیشتری مواجه شدند بنابراین ایران باید بر اصلاحات ساختاری تمرکز کند. لیپتون یکی از دلایل بحران‌های مالی آسیا را تزریق نقدینگی در اقتصاد و ایجاد مطالبات معوق برای شرکت‌ها دانست و تصریح کرد: اگر بخواهیم از طریق تزریق نقدینگی، مشکلات بدهی بانکی که قابل وصول نیستند را حل کنیم، باید بدانیم این راه‌حل کوتاه‌مدت است و در بلندمدت چیزی را حاصل نمی‌کند. در واقع شرکت‌ها و موسساتی که به بانک‌ها وابسته هستند، تسهیلات دریافت می‌کنند، این تسهیلات دوباره به مطالبات معوق تبدیل می‌شود و این چرخه ادامه پیدا می‌کند. همچنین بانک‌ها به دولت متکی می‌شوند و در زمان بحران، منتظر کمک دولت هستند. لیپتون درخصوص کارایی بیشتر نظام بانکی در اقتصاد گفت: زمانی نظام بانکی می‌تواند در اقتصاد عملکرد بهینه داشته باشد که بتواند نقدینگی موجود را به صورت بهینه در قالب تسهیلات در اختیار فعالان اقتصادی قرار دهد. توصیه معاون اول مدیرعامل صندوق بین‌المللی پول‌ به بانک مرکزی در این دیدار تاکید بر حفظ دستاورد کاهش تورم، ایجاد ثبات اقتصادی و جلوگیری از افزایش نقدینگی تا حد خارج از کنترل بود. وی درخصوص ایجاد بازار بدهی در ایران نیز گفت: برای ایجاد این بازار در مرحله اول باید از 15 درصد منابع بانک‌ها که به صورت مطالبات معوق از دسترس خارج شده‌اند، استفاده شود.