سرمایه داخلی کافی نیست
گروه حمل‌ونقل- تعداد هواپیماهای موجود در شرکت‌های هواپیمایی ایران با وجود بیش از 70 سال سابقه در صنعت هوانوردی در حال حاضر به کمتر از 250 فروند می‌رسد. این رقم نه تنها اندک است بلکه از همین میزان هواپیما نیز بسیاری دچار فرسودگی شده و متوسط عمر آنها به بیش از 22 سال می‌رسد. با این حال زمانی که دولت یازدهم بر سر خرید 118 فروند ایرباس با شرکت ایرباس به توافق رسید انتقادات زیادی را متوجه خود کرد. عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی همواره از این اقدام دولت دفاع کرده و خرید هواپیما را امری لازم و ضروری برای صنعت هوانوردی کشور عنوان می‌کند. وی اکنون از نیاز کشور برای خرید 500 فروند هواپیما ظرف 20 سال آینده خبر داده و در عین حال معتقد است پول کافی برای چنین خریدی در کشور وجود ندارد. وزیر راه و شهرسازی در نشست با مدیران کل راه و شهرسازی استان‌ها با بیان اینکه با گسترش روابط بین‌المللی مدل‌های تامین مالی نیز تغییر می‌کند، افزود: زمانی که موضوع برجام مطرح می‌شد خیلی‌ها عنوان می‌کردند چطور می‌توان در این شرایط هواپیما خرید چراکه برای نوسازی ناوگان هوایی ظرف ۲۰ سال آینده نیاز به ۵۰۰ فروند هواپیمای جدید است بنابراین به طور میانگین اگر هر هواپیما را ۵۰ میلیون دلار محاسبه کنیم نیاز به اعتباری حدود ۲۵ میلیارد دلار داریم. مشخص است که چنین پولی در ایران وجود ندارد. وی یادآور شد: از سویی دیگر در بخش ریلی اگر بخواهیم ۲۸۰۰ واگن مسافری خریداری کنیم تهیه هر واگن نیاز به چهار میلیارد تومان اعتبار دارد که در این بخش نیز نیاز به اعتباری بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان فقط در بخش مسافری است. در این شرایط نیاز به استفاده از روش‌های جدید تامین مالی مثل اجاره و اجاره به شرط تملیک وجود دارد. این مهم در صورتی محقق می‌شود که ارتباط مناسبی با دنیا برقرار کنیم. وی افزود: همان‌طور که در بخش هوایی قراردادهای خرید هواپیما در حال نهایی شدن است، تلاش داریم در بخش دریایی نیز شرایط را برای سرمایه‌گذاری‌های جدی در بنادر مهیا کنیم. خوشبختانه در بخش ریلی ترانزیت به موفقیت مناسبی دست یافته و با کشورهای آسیای میانه ارتباط خوبی برقرار شده است. چنانچه راه‌آهن قزوین- رشت- آستارا نیز به سرانجام برسد دستاوردهای مهم دیگری نیز حاصل می‌شود. منابع داخل کشور محدود است آخوندی منابع داخل کشور را محدود برشمرد و گفت: با این منابع محدود کاری نمی‌توان کرد، کل درآمد بودجه ایران در سال گذشته ۱۸۶ هزار میلیارد تومان بوده است. امسال درآمد کشور در قانون بودجه حدود ۲۹۰ هزار میلیارد تومان تعیین شد. این رقم یعنی ظرف یک سال باید بیش از ۴۵ درصد رشد درآمدی داشته باشیم، قطعا چنین عددی محقق نخواهد شد. این درآمد باید از کدام منبع حاصل شود ولی ما نشان دادیم در همین موقعیت‌های سخت کارهای بزرگ می‌کنیم و این برمی‌گردد به همان نگاه‌های استراتژیکی که درباره آنها صحبت کرده‌ایم. وی با اشاره به ارتباطات حوزه ریلی با کشورهای همسایه تاکید کرد: در حال حاضر ارتباط بسیار خوبی با کشور ترکمنستان داریم و با گسترش ارتباطات توانستیم راه‌اندازی قطار برنامه‌ای چین به ایران را فراهم کنیم. این امکان وجود دارد که قطار تهران به مسکو نیز راه‌اندازی شود. همچنین می‌توانیم با ساخت ۳۲ کیلومتر خط آهن ارتباط ریلی خودمان با عراق را نیز بر قرار کنیم. بنابراین این نگاه است که موجب می‌شود در حوزه ریلی طی دو سال اخیر بیش از ۲۰۰ درصد رشد ترانزیت داشته باشیم. وی با اشاره به مزایای تاسیس صندوق توسعه حمل‌ونقل گفت: صندوق توسعه حمل‌ونقل گامی برای اجرای مدیریت نوین حمل‌ونقل است. وی افزود: بدون داشتن چشم‌انداز و دورنما تقلیل همه مسایل در اجرای پروژه‌ها را شاهد خواهیم بود. اگر بودجه به اندازه اجرای تمام پروژه‌های کشور موجود بود و فرض کنیم تمام این طرح‌ها با پولی که از عالم غیب می‌رسد اجرایی می‌شدند آیا ما الان شاهد وضعیت خیلی بهتری در زندگی مردم بودیم؟ این سوال مقدری است که فرا روی همه ماست. امروز از ۲ میلیون واحد مسکن مهر یک میلیون و ۸۵۰ هزار واحد آن تحویل شد ولی در عین حال حدود ۱۹ میلیون بد مسکن در کشور وجود دارد و این نشان می‌دهد که با وجود هزینه‌کرد ارقام کلان یک جای کار ایراد داشته است. متوسط عمر ناوگان هواپیمایی ایران ۲۲ سال وی با بیان اینکه به هر جای تهران نگاه شود می‌بینیم سرمایه‌گذاری‌های کلانی صورت گرفته ولی نتیجه همه سرمایه‌گذاری‌ها، کاهش برخورداری از تعداد روزهای هوای پاک است، افزود: در حالی که این سرمایه‌گذاری‌ها باید افزایش رفاه نسبی مردم را به دنبال می‌داشت. وی با اشاره به سرمایه‌گذاری‌ها در انواع شقوق حمل‌ونقل گفت: برای مثال در منطقه به لحاظ حمل‌ونقل هوایی ما از نظر داشتن ۶۰ فرودگاه در موقعیت برتر قرار داریم ولی نهایتا شاهد این هستیم که متوسط عمر ناوگان هواپیمایی ایران ۲۲ سال است و رضایتمندی نسبی از پروازها کم است. وی اضافه کرد: همین مساله در حوزه ریلی نیز صادق است. به طوری‌که در بخش ناوگان ریلی سرمایه‌گذاری مناسبی طی ۱۵ سال اخیر انجام نشد و میزان ترانزیت ریلی تا پیش از سال ۹۲ افزایشی نداشت بنابراین اگر تصویر کلی از وضعیت و مناسبات درون و برون کشور نداشته باشیم گرفتار خواهیم شد. آخوندی یادآور شد: مجموعه سیاستگذاری‌هایی که به ویژه در اواخر دهه ۸۰ تدوین شد ما را دچار آشفتگی و سردرگمی بسیار جدی کرد، به‌طوری که ما جایگاه خودمان را در منطقه از دست دادیم. وی با یادآوری اینکه ایران چهار راه شرق-غرب و شمال- جنوب است و بیش از دو هزار سال تمدن تاریخی این مساله را ثابت می‌کند، گفت: در بخش دریایی به جای آنکه بنادر جنوبی ما فعال باشند بنادر حاشیه جنوبی خلیج‌فارس فعال شدند. در بخش هوایی به جای آنکه ناوگان هوایی ایران، ناوگان نخست هوایی منطقه باشد گسترش ناوگان یا در جنوب خلیج فارس یا در شمال غرب ایران رخ داد حال آنکه ناوگان کشور روز به روز فرسوده‌تر شده است. لزوم کاهش هزینه مبادلات با جهان وی با اشاره به مذاکره ایران با 1+5 ادامه داد: قطعا با به سرانجام رسیدن مذاکرات ما خواهیم توانست هزینه مبادله خود را با جهان کاهش دهیم در بخش‌های ماشین‌آلات، کالا، ابزار و... اصلی‌ترین دستاوردی است که به آن رسیده‌ایم. وزیر راه و شهرسازی اظهار کرد: در این رویکرد چند تغییر نگاه بنیادین وجود دارد نخستین تغییر رویکرد این است که باید اتکای بسیار مستحکمی به توان ملی خود در داخل به ایران داشته باشیم. هیچ وقت نباید تصور کنیم قرار است ایران را کسان دیگری بسازند، این تصور خیلی ساده‌لوحانه است. در عین حال همزمان باید نگاه استواری به برون داشت تا ببینیم موقعیت ما در جهان کجاست و چگونه روابط‌مان را با جهان تنظیم کنیم و در عرصه‌های بین‌المللی مسوولیت بپذیریم. عملکرد شعاری دولت قبل وی افزود: اقدام جدیدی که در وزارتخانه انجام شد مدل جدید مدیریت حمل‌ونقل و شهرهای کشور است هر چند این کار سختی است و مقاومت در برابر آن بسیار زیاد است. به دلیل سیاسی قطعا افرادی می‌‌آیند و شعار می‌دهند که لازم نیست نحوه مدیریت عوض شود و با حرف‌های توخالی فضاسازی‌های شدیدی را مقابل این ایده ایجاد می‌کنند ولی واقعیت این است که عملکرد هشت سال قبل از دولت یازدهم نشان داد این شعارها راه به جایی نمی‌برد و فقط برای کشور هزینه روی هزینه ایجاد می‌کند.
گروه حمل‌ونقل- تعداد هواپیماهای موجود در شرکت‌های هواپیمایی ایران با وجود بیش از 70 سال سابقه در صنعت هوانوردی در حال حاضر به کمتر از 250 فروند می‌رسد. این رقم نه تنها اندک است بلکه از همین میزان هواپیما نیز بسیاری دچار فرسودگی شده و متوسط عمر آنها به بیش از 22 سال می‌رسد. با این حال زمانی که دولت یازدهم بر سر خرید 118 فروند ایرباس با شرکت ایرباس به توافق رسید انتقادات زیادی را متوجه خود کرد. عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی همواره از این اقدام دولت دفاع کرده و خرید هواپیما را امری لازم و ضروری برای صنعت هوانوردی کشور عنوان می‌کند. وی اکنون از نیاز کشور برای خرید 500 فروند هواپیما ظرف 20 سال آینده خبر داده و در عین حال معتقد است پول کافی برای چنین خریدی در کشور وجود ندارد. وزیر راه و شهرسازی در نشست با مدیران کل راه و شهرسازی استان‌ها با بیان اینکه با گسترش روابط بین‌المللی مدل‌های تامین مالی نیز تغییر می‌کند، افزود: زمانی که موضوع برجام مطرح می‌شد خیلی‌ها عنوان می‌کردند چطور می‌توان در این شرایط هواپیما خرید چراکه برای نوسازی ناوگان هوایی ظرف ۲۰ سال آینده نیاز به ۵۰۰ فروند هواپیمای جدید است بنابراین به طور میانگین اگر هر هواپیما را ۵۰ میلیون دلار محاسبه کنیم نیاز به اعتباری حدود ۲۵ میلیارد دلار داریم. مشخص است که چنین پولی در ایران وجود ندارد. وی یادآور شد: از سویی دیگر در بخش ریلی اگر بخواهیم ۲۸۰۰ واگن مسافری خریداری کنیم تهیه هر واگن نیاز به چهار میلیارد تومان اعتبار دارد که در این بخش نیز نیاز به اعتباری بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان فقط در بخش مسافری است. در این شرایط نیاز به استفاده از روش‌های جدید تامین مالی مثل اجاره و اجاره به شرط تملیک وجود دارد. این مهم در صورتی محقق می‌شود که ارتباط مناسبی با دنیا برقرار کنیم. وی افزود: همان‌طور که در بخش هوایی قراردادهای خرید هواپیما در حال نهایی شدن است، تلاش داریم در بخش دریایی نیز شرایط را برای سرمایه‌گذاری‌های جدی در بنادر مهیا کنیم. خوشبختانه در بخش ریلی ترانزیت به موفقیت مناسبی دست یافته و با کشورهای آسیای میانه ارتباط خوبی برقرار شده است. چنانچه راه‌آهن قزوین- رشت- آستارا نیز به سرانجام برسد دستاوردهای مهم دیگری نیز حاصل می‌شود. منابع داخل کشور محدود است آخوندی منابع داخل کشور را محدود برشمرد و گفت: با این منابع محدود کاری نمی‌توان کرد، کل درآمد بودجه ایران در سال گذشته ۱۸۶ هزار میلیارد تومان بوده است. امسال درآمد کشور در قانون بودجه حدود ۲۹۰ هزار میلیارد تومان تعیین شد. این رقم یعنی ظرف یک سال باید بیش از ۴۵ درصد رشد درآمدی داشته باشیم، قطعا چنین عددی محقق نخواهد شد. این درآمد باید از کدام منبع حاصل شود ولی ما نشان دادیم در همین موقعیت‌های سخت کارهای بزرگ می‌کنیم و این برمی‌گردد به همان نگاه‌های استراتژیکی که درباره آنها صحبت کرده‌ایم. وی با اشاره به ارتباطات حوزه ریلی با کشورهای همسایه تاکید کرد: در حال حاضر ارتباط بسیار خوبی با کشور ترکمنستان داریم و با گسترش ارتباطات توانستیم راه‌اندازی قطار برنامه‌ای چین به ایران را فراهم کنیم. این امکان وجود دارد که قطار تهران به مسکو نیز راه‌اندازی شود. همچنین می‌توانیم با ساخت ۳۲ کیلومتر خط آهن ارتباط ریلی خودمان با عراق را نیز بر قرار کنیم. بنابراین این نگاه است که موجب می‌شود در حوزه ریلی طی دو سال اخیر بیش از ۲۰۰ درصد رشد ترانزیت داشته باشیم. وی با اشاره به مزایای تاسیس صندوق توسعه حمل‌ونقل گفت: صندوق توسعه حمل‌ونقل گامی برای اجرای مدیریت نوین حمل‌ونقل است. وی افزود: بدون داشتن چشم‌انداز و دورنما تقلیل همه مسایل در اجرای پروژه‌ها را شاهد خواهیم بود. اگر بودجه به اندازه اجرای تمام پروژه‌های کشور موجود بود و فرض کنیم تمام این طرح‌ها با پولی که از عالم غیب می‌رسد اجرایی می‌شدند آیا ما الان شاهد وضعیت خیلی بهتری در زندگی مردم بودیم؟ این سوال مقدری است که فرا روی همه ماست. امروز از ۲ میلیون واحد مسکن مهر یک میلیون و ۸۵۰ هزار واحد آن تحویل شد ولی در عین حال حدود ۱۹ میلیون بد مسکن در کشور وجود دارد و این نشان می‌دهد که با وجود هزینه‌کرد ارقام کلان یک جای کار ایراد داشته است. متوسط عمر ناوگان هواپیمایی ایران ۲۲ سال وی با بیان اینکه به هر جای تهران نگاه شود می‌بینیم سرمایه‌گذاری‌های کلانی صورت گرفته ولی نتیجه همه سرمایه‌گذاری‌ها، کاهش برخورداری از تعداد روزهای هوای پاک است، افزود: در حالی که این سرمایه‌گذاری‌ها باید افزایش رفاه نسبی مردم را به دنبال می‌داشت. وی با اشاره به سرمایه‌گذاری‌ها در انواع شقوق حمل‌ونقل گفت: برای مثال در منطقه به لحاظ حمل‌ونقل هوایی ما از نظر داشتن ۶۰ فرودگاه در موقعیت برتر قرار داریم ولی نهایتا شاهد این هستیم که متوسط عمر ناوگان هواپیمایی ایران ۲۲ سال است و رضایتمندی نسبی از پروازها کم است. وی اضافه کرد: همین مساله در حوزه ریلی نیز صادق است. به طوری‌که در بخش ناوگان ریلی سرمایه‌گذاری مناسبی طی ۱۵ سال اخیر انجام نشد و میزان ترانزیت ریلی تا پیش از سال ۹۲ افزایشی نداشت بنابراین اگر تصویر کلی از وضعیت و مناسبات درون و برون کشور نداشته باشیم گرفتار خواهیم شد. آخوندی یادآور شد: مجموعه سیاستگذاری‌هایی که به ویژه در اواخر دهه ۸۰ تدوین شد ما را دچار آشفتگی و سردرگمی بسیار جدی کرد، به‌طوری که ما جایگاه خودمان را در منطقه از دست دادیم. وی با یادآوری اینکه ایران چهار راه شرق-غرب و شمال- جنوب است و بیش از دو هزار سال تمدن تاریخی این مساله را ثابت می‌کند، گفت: در بخش دریایی به جای آنکه بنادر جنوبی ما فعال باشند بنادر حاشیه جنوبی خلیج‌فارس فعال شدند. در بخش هوایی به جای آنکه ناوگان هوایی ایران، ناوگان نخست هوایی منطقه باشد گسترش ناوگان یا در جنوب خلیج فارس یا در شمال غرب ایران رخ داد حال آنکه ناوگان کشور روز به روز فرسوده‌تر شده است. لزوم کاهش هزینه مبادلات با جهان وی با اشاره به مذاکره ایران با 1+5 ادامه داد: قطعا با به سرانجام رسیدن مذاکرات ما خواهیم توانست هزینه مبادله خود را با جهان کاهش دهیم در بخش‌های ماشین‌آلات، کالا، ابزار و... اصلی‌ترین دستاوردی است که به آن رسیده‌ایم. وزیر راه و شهرسازی اظهار کرد: در این رویکرد چند تغییر نگاه بنیادین وجود دارد نخستین تغییر رویکرد این است که باید اتکای بسیار مستحکمی به توان ملی خود در داخل به ایران داشته باشیم. هیچ وقت نباید تصور کنیم قرار است ایران را کسان دیگری بسازند، این تصور خیلی ساده‌لوحانه است. در عین حال همزمان باید نگاه استواری به برون داشت تا ببینیم موقعیت ما در جهان کجاست و چگونه روابط‌مان را با جهان تنظیم کنیم و در عرصه‌های بین‌المللی مسوولیت بپذیریم. عملکرد شعاری دولت قبل وی افزود: اقدام جدیدی که در وزارتخانه انجام شد مدل جدید مدیریت حمل‌ونقل و شهرهای کشور است هر چند این کار سختی است و مقاومت در برابر آن بسیار زیاد است. به دلیل سیاسی قطعا افرادی می‌‌آیند و شعار می‌دهند که لازم نیست نحوه مدیریت عوض شود و با حرف‌های توخالی فضاسازی‌های شدیدی را مقابل این ایده ایجاد می‌کنند ولی واقعیت این است که عملکرد هشت سال قبل از دولت یازدهم نشان داد این شعارها راه به جایی نمی‌برد و فقط برای کشور هزینه روی هزینه ایجاد می‌کند.