تکاپوی حضور در بازار‌های جهانی

گروه نفت و انرژی - در سال‌های اخیر تجارت جهانی ال‌ان‌جی رشد خیره‌کننده‌ای داشته و توسعه آن حتی فراتر از رشد بازار گاز بوده است. کشورهای دارای ذخایر گاز که دور از بازارهای مصرف هستند، هیچ شانسی برای حضور در بازار جز با تولید LNG ندارند. ایران با برخورداری از 7/33 تریلیون مترمکعب ذخایر اثبات شده، از بزرگ‌ترین کشورهای دارنده ذخایر گاز طبیعی در جهان است که پیش‌بینی می‌شود تا 200 سال آینده از این نعمت برخوردار باشد. این حجم عظیم ذخایر گازی، ایران را به یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان بالقوه این محصول هیدروکربوری تبدیل کرده به طوری که تخمین زده می‌شود در صورت ایجاد شرایط، ایران بتواند 10 درصد تجارت گاز دنیا را در اختیار گیرد. با توجه به محدودیت انتقال گاز از طریق خط لوله، بخشی از صادرات گاز ایران به مناطق دور دست باید به صورت LNG انجام شود که تحقق آن نیاز به ایجاد زیرساخت‌ها و تامین تجهیزات مورد نیاز دارد. یکی از شاخصه‌های مهم در عرصه انرژی جهان تنوع محصول در بازارهای جهانی است. کشور ما به عنوان یکی از بزرگ ترین بازیگران حوزه انرژی جهان از این تنوع محصول به خوبی برخوردار است و تنوع محصولات در حوزه نفت و گاز را به عنوان برگ برنده‌ای در عرصه‌های مختلف در دست دارد. موضوع اجرای پروژه‌های LNG و ساخت طرح‌های مینی LNG از سال‌ها قبل در ایران مطرح است اما وجود تحریم‌ها و نبود سرمایه کافی باعث شد که هیچ طرحی در این زمینه به انجام نرسد و باوجود ذخایر زیاد گازی در ایران بیشتر گاز تولیدی در خود کشور مصرف برسد و خریداران خارجی نیز چند همسایه محدود باشند. در پساتحریم اگرچه یکی از اهداف ایران افزایش صادرات گاز است اما هنوز کشورهای همسایه و منطقه که می‌توانند با خط لوله گاز را منتقل کنند در اولویتند با این حال ایران تصمیم ندارد از بازار گاز طبیعی مایع نیز جا بماند. تصمیم ایران برای ورود به بازار LNG برای ایجاد امکان صادرات گاز به کشورهای دورتر و احتمالا اروپایی با تلاطم در این بازار مواجه شده است؛ ‌تقاضا از سوی بزرگ‌ترین خریداران گاز طبیعی مایع به دلیل قیمت بالای آن کاهش یافته و در اثر کاهش تقاضا و جایگزینی انرژی‌های ارزان‌تر، قیمت این محصول نیز کاهش یافته است. اما عراقی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران می‌گوید حتی اگر در بازار LNG سودی نصیب ایران نشود، به این بازار ورود پیدا خواهد کرد . او در این باره با آگاهی از بازار سرد و ارزان فعلی LNG و لزوم در نظر گرفتن توجیه اقتصادی با سرمایه‌گذاری بالا در این پروژه‌ها در عین حال تاکید می‌کند که حتی اگر ورود به این بازار در ابتدا برای ما سودی نداشته باشد، باید وارد تکنولوژی LNG شده و کشتی‌ها و بازار آن را بشناسیم. با وجود نبود منفعت بالا در اجرای پروژه مایع‌سازی گاز طبیعی، احداث واحدهایی به این منظور در ایران با توجه به وجود منابع گازی فراوان علاقه‌مندان زیادی نیز پیدا کرده است. پس از عمان و هند و کره‌جنوبی که به تازگی تفاهمنامه‌ای برای اجرای طرح‌های مینی LNG و LNG در ایران به امضا رسانده‌اند، توتال نیز برای ساخت واحد تولید LNG ابراز تمایل کرده است. توتال تجربه مشارکت در طرح‌های بزرگ LNG در دنیا از جمله طرح LNG یمل در روسیه، پاپوآ گینه نوو گلد استون را دارد و طبق آخرین آمار فروش LNG خود را شش درصد افزایش داده و به 46/2 میلیون تن رسانده است. پروژه LNG ایران حالا رقبای زیادی نیز پیدا کرده است و از ساخت طرح رها شده ایران LNG تا صادرات گاز به عمان برای استفاده از ظرفیت خالی واحدهای LNG از برنامه‌هایی است که برای نخستین گام‌های ایران در این بازار مطرح شده‌اند. تقویت طرح‌های LNG پاپوآ گینه نو شرکت اویل سرچ استرالیا روز گذشته سهام شرکت اینتراویل را به قیمت دو میلیارد و ٢٠٠ میلیون دلار خرید، این تصمیم با هدف هموار کردن مسیر اجرای پروژه‌های گاز طبیعی مایع شده (LNG) که به وسیله شرکت‌های بزرگ بین‌المللی در پاپوآ گینه نو اداره می‌شود، گرفته شده است. پاپوآ گینه نو به دلیل دارا بودن ذخایر گاز طبیعی و هزینه‌های اندک برای استحصال و با توجه به قیمت‌های پایین نفت، یکی از بهترین مکان‌ها برای اجرای پروژه‌های LNG در جهان به شمار می‌رود. شرکت آمریکایی اکسون موبیل هم‌اکنون در این کشور، طرح PNG - LNG را اجرا می‌کند و قرار است شرکت فرانسوی توتال نیز یک یک طرح به نام پاپوآ LNG را اجرا کند. این تصمیم اویل سرچ برای توتال که به عنوان بخشی از این توافق، سهام خود را در پروژه پاپوآ LNG افزایش خواهد داد، فرصت‌هایی برای همکاری و ادغام احتمالی در پروژه اکسون موبیل ایجاد می‌کند. اویل سرچ به عنوان یکی از سهامداران این طرح، با فروش بیش از نیمی از سهام اینتراویل در پاپوآ LNG به توتال موافقت کرده است که در نتیحه اویل سرچ ٢٩ درصد سهام طرح پاپوآ LNG را در اختیار خواهد داشت و سهام ٢٩ درصدی خود را در PNG - LNG، تکمیل خواهد کرد. همچنین سهام توتال در پاپوآ LNG به ۴٨ درصد افزایش خواهد یافت و اویل سرچ با خرید اینتراویل، سهم بیشتری در پروژه توتال خواهد داشت. اویل سرچ که یکی از مالکان طرح‌های پاپوآ LNG و پی‌ان‌جی- ال‌ان‌جی است برای ادغام این پروژه‌ها به منظور پرهیز از اتلاف سرمایه‌گذاری و دوباره کاری در احداث زیرساخت‌ها و تاسیساتی مانند آنچه در سواحل شرقی استرالیا رخ داد، تلاش می‌کند که سه تاسیسات LNG در کنار یکدیگر با صرف هزینه‌ای بالغ بر ۶۴ میلیارد دلار ساخته شده است.