در عمل چه کرده‌اید
شیدا ملکی- فعالیت انجمن‌هایی برای دفاع از حقوق کودکان به نظر خوشایند می‌آید. به هر روی حتی نام این انجمن‌ها هم امیدی است برای کودکانی که حقوق آنها نه‌تنها مورد توجه قرار نمی‌گیرد بلکه تعداد زیادی از همین کودکان هنوز هم به‌طور واضح و روشن از حقوق‌شان آگاهی ندارند. این موضوع با نگاهی گذرا به آنچه از ابتدای سال 95 تا امروز بر کودکان گذشته است به چشم می‌خورد. مساله رسیدگی به حقوق کودکان از مشکلات و آسیب‌های کودکان کار و آسیب‌دیده‌ای که در سطح شهر به راحتی دیده می‌شوند فراتر است. به گزارش «جهان‌صنعت» انجمن حمایت از حقوق کودکان بعد از مدت‌ها، روز دوشنبه نشستی را با عنوان «خانواده، زندگی سالم و آینده پایدار» برگزار کرد. به نظر می‌رسد اگر آموزش‌های لازم در خانواده به کودکان ارائه شود، فاجعه‌ای به عمق قاتل شدن «امیر» در خیرآباد ورامین و مقتول شدن «ستایش» رخ نمی‌داد. اگر آموزش‌های لازم برای حفاظت جنسی از طرف خانواده به «ندا» داده می‌شد، شاید هرگز «ندا» در 9 سالگی با زخمی سنگین بر روح و جسم خود روبه‌رو نمی‌شد. از سویی دیگر اگر خانواده به عنوان نهادی که کودک وابستگی بسیار محکمی به آن دارد به اندازه کافی برای کودک، امن باشد آیا کودکی 12 ساله خودکشی می‌کند؟ به نظر می‌رسد نه‌تنها خانواده به اندازه کافی آموزش‌های لازم را برای ارتباط موثر با کودکان ندیده است بلکه دیگر به اندازه کافی امنیت و آرامش را برای فرزندانش فراهم نمی‌کند. انجمن حمایت از حقوق کودکان مدت‌هاست سکوت کرده است بعد از همه مسایل سختی که این روزها بر کودکان جامعه گذشته است، بی‌شک برگزاری این جلسه باید تحلیلی درباره تاثیرات خانواده بر مشکلات کودکان ارائه می‌داد اما هیچ تحلیلی ارائه نشد و برنامه‌ریزی‌های انجمن دفاع از حقوق کودکان به نظر با روند مشکلات واقعی جامعه همراه نیست. انجمن حمایت از حقوق کودکان به‌عنوان یکی از معدود انجمن‌هایی که قرار است آسیب‌ها و مشکلات کودکان را پیگیری کند به نظر می‌رسد باید خیلی زودتر از اینها مسایل اخیر آسیب‌های کودکان (فاجعه ستایش و ندا) را بررسی می‌کرد که متاسفانه این‌گونه نشد. با وجود این انجمن جامعه‌شناسی دانشگاه تهران خیلی زود اقدام به بررسی مشکلات کودکان کرد که شاید پژوهشگران و جامعه‌شناسان بتوانند راهکاری در مقابل حمله و سیل عظیم مشکلاتی که هر روز و پی‌در‌پی زندگی کودکان را به چالش می‌کشد، ارائه کنند. اما هنوز هم سوال اینجاست که آیا فعالان حقوق کودک به واقع سکوت کرده‌اند؟ اگر سکوت نکرده‌اند و فعالیت‌های خود را برای وصول به راهکارهای زندگی دور از خشونت و آسیب برای کودکان ادامه می‌دهند چرا تا امروز هیچ اتفاق مثبتی رخ نداده است؟ در حالی انجمن حمایت از حقوق کودکان تاکنون برای تحلیل و کمک به قربانیان فجایع اخیر اقدام خاصی نکرده که نه فاضلی و نه عزیزپناه پاسخگوی سوالات ما درخصوص اقدامات انجمن در این زمینه نبودند. پرسش دیگر این است که تاکنون به کمترین میزان موجود، مفاد کنوانسیون بین‌المللی حقوق کودکان که ایران نیز سال‌هاست عضو آن است، در کشور رعایت شده است. آیا انجمن حقوق کودکان برای به ثمر نشستن این مفاد اقدام جدی و مفیدی انجام داده است؟ اگر انجام داده، چرا دستاوردهای خود را به رسانه‌ها اعلام نمی‌کند؟ آیا تاکنون اقدام و پیگیری‌ای انجام داده که قانون حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان که پنج سال است در مجلس خاک می‌خورد، زودتر تصویب شود تا قوانین حمایتی برای کودکان بیشتر به کار آید؟ سوالاتی که انجمن حمایت از حقوق کودکان باید پاسخگوی آن باشد تا مشخص شود آیا وظیفه خود را به درستی انجام می‌دهد؟ سود مالی در مباحث تربیتی هم حرف آخر را می‌زند در این جلسه قرار بود تقی آزاد ارمکی، جامعه‌شناس سخنرانی کند که وی به دلیل مشکلاتی در جلسه حضور پیدا نکرد و نعمت‌الله فاضلی جامعه‌شناس و پژوهشگر اجتماعی، مونیکا نادی فعال حقوق کودک و ثریا عزیزپناه عضو انجمن حمایت از حقوق کودکان حضور داشتند. در ابتدای این نشست، نعمت‌الله فاضلی با اشاره به مشکلات جامعه مدرن و تاثیرات آن بر نقش‌آفرینی خانواده‌ها مدعی شد، یکی از مشکلاتی که خانواده‌ها از آن رنج می‌برند و باعث می‌شود هر روز بر تعداد طلاق‌ها افزوده شود، فقر شدید فرهنگی است. به اعتقاد فاضلی، آنقدر که مسایل فرهنگی بر زندگی تاثیر می‌گذارند، مشکلات و چالش‌های مالی تاثیری بر چالش‌های خانواده‌ها ندارد اما آنچه شکاف بین اعضای خانواده را هر روز بیشتر می‌کند و موجب می‌شود اعضای خانواده از یکدیگر فاصله بگیرند، نبود فرهنگ گفت‌وگو بین اعضای خانواده است. وی در بخشی دیگر از سخنانش با تاکید بر این موضوع که خانواده‌ها از احترام به مسایل تربیتی فاصله گرفته‌اند، عنوان کرد: آنچه در نهاد خانواده بسیار تاثیرگذار شده نیاز بازار است و نه نیاز روحی و استعداد اعضای خانواده. همین موضوع باعث شده است والدین فرزندان خد را به‌گونه‌ای تربیت کنند که هیچ احترامی به اصول انسانی قائل نشوند و آنچه برای آنها مهم است، سرمایه‌های مالی است و سود مالی که حتی در مباحث تربیتی هم حرف آخر را می‌زند. آیا قتل ستایش موضوع «رسانه‌های زرد» است با توجه به مباحثی که فاضلی درباره اصول تربیتی و خانواده مطرح کرد، به نظر می‌رسید وی درباره نقش خانواده در شکل‌گیری فاجعه «قتل ستایش در خیرآباد ورامین» تحلیل یا راهکاری ارائه دهد، این در حالی است که وی در پاسخ به سوال «جهان‌صنعت» در مورد بررسی نقش خانواده و مشکلات «امیر» به‌عنوان کودکی که قاتل شده است، گفت: من به‌عنوان یک جامعه‌شناس و پژوهشگر فرصت کافی برای مطالعه خبرهای زرد و تماشای تلویزیون ندارم، از سویی دیگر از ابتدا این مساله را پیگیری نکرده‌ام بنا‌براین نمی‌توانم نظری درباره این حادثه بدهم. از سویی دیگر من بیشتر زمان خود را به مطالعه و پژوهش‌های اجتماعی می‌پردازم. فاضلی در شرایطی مدعی است قتل ستایش یک موضوع خبری زرد و خوراک رسانه‌هاست که گویی در خصوص سلبریتی‌های سینما و زندگی خصوصی آنها سوال می‌پرسیم. در حالی که قاتل و مقتول این فاجعه هر دو کودکانی هستند که زندگی و آینده‌شان به دلیل آسیب‌ها و مشکلات اجتماعی دستخوش چالش و تباهی شده است. از همین رو پژوهشگران اجتماعی به عنوان درمانگران جامعه موظف هستند پاسخی برای چنین مسایلی ارئه دهند تا شاید در آینده با تکرار این حوادث روبه‌رو نشویم. آیا بررسی مشکلات روزمره زندگی جامعه و جنایت نادیده گرفته شدن حقوق کودکان در فجایع اخیر، نباید از موضوعات اصلی پژوهشگران اجتماعی باشد؟ آیا کسی صدای کودکان را می‌شنود در ادامه این نشست مونیکا نادی، فعال حقوق کودک و حقوقدان در بخشی از این نشست درباره قوانین خانواده توضیحاتی داد و گفت: حقوق خانواده مجموعه قواعد و مقرراتی است که روابط زوجین و فرزندان را تعریف می‌کند اما قوانین مدنی مربوط به خانواده در حقیقت آخرین مرحله‌ای است که زن و مرد بعد از همه مشکلات‌شان به آن رجوع می‌کنند. همین موضوع نشان‌دهنده آن است که مسایل و راهکارهای مربوط به آن از دل خانواده‌ها نشات می‌گیرند و از سویی دیگر هر قدر هم برابری زن و مرد بر خانواده‌ها حاکم باشد هنوز هم نمی‌تواند بر روند زندگی آنها تاثیری گذارد، مگر آنکه فرهنگ حاکم بر خانواده به سوی احترام متقابل حرکت کند.همچنین نادی با اشاره به قوانین حمایتی از کودکان در قانون اساسی گفت: براساس قوانین مدنی جمهوری اسلامی کودکان حتی از قبل از تولد خود از حقوقی بهره‌مند می‌شوند که از آن جمله ممنوعیت سقط جنین است و یک کودک حتی قبل از تولد خود از حق زندگی بهره‌مند است و مادر حق ندارد او را از حق زندگی محروم کند. وی با اشاره به حق انتخاب حضانت از طرف کودک مدعی شد، اگر والدینی کودک خود را مورد اذیت و آزار قرار دهند و به وی آسیب‌های روحی، جسمی و جنسی وارد کنند، قانون می‌تواند حق حضانت را از والدین بگیرد و کودک را به بهزیستی بسپرد. اما این در حالی است که دادگاه در بیشتر مواقع ترجیح می‌دهد کودک به همراه خانواده‌اش زندگی کند و این کار را انجام نمی‌دهد. با وجود همه قوانین و مقرراتی که درباره خانواده و کودکان وجود دارد هنوز هم آنان مورد اذیت و آزار قرار می‌گیرند و هنوز هم قانون برای رفع مشکلات زندگی کودکان کافی نیست.
شیدا ملکی- فعالیت انجمن‌هایی برای دفاع از حقوق کودکان به نظر خوشایند می‌آید. به هر روی حتی نام این انجمن‌ها هم امیدی است برای کودکانی که حقوق آنها نه‌تنها مورد توجه قرار نمی‌گیرد بلکه تعداد زیادی از همین کودکان هنوز هم به‌طور واضح و روشن از حقوق‌شان آگاهی ندارند. این موضوع با نگاهی گذرا به آنچه از ابتدای سال 95 تا امروز بر کودکان گذشته است به چشم می‌خورد. مساله رسیدگی به حقوق کودکان از مشکلات و آسیب‌های کودکان کار و آسیب‌دیده‌ای که در سطح شهر به راحتی دیده می‌شوند فراتر است. به گزارش «جهان‌صنعت» انجمن حمایت از حقوق کودکان بعد از مدت‌ها، روز دوشنبه نشستی را با عنوان «خانواده، زندگی سالم و آینده پایدار» برگزار کرد. به نظر می‌رسد اگر آموزش‌های لازم در خانواده به کودکان ارائه شود، فاجعه‌ای به عمق قاتل شدن «امیر» در خیرآباد ورامین و مقتول شدن «ستایش» رخ نمی‌داد. اگر آموزش‌های لازم برای حفاظت جنسی از طرف خانواده به «ندا» داده می‌شد، شاید هرگز «ندا» در 9 سالگی با زخمی سنگین بر روح و جسم خود روبه‌رو نمی‌شد. از سویی دیگر اگر خانواده به عنوان نهادی که کودک وابستگی بسیار محکمی به آن دارد به اندازه کافی برای کودک، امن باشد آیا کودکی 12 ساله خودکشی می‌کند؟ به نظر می‌رسد نه‌تنها خانواده به اندازه کافی آموزش‌های لازم را برای ارتباط موثر با کودکان ندیده است بلکه دیگر به اندازه کافی امنیت و آرامش را برای فرزندانش فراهم نمی‌کند. انجمن حمایت از حقوق کودکان مدت‌هاست سکوت کرده است بعد از همه مسایل سختی که این روزها بر کودکان جامعه گذشته است، بی‌شک برگزاری این جلسه باید تحلیلی درباره تاثیرات خانواده بر مشکلات کودکان ارائه می‌داد اما هیچ تحلیلی ارائه نشد و برنامه‌ریزی‌های انجمن دفاع از حقوق کودکان به نظر با روند مشکلات واقعی جامعه همراه نیست. انجمن حمایت از حقوق کودکان به‌عنوان یکی از معدود انجمن‌هایی که قرار است آسیب‌ها و مشکلات کودکان را پیگیری کند به نظر می‌رسد باید خیلی زودتر از اینها مسایل اخیر آسیب‌های کودکان (فاجعه ستایش و ندا) را بررسی می‌کرد که متاسفانه این‌گونه نشد. با وجود این انجمن جامعه‌شناسی دانشگاه تهران خیلی زود اقدام به بررسی مشکلات کودکان کرد که شاید پژوهشگران و جامعه‌شناسان بتوانند راهکاری در مقابل حمله و سیل عظیم مشکلاتی که هر روز و پی‌در‌پی زندگی کودکان را به چالش می‌کشد، ارائه کنند. اما هنوز هم سوال اینجاست که آیا فعالان حقوق کودک به واقع سکوت کرده‌اند؟ اگر سکوت نکرده‌اند و فعالیت‌های خود را برای وصول به راهکارهای زندگی دور از خشونت و آسیب برای کودکان ادامه می‌دهند چرا تا امروز هیچ اتفاق مثبتی رخ نداده است؟ در حالی انجمن حمایت از حقوق کودکان تاکنون برای تحلیل و کمک به قربانیان فجایع اخیر اقدام خاصی نکرده که نه فاضلی و نه عزیزپناه پاسخگوی سوالات ما درخصوص اقدامات انجمن در این زمینه نبودند. پرسش دیگر این است که تاکنون به کمترین میزان موجود، مفاد کنوانسیون بین‌المللی حقوق کودکان که ایران نیز سال‌هاست عضو آن است، در کشور رعایت شده است. آیا انجمن حقوق کودکان برای به ثمر نشستن این مفاد اقدام جدی و مفیدی انجام داده است؟ اگر انجام داده، چرا دستاوردهای خود را به رسانه‌ها اعلام نمی‌کند؟ آیا تاکنون اقدام و پیگیری‌ای انجام داده که قانون حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان که پنج سال است در مجلس خاک می‌خورد، زودتر تصویب شود تا قوانین حمایتی برای کودکان بیشتر به کار آید؟ سوالاتی که انجمن حمایت از حقوق کودکان باید پاسخگوی آن باشد تا مشخص شود آیا وظیفه خود را به درستی انجام می‌دهد؟ سود مالی در مباحث تربیتی هم حرف آخر را می‌زند در این جلسه قرار بود تقی آزاد ارمکی، جامعه‌شناس سخنرانی کند که وی به دلیل مشکلاتی در جلسه حضور پیدا نکرد و نعمت‌الله فاضلی جامعه‌شناس و پژوهشگر اجتماعی، مونیکا نادی فعال حقوق کودک و ثریا عزیزپناه عضو انجمن حمایت از حقوق کودکان حضور داشتند. در ابتدای این نشست، نعمت‌الله فاضلی با اشاره به مشکلات جامعه مدرن و تاثیرات آن بر نقش‌آفرینی خانواده‌ها مدعی شد، یکی از مشکلاتی که خانواده‌ها از آن رنج می‌برند و باعث می‌شود هر روز بر تعداد طلاق‌ها افزوده شود، فقر شدید فرهنگی است. به اعتقاد فاضلی، آنقدر که مسایل فرهنگی بر زندگی تاثیر می‌گذارند، مشکلات و چالش‌های مالی تاثیری بر چالش‌های خانواده‌ها ندارد اما آنچه شکاف بین اعضای خانواده را هر روز بیشتر می‌کند و موجب می‌شود اعضای خانواده از یکدیگر فاصله بگیرند، نبود فرهنگ گفت‌وگو بین اعضای خانواده است. وی در بخشی دیگر از سخنانش با تاکید بر این موضوع که خانواده‌ها از احترام به مسایل تربیتی فاصله گرفته‌اند، عنوان کرد: آنچه در نهاد خانواده بسیار تاثیرگذار شده نیاز بازار است و نه نیاز روحی و استعداد اعضای خانواده. همین موضوع باعث شده است والدین فرزندان خد را به‌گونه‌ای تربیت کنند که هیچ احترامی به اصول انسانی قائل نشوند و آنچه برای آنها مهم است، سرمایه‌های مالی است و سود مالی که حتی در مباحث تربیتی هم حرف آخر را می‌زند. آیا قتل ستایش موضوع «رسانه‌های زرد» است با توجه به مباحثی که فاضلی درباره اصول تربیتی و خانواده مطرح کرد، به نظر می‌رسید وی درباره نقش خانواده در شکل‌گیری فاجعه «قتل ستایش در خیرآباد ورامین» تحلیل یا راهکاری ارائه دهد، این در حالی است که وی در پاسخ به سوال «جهان‌صنعت» در مورد بررسی نقش خانواده و مشکلات «امیر» به‌عنوان کودکی که قاتل شده است، گفت: من به‌عنوان یک جامعه‌شناس و پژوهشگر فرصت کافی برای مطالعه خبرهای زرد و تماشای تلویزیون ندارم، از سویی دیگر از ابتدا این مساله را پیگیری نکرده‌ام بنا‌براین نمی‌توانم نظری درباره این حادثه بدهم. از سویی دیگر من بیشتر زمان خود را به مطالعه و پژوهش‌های اجتماعی می‌پردازم. فاضلی در شرایطی مدعی است قتل ستایش یک موضوع خبری زرد و خوراک رسانه‌هاست که گویی در خصوص سلبریتی‌های سینما و زندگی خصوصی آنها سوال می‌پرسیم. در حالی که قاتل و مقتول این فاجعه هر دو کودکانی هستند که زندگی و آینده‌شان به دلیل آسیب‌ها و مشکلات اجتماعی دستخوش چالش و تباهی شده است. از همین رو پژوهشگران اجتماعی به عنوان درمانگران جامعه موظف هستند پاسخی برای چنین مسایلی ارئه دهند تا شاید در آینده با تکرار این حوادث روبه‌رو نشویم. آیا بررسی مشکلات روزمره زندگی جامعه و جنایت نادیده گرفته شدن حقوق کودکان در فجایع اخیر، نباید از موضوعات اصلی پژوهشگران اجتماعی باشد؟ آیا کسی صدای کودکان را می‌شنود در ادامه این نشست مونیکا نادی، فعال حقوق کودک و حقوقدان در بخشی از این نشست درباره قوانین خانواده توضیحاتی داد و گفت: حقوق خانواده مجموعه قواعد و مقرراتی است که روابط زوجین و فرزندان را تعریف می‌کند اما قوانین مدنی مربوط به خانواده در حقیقت آخرین مرحله‌ای است که زن و مرد بعد از همه مشکلات‌شان به آن رجوع می‌کنند. همین موضوع نشان‌دهنده آن است که مسایل و راهکارهای مربوط به آن از دل خانواده‌ها نشات می‌گیرند و از سویی دیگر هر قدر هم برابری زن و مرد بر خانواده‌ها حاکم باشد هنوز هم نمی‌تواند بر روند زندگی آنها تاثیری گذارد، مگر آنکه فرهنگ حاکم بر خانواده به سوی احترام متقابل حرکت کند.همچنین نادی با اشاره به قوانین حمایتی از کودکان در قانون اساسی گفت: براساس قوانین مدنی جمهوری اسلامی کودکان حتی از قبل از تولد خود از حقوقی بهره‌مند می‌شوند که از آن جمله ممنوعیت سقط جنین است و یک کودک حتی قبل از تولد خود از حق زندگی بهره‌مند است و مادر حق ندارد او را از حق زندگی محروم کند. وی با اشاره به حق انتخاب حضانت از طرف کودک مدعی شد، اگر والدینی کودک خود را مورد اذیت و آزار قرار دهند و به وی آسیب‌های روحی، جسمی و جنسی وارد کنند، قانون می‌تواند حق حضانت را از والدین بگیرد و کودک را به بهزیستی بسپرد. اما این در حالی است که دادگاه در بیشتر مواقع ترجیح می‌دهد کودک به همراه خانواده‌اش زندگی کند و این کار را انجام نمی‌دهد. با وجود همه قوانین و مقرراتی که درباره خانواده و کودکان وجود دارد هنوز هم آنان مورد اذیت و آزار قرار می‌گیرند و هنوز هم قانون برای رفع مشکلات زندگی کودکان کافی نیست.