افت سرانه مصرف غذا در کشور

افت سرانه مصرف غذا در کشور

مطابق آمار بانک مرکزی متوسط مقدار مصرف سرانه برخی اقلام خوراکی از ۲۸۷۰ کیلوگرم سال ۱۳۸۴ به ۱۸۷۰ کیلوگرم سال ۹۳ کاهش پیدا کرده است؛ کاهشی بیش از ۳۴ درصد که نشانگر کاهش سطح رفاه است. به طور کلی غذا مهم‌ترین نیاز مصرفی خانواده‌ها محسوب می‌شود و به لحاظ نظری این طور مطرح شده است که در بحث هزینه‌ها خانواده‌ها اولویت نخست خود را به وضعیت غذا می‌دهند و بعد از آن منابع مالی را صرف سایر موارد می‌کنند. به همین دلیل نسبت هزینه‌های خوراکی بر هزینه‌های غیرخوراکی یک شاخص مهم در رفاه اقتصادی محسوب می‌شود و جزو عواملی است که می‌تواند برونداد سیاستگذاری را در وضعیت رفاه خانوار به شکلی نشان دهد. این برونداد البته به وضعیت کلی جامعه برمی‌گردد که در کل شاهد هستیم وضعیت سهم غذا از سبد خانوار در دهه‌های گذشته کاهش پیدا کرده است. به گزارش تسنیم‌، در آمار بودجه خانوار منتشر شده توسط بانک مرکزی، متوسط مصرف مقدار سالانه 17 قلم کالا، بر حسب کیلوگرم مشخص شده است. این کالاها شامل «برنج، نان، گوشت قرمز، گوشت مرغ، فرآورده گوشت قرمز و مرغ، ماهی، فرآورده‌های دریایی، شیر، ماست، پنیر، تخم‌مرغ، روغن نباتی، انواع قند، شکر و انواع چای» بوده است. در این گزارش با جمع بستن وزن تمامی مواد خوراکی و آشامیدنی‌ها، می‌توان تصویری از متوسط میزان مصرف سالانه خانوارها بر حسب کیلوگرم از این مواد خوراکی به‌دست آورد. با نگاهی به آمار متوسط کل مصرف خانواده‌ها، می‌توان دریافت که در یک دهه گذشته وزن مصرفی خانوار از مواد خوراکی و آشامیدنی‌ها در حال کاهش بوده است، بر این اساس طی یک دهه اخیر حدود 34 درصد از متوسط مصرف کل کاسته شده اما آیا به‌راستی مصرف سالانه هر فرد نیز در این سال‌ها کاهش یافته است؟ گزارش بودجه خانوار در این بخش شامل مصرف هر خانواده است اما باید این نکته را در نظر گرفت که تعداد اعضای هر خانوار به‌طور متوسط در هر سال تغییر می‌کند؛ به‌عنوان مثال، تعداد خانواده در سال 82 حدود 3/4 نفر بوده است اما این تعداد، برای سال 91، کاهش یافته و 4/3 نفر گزارش شده است بنابراین طی یک دهه اخیر تقریبا یک نفر از جمعیت خانواده‌ها به‌طور متوسط کم شده است. این موضوع باعث می‌شود از میزان مصرف خانوارها نیز کاسته شود بنابراین با نسبت گرفتن میزان مصرف کل خانواده‌ها به متوسط تعداد افراد خانوارها مشاهده می‌شود متوسط مصرف کل مواد خوراکی به ازای «هر فرد» در یک دهه اخیر حدود هشت درصد افزایش یافته است. برای توضیح بیشتر می‌توان عنوان کرد که اگر تعداد خانوارها در این یک دهه ثابت بود، متوسط مصرف هر فرد نیز کاهش پیدا می‌کرد. اما به‌دلیل تغییر تعداد افراد خانوار، مصرف هر فرد از مواد غذایی بر حسب کیلوگرم افزایش یافته است. اما نکته دیگر در این گزارش این موضوع است که در سال 93، هم از میزان مصرف خانوار و هم از میزان مصرف هر فرد کاسته شده است. 38 درصد کاهش مصرف شیر در 10 سال یکی از مواد خوراکی که بیشترین کاهش سالانه را در این 10 سال تجربه کرده ماده لبنی «شیر» است. گزارش‌ها می‌گوید مصرف شیر در سال 84 حدود 216 کیلوگرم بوده است، حال آنکه در سال 93 این مقدار به 134 کیلوگرم رسیده است. گزارش بانک مرکزی مصرف سالانه خانوارها را از گوشت دام (انواع گوشت قرمز) به تصویر کشیده است، بر این اساس مصرف هر خانوار در سال 84 از این ماده خوراکی حدود 59 کیلوگرم بوده است. این در حالی است که این آمار برای سال 93 حدود 41 کیلوگرم بوده است. در نتیجه به فاصله زمانی 10 سال حدود 30 درصد از مصرف سالانه گوشت دام در سبد خانوارها کاهش یافته است. به نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین موضوعات کاهش مصرف در گوشت دامی رشد بهای آن در سال‌های اخیر بوده است بنابراین این احتمال وجود دارد که با گذشت زمان، سهم گوشت دامی جای خود را به دیگر مواد خوراکی داده است. به‌عنوان مثال می‌توان از «گوشت پرندگان» به‌عنوان یک کالای جانشین از گوشت دام نام برد. مهم‌ترین کالای این بخش را «گوشت مرغ» تشکیل می‌دهد، بر این اساس بررسی نوسانات در گوشت پرندگان می‌تواند به نوعی بازتاب مصرف مرغ در سبد خانوار باشد.

مطابق آمار بانک مرکزی متوسط مقدار مصرف سرانه برخی اقلام خوراکی از ۲۸۷۰ کیلوگرم سال ۱۳۸۴ به ۱۸۷۰ کیلوگرم سال ۹۳ کاهش پیدا کرده است؛ کاهشی بیش از ۳۴ درصد که نشانگر کاهش سطح رفاه است. به طور کلی غذا مهم‌ترین نیاز مصرفی خانواده‌ها محسوب می‌شود و به لحاظ نظری این طور مطرح شده است که در بحث هزینه‌ها خانواده‌ها اولویت نخست خود را به وضعیت غذا می‌دهند و بعد از آن منابع مالی را صرف سایر موارد می‌کنند. به همین دلیل نسبت هزینه‌های خوراکی بر هزینه‌های غیرخوراکی یک شاخص مهم در رفاه اقتصادی محسوب می‌شود و جزو عواملی است که می‌تواند برونداد سیاستگذاری را در وضعیت رفاه خانوار به شکلی نشان دهد. این برونداد البته به وضعیت کلی جامعه برمی‌گردد که در کل شاهد هستیم وضعیت سهم غذا از سبد خانوار در دهه‌های گذشته کاهش پیدا کرده است. به گزارش تسنیم‌، در آمار بودجه خانوار منتشر شده توسط بانک مرکزی، متوسط مصرف مقدار سالانه 17 قلم کالا، بر حسب کیلوگرم مشخص شده است. این کالاها شامل «برنج، نان، گوشت قرمز، گوشت مرغ، فرآورده گوشت قرمز و مرغ، ماهی، فرآورده‌های دریایی، شیر، ماست، پنیر، تخم‌مرغ، روغن نباتی، انواع قند، شکر و انواع چای» بوده است. در این گزارش با جمع بستن وزن تمامی مواد خوراکی و آشامیدنی‌ها، می‌توان تصویری از متوسط میزان مصرف سالانه خانوارها بر حسب کیلوگرم از این مواد خوراکی به‌دست آورد. با نگاهی به آمار متوسط کل مصرف خانواده‌ها، می‌توان دریافت که در یک دهه گذشته وزن مصرفی خانوار از مواد خوراکی و آشامیدنی‌ها در حال کاهش بوده است، بر این اساس طی یک دهه اخیر حدود 34 درصد از متوسط مصرف کل کاسته شده اما آیا به‌راستی مصرف سالانه هر فرد نیز در این سال‌ها کاهش یافته است؟ گزارش بودجه خانوار در این بخش شامل مصرف هر خانواده است اما باید این نکته را در نظر گرفت که تعداد اعضای هر خانوار به‌طور متوسط در هر سال تغییر می‌کند؛ به‌عنوان مثال، تعداد خانواده در سال 82 حدود 3/4 نفر بوده است اما این تعداد، برای سال 91، کاهش یافته و 4/3 نفر گزارش شده است بنابراین طی یک دهه اخیر تقریبا یک نفر از جمعیت خانواده‌ها به‌طور متوسط کم شده است. این موضوع باعث می‌شود از میزان مصرف خانوارها نیز کاسته شود بنابراین با نسبت گرفتن میزان مصرف کل خانواده‌ها به متوسط تعداد افراد خانوارها مشاهده می‌شود متوسط مصرف کل مواد خوراکی به ازای «هر فرد» در یک دهه اخیر حدود هشت درصد افزایش یافته است. برای توضیح بیشتر می‌توان عنوان کرد که اگر تعداد خانوارها در این یک دهه ثابت بود، متوسط مصرف هر فرد نیز کاهش پیدا می‌کرد. اما به‌دلیل تغییر تعداد افراد خانوار، مصرف هر فرد از مواد غذایی بر حسب کیلوگرم افزایش یافته است. اما نکته دیگر در این گزارش این موضوع است که در سال 93، هم از میزان مصرف خانوار و هم از میزان مصرف هر فرد کاسته شده است. 38 درصد کاهش مصرف شیر در 10 سال یکی از مواد خوراکی که بیشترین کاهش سالانه را در این 10 سال تجربه کرده ماده لبنی «شیر» است. گزارش‌ها می‌گوید مصرف شیر در سال 84 حدود 216 کیلوگرم بوده است، حال آنکه در سال 93 این مقدار به 134 کیلوگرم رسیده است. گزارش بانک مرکزی مصرف سالانه خانوارها را از گوشت دام (انواع گوشت قرمز) به تصویر کشیده است، بر این اساس مصرف هر خانوار در سال 84 از این ماده خوراکی حدود 59 کیلوگرم بوده است. این در حالی است که این آمار برای سال 93 حدود 41 کیلوگرم بوده است. در نتیجه به فاصله زمانی 10 سال حدود 30 درصد از مصرف سالانه گوشت دام در سبد خانوارها کاهش یافته است. به نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین موضوعات کاهش مصرف در گوشت دامی رشد بهای آن در سال‌های اخیر بوده است بنابراین این احتمال وجود دارد که با گذشت زمان، سهم گوشت دامی جای خود را به دیگر مواد خوراکی داده است. به‌عنوان مثال می‌توان از «گوشت پرندگان» به‌عنوان یک کالای جانشین از گوشت دام نام برد. مهم‌ترین کالای این بخش را «گوشت مرغ» تشکیل می‌دهد، بر این اساس بررسی نوسانات در گوشت پرندگان می‌تواند به نوعی بازتاب مصرف مرغ در سبد خانوار باشد.