ناخوشی صادراتی
گروه بازرگانی - طی سال گذشته عمده محصولات غذایی صادراتی ایران با روند نزولی در صادرات مواجه شده است. بر این اساس، صادرات محصولات کشاورزی و غذایی در سال 94 نسبت به سال پیش از آن، از لحاظ وزنی 14 درصد کاهش یافته است. بر اساس گزارش تحلیلی کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران که بر پایه آمار و داده‌های گمرک ایران تدوین شده، پسته و زعفران که جزو ارزآورترین محصولات کشاورزی ایران است نیز از گزند افت صادرات مصون نبوده است به طوری که صادرات این دو محصول طی سال گذشته در مقایسه با سال پیش از آن، 27 درصد افت داشته است. در همین راستا در هفدهمین نشست کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران، وضعیت صادرات محصولات کشاورزی و غذایی در سال 1394 برای دومین نشست پیاپی، مورد آسیب‌شناسی و بررسی قرار گرفت. در این نشست ابتدا گزارشی از وضعیت صادرات محصولات مختلف این بخش طی 10 سال گذشته ارائه شد و نمودار روند صعودی و نزولی هر یک از محصولات صادراتی مورد واکاوی قرار گرفت. براساس گزارش آماری کمیسیون، صادرات پسته طی سال 94 نسبت به سال پیش از آن، حدود 450 میلیون دلار کاهش یافته است. همچنین صادرات پسته به مقاصد 9 کشور هنگ‌کنگ، قزاقستان، امارات، ویتنام، عربستان، هند، عراق، روسیه و هلند بیش از 44 هزار تن کاهش یافته است. همچنین از جمله محصولات صادراتی ایران که طی بازه 10 سال اخیر روند صعودی داشته اما در سال 94 صادرات آن سیر نزولی پیدا کرده، صنایع لبنی است و پایین‌تر بودن قیمت شیرخام در ترکیه و جلوگیری از عبور موقت شیرخشک ارزان‌قیمت توسط دولت برای صادرات و عدم تخصیص یارانه صادراتی توسط دولت باعث شده رقبای ترکیه‌ای بتوانند محصولات لبنی خود را به قیمت ارزان‌تری در عراق عرضه کنند و صادرات ایران کاهش یابد. همچنین در صنعت شیرینی و شکلات که صادرات آن با کاهش 18 درصدی روبه‌رو بوده است نیز مشکلات مشابهی وجود دارد و جلوگیری از عبور موقت شکر و وضع عوارض و تعرفه بالا برای واردات و بالا بردن قیمت شکر تولید داخل باعث شده قیمت مواد اولیه مصرفی این صنعت بسیار بالاتر از قیمت‌های جهانی باشد و در نتیجه قیمت تمام‌شده محصول به عنوان یک مزیت اصلی رقابت در بازارهای بین‌المللی، نتواند جذابیتی برای مشتریان صادراتی داشته باشد. بازار زعفران در شرف نابودی بر همین اساس اسداله عسکراولادی که یکی از صادرکنندگان باسابقه و خوشنام در بازار محصولات کشاورزی است، با اشاره به کاهش 27 درصدی صادرات پسته و زعفران در سال گذشته در گفت و گو با «جهان‌صنعت» اظهار کرد: عمده‌ترین دلیل کاهش صادرات زعفران مربوط به استاندارد و طولانی بودن دریافت مجوزهای این بخش است و در حال حاضر عمده‌ترین صادرات زعفران از طریق مسافران و به شکل چمدانی انجام می‌شود. وی به برخی رقبای ایران در تولید زعفران اشاره و اظهار کرد: هم‌اکنون پنج کشور اسپانیا، چین، استرالیا، هلند و یک کشور آفریقایی به کاشت و تولید زعفران مشغولند و اگر ایران به درستی عمل نکند، در سال‌های آینده بخش عمده‌ای از بازار زعفران را از دست خواهد داد. عسکراولادی درباره دلایل کاهش صادرات پسته خام نیز گفت: در سال‌های اخیر کم‌آبی و کاهش سطح آب چاه‌ها صدمات جدی به باغ‌های پسته وارد کرده به طوری که منجر به کاهش تولید پسته در کرمان و رفسنجان شده است. وی پیش‌بینی کرد امسال میزان تولید پسته از باغ‌های کشور به 140 هزار تن برسد، در حالی که این رقم در سال 1394 حدود 180 هزار تن بود. عسکراولادی همچنین اعلام کرد: صادرات پسته ایران در سال‌جاری نیز کاهش خواهد یافت. ضعف برندسازی در همین راستا کاوه زرگران، رییس کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران، چالش‌ها و موانع پیش روی صادرات محصولات غذایی را محدودیت‌ها و موانع داخلی، شرایط و عوامل تولید، عدم‌حمایت‌های مناسب، تنوع کم بازارهای صادراتی و ضعف برندسازی در حوزه کشاورزی عنوان کرد. وی خاطرنشان کرد: گزارش مکتوب آسیب‌شناسی صادرات محصولات کشاورزی و غذایی و نیز راهکارهای تقویت آن از طریق این کمیسیون در اختیار وزارت جهادکشاورزی و نیز وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار خواهد گرفت. زرگران در عین حال، به کاهش صادرات آرد از ایران اشاره کرد و گفت: طی سال 94، اجازه واردات گندم داده نشد بنابراین کاهش صادرات ماکارونی نیز اتفاق افتاد. جای خالی شرکت‌های تخصصی صادراتی احمد صادقیان از اعضای هیات نمایندگان اتاق نیز یکی از دلایل عمده کاهش صادرات محصولات غذایی به ویژه در بخش صنعت ماکارونی را بالا بودن قیمت تمام‌شده گندم داخلی و جلوگیری از واردات گندم برای صادرات محصولات آردی عنوان کرد. وی با انتقاد از اینکه دولت به اندازه لازم از تولیدکنندگان حمایت نمی‌کند، گفت: این در حالی است که در کشورهای دیگر از جمله ترکیه و چین که با رشد صادرات مواجه هستند، دولت‌ها حمایت‌های جدی از تولیدکنندگان در جهت صادرات انجام می‌دهند. این عضو اتاق بازرگانی تهران همچنین، عدم پایداری سیاست‌های اقتصادی، مشکلات استانداردسازی و نیز عدم شناخت سلایق مصرف‌کنندگان در بازارهای صادراتی را از دیگر عواملی دانست که در کاهش صادرات محصولات کشاورزی و غذایی اثرگذار است. صادقیان همچنین بر تشکیل شرکت‌های صادراتی که به طور تخصصی به امر شناخت بازار و انجام صادرات مبادرت می‌کنند، تاکید کرد و جای این شرکت‌ها را در اقتصاد و تجارت خارجی کشور خالی دانست. ضرورت مجوز عبور موقت کالا طاهره لبافیان که به نمایندگی از اداره کل صنایع غذایی وزارت صنعت، معدن و تجارت در این نشست شرکت کرده بود، نیز یکی از مشکلات پیش روی صادرات مواد غذایی و کشاورزی را مربوط به موضوع عبور موقت برخی کالاهای این بخش عنوان کرد. وی با بیان اینکه اگر اجازه عبور موقت برخی کالاهای کشاورزی داده شود، بخش عمده‌ای از مشکلات صادرات برطرف می‌شود، افزود: وزارت جهاد کشاورزی یکی از مخالفان جدی این موضوع است و به تازگی نیز این وزارتخانه اعلام کرده است در صورتی مجوز عبور موقت کالاها را صادر می‌کند که نظارت روی آن صورت بگیرد و برخی سازمان‌ها از جمله گمرک، جلوی نشت این بخش از کالاهای وارداتی در بازار داخل را بگیرند. برخورد با متخلفان باعث بدبینی نشود شاهرخ ظهیری از دیگر اعضای کمیسیون نیز قانون مالیات بر ارزش‌افزوده را یکی از موانع پیش روی صنایع غذایی کشور و در عین حال، صادرات این بخش عنوان کرد. وی همچنین با انتقاد از برخی اقدامات وزارت بهداشت در رابطه با بدنام کردن صنعت غذا کشور گفت: این روزها شاهد آن هستیم که وزارت بهداشت به بهانه مقابله با متخلفان در حوزه غذا، عملا به بدبینی جامعه مصرف‌کنندگان کشور نسبت به صنایع غذایی داخل کشور دامن زده است در حالی که صنایع این بخش، کیفیت را فدای سودجویی و لطمه به جامعه نمی‌کنند. کاهش صادرات ماءالشعیر همچنین حمیدرضا کمال علوی، دبیر انجمن تولیدکنندگان ماءالشعیر و مالت ایران دلایل کاهش صادرات محصولات این بخش را اعلام کرد. وی با بیان اینکه از سال 89 تا 92، تولید شرکت‌های عضو این انجمن بین 800 میلیون تا یک میلیارد لیتر بوده است، گفت: تولید ماءالشعیر در ایران طی سال 93 به دو میلیارد لیتر رسید حال آنکه در سال 94 تولید این بخش مقداری کاهش یافت. وی افزود: مشکلات در تامین مواد اولیه به ویژه عوارض و تعرفه بالای واردات قوطی بسته‌بندی و عدم تامین نیاز داخل توسط معدود شرکت‌های داخلی، یکی از معضلات جدی واحدهای تولیدی این بخش است که بر صادرات محصولات با برند ایرانی نیز اثر منفی گذاشته است.
گروه بازرگانی - طی سال گذشته عمده محصولات غذایی صادراتی ایران با روند نزولی در صادرات مواجه شده است. بر این اساس، صادرات محصولات کشاورزی و غذایی در سال 94 نسبت به سال پیش از آن، از لحاظ وزنی 14 درصد کاهش یافته است. بر اساس گزارش تحلیلی کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران که بر پایه آمار و داده‌های گمرک ایران تدوین شده، پسته و زعفران که جزو ارزآورترین محصولات کشاورزی ایران است نیز از گزند افت صادرات مصون نبوده است به طوری که صادرات این دو محصول طی سال گذشته در مقایسه با سال پیش از آن، 27 درصد افت داشته است. در همین راستا در هفدهمین نشست کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران، وضعیت صادرات محصولات کشاورزی و غذایی در سال 1394 برای دومین نشست پیاپی، مورد آسیب‌شناسی و بررسی قرار گرفت. در این نشست ابتدا گزارشی از وضعیت صادرات محصولات مختلف این بخش طی 10 سال گذشته ارائه شد و نمودار روند صعودی و نزولی هر یک از محصولات صادراتی مورد واکاوی قرار گرفت. براساس گزارش آماری کمیسیون، صادرات پسته طی سال 94 نسبت به سال پیش از آن، حدود 450 میلیون دلار کاهش یافته است. همچنین صادرات پسته به مقاصد 9 کشور هنگ‌کنگ، قزاقستان، امارات، ویتنام، عربستان، هند، عراق، روسیه و هلند بیش از 44 هزار تن کاهش یافته است. همچنین از جمله محصولات صادراتی ایران که طی بازه 10 سال اخیر روند صعودی داشته اما در سال 94 صادرات آن سیر نزولی پیدا کرده، صنایع لبنی است و پایین‌تر بودن قیمت شیرخام در ترکیه و جلوگیری از عبور موقت شیرخشک ارزان‌قیمت توسط دولت برای صادرات و عدم تخصیص یارانه صادراتی توسط دولت باعث شده رقبای ترکیه‌ای بتوانند محصولات لبنی خود را به قیمت ارزان‌تری در عراق عرضه کنند و صادرات ایران کاهش یابد. همچنین در صنعت شیرینی و شکلات که صادرات آن با کاهش 18 درصدی روبه‌رو بوده است نیز مشکلات مشابهی وجود دارد و جلوگیری از عبور موقت شکر و وضع عوارض و تعرفه بالا برای واردات و بالا بردن قیمت شکر تولید داخل باعث شده قیمت مواد اولیه مصرفی این صنعت بسیار بالاتر از قیمت‌های جهانی باشد و در نتیجه قیمت تمام‌شده محصول به عنوان یک مزیت اصلی رقابت در بازارهای بین‌المللی، نتواند جذابیتی برای مشتریان صادراتی داشته باشد. بازار زعفران در شرف نابودی بر همین اساس اسداله عسکراولادی که یکی از صادرکنندگان باسابقه و خوشنام در بازار محصولات کشاورزی است، با اشاره به کاهش 27 درصدی صادرات پسته و زعفران در سال گذشته در گفت و گو با «جهان‌صنعت» اظهار کرد: عمده‌ترین دلیل کاهش صادرات زعفران مربوط به استاندارد و طولانی بودن دریافت مجوزهای این بخش است و در حال حاضر عمده‌ترین صادرات زعفران از طریق مسافران و به شکل چمدانی انجام می‌شود. وی به برخی رقبای ایران در تولید زعفران اشاره و اظهار کرد: هم‌اکنون پنج کشور اسپانیا، چین، استرالیا، هلند و یک کشور آفریقایی به کاشت و تولید زعفران مشغولند و اگر ایران به درستی عمل نکند، در سال‌های آینده بخش عمده‌ای از بازار زعفران را از دست خواهد داد. عسکراولادی درباره دلایل کاهش صادرات پسته خام نیز گفت: در سال‌های اخیر کم‌آبی و کاهش سطح آب چاه‌ها صدمات جدی به باغ‌های پسته وارد کرده به طوری که منجر به کاهش تولید پسته در کرمان و رفسنجان شده است. وی پیش‌بینی کرد امسال میزان تولید پسته از باغ‌های کشور به 140 هزار تن برسد، در حالی که این رقم در سال 1394 حدود 180 هزار تن بود. عسکراولادی همچنین اعلام کرد: صادرات پسته ایران در سال‌جاری نیز کاهش خواهد یافت. ضعف برندسازی در همین راستا کاوه زرگران، رییس کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران، چالش‌ها و موانع پیش روی صادرات محصولات غذایی را محدودیت‌ها و موانع داخلی، شرایط و عوامل تولید، عدم‌حمایت‌های مناسب، تنوع کم بازارهای صادراتی و ضعف برندسازی در حوزه کشاورزی عنوان کرد. وی خاطرنشان کرد: گزارش مکتوب آسیب‌شناسی صادرات محصولات کشاورزی و غذایی و نیز راهکارهای تقویت آن از طریق این کمیسیون در اختیار وزارت جهادکشاورزی و نیز وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار خواهد گرفت. زرگران در عین حال، به کاهش صادرات آرد از ایران اشاره کرد و گفت: طی سال 94، اجازه واردات گندم داده نشد بنابراین کاهش صادرات ماکارونی نیز اتفاق افتاد. جای خالی شرکت‌های تخصصی صادراتی احمد صادقیان از اعضای هیات نمایندگان اتاق نیز یکی از دلایل عمده کاهش صادرات محصولات غذایی به ویژه در بخش صنعت ماکارونی را بالا بودن قیمت تمام‌شده گندم داخلی و جلوگیری از واردات گندم برای صادرات محصولات آردی عنوان کرد. وی با انتقاد از اینکه دولت به اندازه لازم از تولیدکنندگان حمایت نمی‌کند، گفت: این در حالی است که در کشورهای دیگر از جمله ترکیه و چین که با رشد صادرات مواجه هستند، دولت‌ها حمایت‌های جدی از تولیدکنندگان در جهت صادرات انجام می‌دهند. این عضو اتاق بازرگانی تهران همچنین، عدم پایداری سیاست‌های اقتصادی، مشکلات استانداردسازی و نیز عدم شناخت سلایق مصرف‌کنندگان در بازارهای صادراتی را از دیگر عواملی دانست که در کاهش صادرات محصولات کشاورزی و غذایی اثرگذار است. صادقیان همچنین بر تشکیل شرکت‌های صادراتی که به طور تخصصی به امر شناخت بازار و انجام صادرات مبادرت می‌کنند، تاکید کرد و جای این شرکت‌ها را در اقتصاد و تجارت خارجی کشور خالی دانست. ضرورت مجوز عبور موقت کالا طاهره لبافیان که به نمایندگی از اداره کل صنایع غذایی وزارت صنعت، معدن و تجارت در این نشست شرکت کرده بود، نیز یکی از مشکلات پیش روی صادرات مواد غذایی و کشاورزی را مربوط به موضوع عبور موقت برخی کالاهای این بخش عنوان کرد. وی با بیان اینکه اگر اجازه عبور موقت برخی کالاهای کشاورزی داده شود، بخش عمده‌ای از مشکلات صادرات برطرف می‌شود، افزود: وزارت جهاد کشاورزی یکی از مخالفان جدی این موضوع است و به تازگی نیز این وزارتخانه اعلام کرده است در صورتی مجوز عبور موقت کالاها را صادر می‌کند که نظارت روی آن صورت بگیرد و برخی سازمان‌ها از جمله گمرک، جلوی نشت این بخش از کالاهای وارداتی در بازار داخل را بگیرند. برخورد با متخلفان باعث بدبینی نشود شاهرخ ظهیری از دیگر اعضای کمیسیون نیز قانون مالیات بر ارزش‌افزوده را یکی از موانع پیش روی صنایع غذایی کشور و در عین حال، صادرات این بخش عنوان کرد. وی همچنین با انتقاد از برخی اقدامات وزارت بهداشت در رابطه با بدنام کردن صنعت غذا کشور گفت: این روزها شاهد آن هستیم که وزارت بهداشت به بهانه مقابله با متخلفان در حوزه غذا، عملا به بدبینی جامعه مصرف‌کنندگان کشور نسبت به صنایع غذایی داخل کشور دامن زده است در حالی که صنایع این بخش، کیفیت را فدای سودجویی و لطمه به جامعه نمی‌کنند. کاهش صادرات ماءالشعیر همچنین حمیدرضا کمال علوی، دبیر انجمن تولیدکنندگان ماءالشعیر و مالت ایران دلایل کاهش صادرات محصولات این بخش را اعلام کرد. وی با بیان اینکه از سال 89 تا 92، تولید شرکت‌های عضو این انجمن بین 800 میلیون تا یک میلیارد لیتر بوده است، گفت: تولید ماءالشعیر در ایران طی سال 93 به دو میلیارد لیتر رسید حال آنکه در سال 94 تولید این بخش مقداری کاهش یافت. وی افزود: مشکلات در تامین مواد اولیه به ویژه عوارض و تعرفه بالای واردات قوطی بسته‌بندی و عدم تامین نیاز داخل توسط معدود شرکت‌های داخلی، یکی از معضلات جدی واحدهای تولیدی این بخش است که بر صادرات محصولات با برند ایرانی نیز اثر منفی گذاشته است.