گروه میراث فرهنگی- بیست و ششمین نمایشگاه ملی صنایع دستی که بزرگ‌ترین رویداد سالانه این حوزه محسوب می‌شود پس از پنج روز برگزاری در مصلای تهران به پایان رسید. نمایشگاهی که هر ساله همزمان با روز جهانی صنایع دستی از 20 خردادماه آغاز به کار می‌کرد و امسال برخلاف سال‌های دیگر، به دلیل مصادف شدن با ماه مبارک رمضان، تاریخ برگزاری‌اش از 20 به 5 خرداد ماه تغییر یافت. تغییر زمان و رزرو بودن نمایشگاه بین‌المللی از طرفی و دور بودن و آماده نبودن شهر آفتاب از سوی دیگر باعث شد مکان نمایشگاه به مصلای تهران منتقل شود. برپایی نمایشگاه در مصلای تهران مشکلات خاص خودش را دارد و علاوه بر آن ممانعت از ورود سازهای سنتی به مصلی باعث شد نمایشگاه صنایع دستی که هر ساله با ساز و آواز و رقص‌های محلی مردم ایران همراه بود، امسال در سکوت برگزار شود. اما اینها تنها حواشی نمایشگاه امسال نبود. تغییر زمان در برگزاری نمایشگاه با روزهای اجرای طرح «نگارخانه‌ای به وسعت یک شهر» شهرداری تهران همزمان شد تا شهرداری که به گفته معاون صنایع‌دستی سازمان میراث فرهنگی کشور تا لحظات پایانی پیش از برگزاری قول همکاری و تبلیغات نمایشگاه را داده بود، آب پاکی را روی دست برگزارکنندگان بریزد و تبلیغات محیطی نمایشگاه در سطح شهر از برنامه‌ها حذف شود. تبلیغاتی که در اطلاع‌رسانی مردم نقش مستقیم و موثری داشت و به گفته بهمن نامورمطلق هیچ کاری از دست میراث فرهنگی برنیامد جر گلایه‌ای به شهرداری. با این حال معاون میراث فرهنگی این نمایشگاه را مثبت ارزیابی می‌کند و در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» می‌گوید این نمایشگاه اگرچه با مطلوب او فاصله دارد اما روند آن روبه رشد است و به سوی تخصصی شدن پیش می‌رود و بیست‌و‌ششمین نمایشگاه صنایع دستی را خودکفاترین نمایشگاه در طول تاریخ می‌داند. - بیست و ششمین نمایشگاه ملی صنایع‌دستی را چطور ارزیابی می‌کنید؟ نمایشگاه امسال به چند دلیل تجربیات تازه‌ای برای حوزه صنایع دستی داشت. نخست اینکه ما در حال گذار از نمایشگاه‌های سنتی به نمایشگاه‌های مدرن و نسل جدید هستیم. کشور ما هنوز به نمایشگاه‌های سنتی و صرفا حمایتی عادت دارد. نمایشگاه‌های سنتی به این شکل بود که از صفر تا صد آن از جمله رفت و آمد، اقامت، اجاره غرفه، غذا و ... را دولت به گردن می‌گرفت. اما با روی کار آمدن دولت جدید سیاست‌ها برای برپایی نمایشگاه تغییر کرد و قرار شد به سمت نمایشگاه‌های تخصصی و حرفه‌ای پیش برویم و از این وضعیت خارج شویم. ما در حال حاضر در این گذار هستیم. اگرچه چند سالی طول می‌کشد تا به وضعیت مطلوب صنایع دستی برسیم اما روند ما رو به رشد است و نمایشگاه امسال را مثبت ارزیابی می‌کنم. ان‌شاءالله آمار و ارقام هم که کامل شد اعلام می‌کنیم. - منظور شما از نمایشگاه تخصصی و مطلوب چیست؟ نمایشگاه تخصصی به این معنی است که نمایشگاه محل تجارت باشد. به طور کلی نمایشگاه یا ترویجی است یا تجاری. نمایشگاهای ما تا به حال ترویجی- تجاری بود. یعنی می‌خواستیم هم فروش داشته باشیم و هم تبلیغ و حمایت کنیم. وضعیت‌مان بلاتکلیف بود. در حال حاضر کسانی که می‌توانند با هزینه‌های خودشان در نمایشگاه‌ها شرکت کنند و بیشتر از هزینه‌های مصرفی، درآمدزایی و فروش داشته باشند را در آینده تقویت خواهیم کرد و امیدورایم کسانی که هنرمند و تولیدکننده هستند اما توان تجارت و درآمدزایی را ندارند، کم کم به تجار یا اتحادیه‌ها و تعاونی‌ها بپیوندند و از طریق آنها حضور پیدا کنند. در این گذار تجربیات تازه مثبت و منفی کسب کرده‌ایم. - موفقیت و دستاوردتان در این دوره چه بود؟ یکی از موفقیت‌های ما این بود که برای اولین بار در تاریخ نمایشگاه‌های صنایع دستی به‌ویژه در دهه‌های اخیر، سفارش‌هایمان بر فروش‌مان غلبه کرد. همیشه تک‌فروشی می‌کردیم اما امروز خوشبختانه سفارش‌هایی که برندهای ایرانی گرفته‌اند از فروشی که غرفه‌های ما داشته‌اند بیشتر شده است. چیزی که از آرزوهای ما بود و نمایشگاه را به سمت حرفه‌ای شدن پیش می‌برد. نمایشگاه حرفه‌ای و موفق، نمایشگاه سفارشی و انبوه است نه نمایشگاه تک‌فروشی. نکته دیگر این است که در این دوره نمایشگاه بیشترین میزان خصوصی شدن را داشتیم یعنی کمترین مشارکت دولت در دادن اعتبارات مستقیم. پیش از این دولت دوبرابر درآمد هنرمندان، هزینه می‌کرد، برای مثال دولت یک میلیارد و 600 میلیون تومان هزینه می‌کرد، در حالی که درآمد هنرمندان 800 میلیارد بود. اما سال گذشته دولت 400 میلیون تومان هزینه کرد و درآمد هنرمندان سه میلیارد تومان بود. همین نشان می‌دهد که با یک مدیریت درست و هزینه کمتر، فروش بهتری حاصل شده است. - نمایشگاه امسال چه امتیازاتی نسبت به سال قبل برای تخصصی شدن داشت؟ حدود 80 غرفه به صورت رایگان در اختیار استان‌های محروم قرار گرفته اما بقیه، هزینه اجاره غرفه‌ها را پرداخت کردند. ما در این نمایشگاه شاهد دو نسل از صنایع دستی هستیم. نسل سنتی و نسل نو. نسل سنتی دیگر پاسخگوی تمام نیاز‌های جامعه نیست. بسیاری از جوان‌های ما نمی‌توانند با صنایع دستی نسل سنتی ارتباط برقرار کنند اما نسل جدید صنایع دستی با زیبایی‌شناسی مرتبط و توجه به علایق و سلیقه‌های جوان‌ها طراحی‌هایی ارائه می‌دهد که جوانان را جذب می‌کند. این هم یکی از امتیازهای این نمایشگاه است که بیشتر از دیگر نمایشگاه‌ها، توانسته از نسل جدید صنایع‌دستی حمایت کند تا جوانان بیشتر را جذب کند. اینها امتیازاتی است که نسبت به سال گذشته داشتیم، با این حال اگرچه وضعیت از سال گذشته بهتر است اما هنوز با مطلوب‌هایمان فاصله داریم. علاوه براین ما از هیات‌هایی برای بازدید دعوت کرده ایم و خوشبختانه چند هیات خوب از اروپا و چین داشتیم. بازار ما را دیدند و سفارش‌هایی گرفتند. قرار شد اگر از نمونه‌های ارسالی استقبال شد، سفارش‌های بیشتری هم داشته باشند. خیلی خوب بود و قصد داریم در سال آینده، هیات‌های تجاری را بیشتر کنیم. - تبلیغات نمایشگاه امسال خیلی کمتر از سال‌های گذشته بود و بیشتر غرفه‌دارها به‌ویژه از نبود تبلیغات محیطی در سطح شهر ناراضی بودند. چرا مذاکرات‌تان با شهرداری به جایی نرسید؟ درست است، تبلیغات شهری ما کم بود. مثل سال‌های گذشته به شهرداری درخواست دادیم، آنها هم موافقت کردند در فضای شهری مکان‌هایی به ما اختصاص دهند. متاسفانه روز آخر به ما گفتند چون طرح «نگارخانه‌ای به وسعت یک شهر» را داریم، نمی‌توانیم مکانی را به شما اختصاص دهیم. در حالی که اگر از همان روز اول گفته بودند ما فکر دیگری می‌کردیم. تا لحظه آخر گفتند مثل سال گذشته به شما بیلبورد می‌دهیم اما این طور نشد. - چرا در همین تابلوها از طرح‌های صنایع دستی استفاده نشد؟ دقیقا همین را گفتیم. در کنار دیگر آثار می‌شد از نقش‌های صنایع دستی هم استفاده کنند، اینکه از نقاشی‌های کسانی مثل ون گوگ و... استفاده کنیم خوب است اما در این نمایشگاه حداقل با درآمد دو میلیون نفر سروکار داریم که این تبلیغات در آن تاثیر مستقیم دارد. اینکه تنها به دنبال این باشیم که بگوییم شهر ما نگارخانه‌ای بزرگ شد، درست نیست. واقعا در حق این هنرمندان اجحاف شد. جز گلایه کردن از شهرداری دیگر کاری از دست ما برنمی‌آید. - دیگر راه‌های تبلیغات چطور؟ تبلیغات صداوسیما خوب بود و از آنها تشکر می‌کنم. همین تعداد بازدیدها هم به خاطر تبلیغات صداوسیما بود البته تبلیغاتی که در فضای مجازی انجام شد. - خیلی از غرفه داران ناراضی بودند و می‌گفتند نمایشگاه امسال کیفیت نمایشگاه سال‌های قبل را ندارد و تعداد بازدیدکنندگان آنقدر که باید نیست. نظر شما چیست؟ خیر. کیفیت نمایشگاه با ناراضی بودن غرفه‌داران متفاوت است. اتفاقا تمام کسانی که در این حوزه کارشناس هستند کیفیت نمایشگاه امسال را بالاتر از سال‌های گذشته می‌دانند. من هر روز در نمایشگاه حاضر بودم و به صحبت‌های غرفه‌داران و کسانی که مشکل داشتند گوش می‌دادم. اینکه بعضی می‌گفتند فروش‌مان کم بوده را قبول می‌کنم. اما غرفه‌ای داشتیم که بالای یک میلیارد تومان فروخت، چیزی که تا به حال نداشته‌ایم. به همه آنها گفته‌ام، باید نیاز بازدیدکنندگان و خریداران را شناسایی کنید. برای فروش چیزی که از آن استقبال می‌شود را تولید کنید. در توان ما نیست کسی که فروش نداشته و مردم از محصولاتش استقبال نکرده‌اند را مجبور به خرید کنیم. اگر به سلیقه مردم توجه نکنیم و تنها، کاری را که خودمان دوست داریم را برای فروش تولید کنیم روی دست‌مان می‌ماند. بعضی میلیاردی فروش داشته‌اند اما بعضی حتی پول اجاره غرفه‌شان هم درنیامده. اتفاقا خیلی هم بد نیست. تنها ویژگی نمایشگاه این نیست که اجناس را بفروشیم و برویم بلکه سلیقه‌ها را هم بشناسیم. اگر من فروش نداشته‌ایم تامل کنم، به این فکر کنم کجای کار من مشکل داشته است. یکی از منبت‌کارها پیش من آمد و اعتراض کرد که فروش نداشته، در حالی که یکی از غرفه‌های مشابه که اتفاقا افغانی‌الاصل هم هست فروش بسیار بالایی داشت. باید به سلیقه مردم و کاربردی بودن توجه کرد. همین الان هم در خیابان ویلا خیلی‌ها می‌فروشند و بعضی نه، مگر می‌شود یقه شهرداری را گرفت که چرا بعضی بیشتر می‌فروشند و بعضی کمتر. البته باز هم تاکید می‌کنم همکاری نکردن شهرداری در تبلیغات محیطی در سطح شهر ضربه بزرگی به نمایشگاه امسال زد.
گروه میراث فرهنگی- بیست و ششمین نمایشگاه ملی صنایع دستی که بزرگ‌ترین رویداد سالانه این حوزه محسوب می‌شود پس از پنج روز برگزاری در مصلای تهران به پایان رسید. نمایشگاهی که هر ساله همزمان با روز جهانی صنایع دستی از 20 خردادماه آغاز به کار می‌کرد و امسال برخلاف سال‌های دیگر، به دلیل مصادف شدن با ماه مبارک رمضان، تاریخ برگزاری‌اش از 20 به 5 خرداد ماه تغییر یافت. تغییر زمان و رزرو بودن نمایشگاه بین‌المللی از طرفی و دور بودن و آماده نبودن شهر آفتاب از سوی دیگر باعث شد مکان نمایشگاه به مصلای تهران منتقل شود. برپایی نمایشگاه در مصلای تهران مشکلات خاص خودش را دارد و علاوه بر آن ممانعت از ورود سازهای سنتی به مصلی باعث شد نمایشگاه صنایع دستی که هر ساله با ساز و آواز و رقص‌های محلی مردم ایران همراه بود، امسال در سکوت برگزار شود. اما اینها تنها حواشی نمایشگاه امسال نبود. تغییر زمان در برگزاری نمایشگاه با روزهای اجرای طرح «نگارخانه‌ای به وسعت یک شهر» شهرداری تهران همزمان شد تا شهرداری که به گفته معاون صنایع‌دستی سازمان میراث فرهنگی کشور تا لحظات پایانی پیش از برگزاری قول همکاری و تبلیغات نمایشگاه را داده بود، آب پاکی را روی دست برگزارکنندگان بریزد و تبلیغات محیطی نمایشگاه در سطح شهر از برنامه‌ها حذف شود. تبلیغاتی که در اطلاع‌رسانی مردم نقش مستقیم و موثری داشت و به گفته بهمن نامورمطلق هیچ کاری از دست میراث فرهنگی برنیامد جر گلایه‌ای به شهرداری. با این حال معاون میراث فرهنگی این نمایشگاه را مثبت ارزیابی می‌کند و در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» می‌گوید این نمایشگاه اگرچه با مطلوب او فاصله دارد اما روند آن روبه رشد است و به سوی تخصصی شدن پیش می‌رود و بیست‌و‌ششمین نمایشگاه صنایع دستی را خودکفاترین نمایشگاه در طول تاریخ می‌داند. - بیست و ششمین نمایشگاه ملی صنایع‌دستی را چطور ارزیابی می‌کنید؟ نمایشگاه امسال به چند دلیل تجربیات تازه‌ای برای حوزه صنایع دستی داشت. نخست اینکه ما در حال گذار از نمایشگاه‌های سنتی به نمایشگاه‌های مدرن و نسل جدید هستیم. کشور ما هنوز به نمایشگاه‌های سنتی و صرفا حمایتی عادت دارد. نمایشگاه‌های سنتی به این شکل بود که از صفر تا صد آن از جمله رفت و آمد، اقامت، اجاره غرفه، غذا و ... را دولت به گردن می‌گرفت. اما با روی کار آمدن دولت جدید سیاست‌ها برای برپایی نمایشگاه تغییر کرد و قرار شد به سمت نمایشگاه‌های تخصصی و حرفه‌ای پیش برویم و از این وضعیت خارج شویم. ما در حال حاضر در این گذار هستیم. اگرچه چند سالی طول می‌کشد تا به وضعیت مطلوب صنایع دستی برسیم اما روند ما رو به رشد است و نمایشگاه امسال را مثبت ارزیابی می‌کنم. ان‌شاءالله آمار و ارقام هم که کامل شد اعلام می‌کنیم. - منظور شما از نمایشگاه تخصصی و مطلوب چیست؟ نمایشگاه تخصصی به این معنی است که نمایشگاه محل تجارت باشد. به طور کلی نمایشگاه یا ترویجی است یا تجاری. نمایشگاهای ما تا به حال ترویجی- تجاری بود. یعنی می‌خواستیم هم فروش داشته باشیم و هم تبلیغ و حمایت کنیم. وضعیت‌مان بلاتکلیف بود. در حال حاضر کسانی که می‌توانند با هزینه‌های خودشان در نمایشگاه‌ها شرکت کنند و بیشتر از هزینه‌های مصرفی، درآمدزایی و فروش داشته باشند را در آینده تقویت خواهیم کرد و امیدورایم کسانی که هنرمند و تولیدکننده هستند اما توان تجارت و درآمدزایی را ندارند، کم کم به تجار یا اتحادیه‌ها و تعاونی‌ها بپیوندند و از طریق آنها حضور پیدا کنند. در این گذار تجربیات تازه مثبت و منفی کسب کرده‌ایم. - موفقیت و دستاوردتان در این دوره چه بود؟ یکی از موفقیت‌های ما این بود که برای اولین بار در تاریخ نمایشگاه‌های صنایع دستی به‌ویژه در دهه‌های اخیر، سفارش‌هایمان بر فروش‌مان غلبه کرد. همیشه تک‌فروشی می‌کردیم اما امروز خوشبختانه سفارش‌هایی که برندهای ایرانی گرفته‌اند از فروشی که غرفه‌های ما داشته‌اند بیشتر شده است. چیزی که از آرزوهای ما بود و نمایشگاه را به سمت حرفه‌ای شدن پیش می‌برد. نمایشگاه حرفه‌ای و موفق، نمایشگاه سفارشی و انبوه است نه نمایشگاه تک‌فروشی. نکته دیگر این است که در این دوره نمایشگاه بیشترین میزان خصوصی شدن را داشتیم یعنی کمترین مشارکت دولت در دادن اعتبارات مستقیم. پیش از این دولت دوبرابر درآمد هنرمندان، هزینه می‌کرد، برای مثال دولت یک میلیارد و 600 میلیون تومان هزینه می‌کرد، در حالی که درآمد هنرمندان 800 میلیارد بود. اما سال گذشته دولت 400 میلیون تومان هزینه کرد و درآمد هنرمندان سه میلیارد تومان بود. همین نشان می‌دهد که با یک مدیریت درست و هزینه کمتر، فروش بهتری حاصل شده است. - نمایشگاه امسال چه امتیازاتی نسبت به سال قبل برای تخصصی شدن داشت؟ حدود 80 غرفه به صورت رایگان در اختیار استان‌های محروم قرار گرفته اما بقیه، هزینه اجاره غرفه‌ها را پرداخت کردند. ما در این نمایشگاه شاهد دو نسل از صنایع دستی هستیم. نسل سنتی و نسل نو. نسل سنتی دیگر پاسخگوی تمام نیاز‌های جامعه نیست. بسیاری از جوان‌های ما نمی‌توانند با صنایع دستی نسل سنتی ارتباط برقرار کنند اما نسل جدید صنایع دستی با زیبایی‌شناسی مرتبط و توجه به علایق و سلیقه‌های جوان‌ها طراحی‌هایی ارائه می‌دهد که جوانان را جذب می‌کند. این هم یکی از امتیازهای این نمایشگاه است که بیشتر از دیگر نمایشگاه‌ها، توانسته از نسل جدید صنایع‌دستی حمایت کند تا جوانان بیشتر را جذب کند. اینها امتیازاتی است که نسبت به سال گذشته داشتیم، با این حال اگرچه وضعیت از سال گذشته بهتر است اما هنوز با مطلوب‌هایمان فاصله داریم. علاوه براین ما از هیات‌هایی برای بازدید دعوت کرده ایم و خوشبختانه چند هیات خوب از اروپا و چین داشتیم. بازار ما را دیدند و سفارش‌هایی گرفتند. قرار شد اگر از نمونه‌های ارسالی استقبال شد، سفارش‌های بیشتری هم داشته باشند. خیلی خوب بود و قصد داریم در سال آینده، هیات‌های تجاری را بیشتر کنیم. - تبلیغات نمایشگاه امسال خیلی کمتر از سال‌های گذشته بود و بیشتر غرفه‌دارها به‌ویژه از نبود تبلیغات محیطی در سطح شهر ناراضی بودند. چرا مذاکرات‌تان با شهرداری به جایی نرسید؟ درست است، تبلیغات شهری ما کم بود. مثل سال‌های گذشته به شهرداری درخواست دادیم، آنها هم موافقت کردند در فضای شهری مکان‌هایی به ما اختصاص دهند. متاسفانه روز آخر به ما گفتند چون طرح «نگارخانه‌ای به وسعت یک شهر» را داریم، نمی‌توانیم مکانی را به شما اختصاص دهیم. در حالی که اگر از همان روز اول گفته بودند ما فکر دیگری می‌کردیم. تا لحظه آخر گفتند مثل سال گذشته به شما بیلبورد می‌دهیم اما این طور نشد. - چرا در همین تابلوها از طرح‌های صنایع دستی استفاده نشد؟ دقیقا همین را گفتیم. در کنار دیگر آثار می‌شد از نقش‌های صنایع دستی هم استفاده کنند، اینکه از نقاشی‌های کسانی مثل ون گوگ و... استفاده کنیم خوب است اما در این نمایشگاه حداقل با درآمد دو میلیون نفر سروکار داریم که این تبلیغات در آن تاثیر مستقیم دارد. اینکه تنها به دنبال این باشیم که بگوییم شهر ما نگارخانه‌ای بزرگ شد، درست نیست. واقعا در حق این هنرمندان اجحاف شد. جز گلایه کردن از شهرداری دیگر کاری از دست ما برنمی‌آید. - دیگر راه‌های تبلیغات چطور؟ تبلیغات صداوسیما خوب بود و از آنها تشکر می‌کنم. همین تعداد بازدیدها هم به خاطر تبلیغات صداوسیما بود البته تبلیغاتی که در فضای مجازی انجام شد. - خیلی از غرفه داران ناراضی بودند و می‌گفتند نمایشگاه امسال کیفیت نمایشگاه سال‌های قبل را ندارد و تعداد بازدیدکنندگان آنقدر که باید نیست. نظر شما چیست؟ خیر. کیفیت نمایشگاه با ناراضی بودن غرفه‌داران متفاوت است. اتفاقا تمام کسانی که در این حوزه کارشناس هستند کیفیت نمایشگاه امسال را بالاتر از سال‌های گذشته می‌دانند. من هر روز در نمایشگاه حاضر بودم و به صحبت‌های غرفه‌داران و کسانی که مشکل داشتند گوش می‌دادم. اینکه بعضی می‌گفتند فروش‌مان کم بوده را قبول می‌کنم. اما غرفه‌ای داشتیم که بالای یک میلیارد تومان فروخت، چیزی که تا به حال نداشته‌ایم. به همه آنها گفته‌ام، باید نیاز بازدیدکنندگان و خریداران را شناسایی کنید. برای فروش چیزی که از آن استقبال می‌شود را تولید کنید. در توان ما نیست کسی که فروش نداشته و مردم از محصولاتش استقبال نکرده‌اند را مجبور به خرید کنیم. اگر به سلیقه مردم توجه نکنیم و تنها، کاری را که خودمان دوست داریم را برای فروش تولید کنیم روی دست‌مان می‌ماند. بعضی میلیاردی فروش داشته‌اند اما بعضی حتی پول اجاره غرفه‌شان هم درنیامده. اتفاقا خیلی هم بد نیست. تنها ویژگی نمایشگاه این نیست که اجناس را بفروشیم و برویم بلکه سلیقه‌ها را هم بشناسیم. اگر من فروش نداشته‌ایم تامل کنم، به این فکر کنم کجای کار من مشکل داشته است. یکی از منبت‌کارها پیش من آمد و اعتراض کرد که فروش نداشته، در حالی که یکی از غرفه‌های مشابه که اتفاقا افغانی‌الاصل هم هست فروش بسیار بالایی داشت. باید به سلیقه مردم و کاربردی بودن توجه کرد. همین الان هم در خیابان ویلا خیلی‌ها می‌فروشند و بعضی نه، مگر می‌شود یقه شهرداری را گرفت که چرا بعضی بیشتر می‌فروشند و بعضی کمتر. البته باز هم تاکید می‌کنم همکاری نکردن شهرداری در تبلیغات محیطی در سطح شهر ضربه بزرگی به نمایشگاه امسال زد.