سقف تولید گره کور اوپک

الهام بیگی‌- کشورهای عضو اوپک در حالی روز پنجشنبه برای حضور در نشست 169 در وین گردهم آمدند که رایزنی‌هایشان درباره تعیین سقف تولید و سهمیه همانگونه که کارشناسان پیش‌بینی کرده بودند، بی‌نتیجه ماند. ولی تغییر مثبت این نشست در مقایسه با نشست های پیشین، حضور وزیر جدید انرژی عربستان و اظهارات وی مبنی بر مثبت بودن مذاکرات با ایران است. بر این اساس به نظر می‌رسد روابط ایران و عربستان به تدریج در شرف بهبود است. در این نشست دبیر کل جدید اوپک که نماینده کشور نیجریه است، نیز انتخاب شد. با گذشت حدود ۱۴ سال از فعالیت عبدالله سالم البدری به عنوان دبیرکل اوپک بار دیگر نماینده یک کشور آفریقایی و این بار از نیجریه به عنوان دبیرکل جدید اوپک انتخاب شد. محمد بارکیندو که مدت کوتاهی ریاست شرکت ملی نفت نیجریه را بر عهده داشت، در این پست دارای تجربه است و در سال ٢٠٠۶ به عنوان دبیر کل موقت اوپک ایفای نقش کرده است. گابن‌، عضو چهاردهم اوپک همچنین اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در پایان صد و شصت و نهمین نشست عادی خود پس از بررسی عضویت دوباره گابن در این سازمان، تصمیم گرفتند این کشور آفریقایی از یکم ژوئیه سال 2016 میلادی (جمعه، 11 تیرماه) عضو چهاردهم اوپک باشد. حرف ایران به کرسی ننشست در حالی که پیش از آغاز این نشست بیژن زنگنه، وزیر نفت با اشاره به برنامه افزایش ظرفیت تولید نفت ایران به حدود چهار میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه خواستار بازگشت نظام سهمیه‌بندی به اوپک شد و گفت باید سهم ایران از تولید اوپک به 14/5 درصد بازگردد، با این وجود، در پایان برگزاری نشست ۱۶۹ هیچ‌گونه تغییری در تعیین نظام سهمیه‌بندی اوپک حاصل نشد و درحالی در پایان این نشست لبخند رضایت بر چهره وزیر جدید نفت عربستان عرض اندام می‌کرد اما ایران به اهداف خود مبنی بر بازگشت نظام سهمیه‌بندی نرسید تا همچون چند سال گذشته بازهم حرف عربستان به جای ایران در اوپک به کرسی بنشیند. در همین حال ‌محمد بن صالح الساده، وزیر صنعت و انرژی قطر و رییس دوره‌ای اوپک در پایان برگزاری نشست ۱۶۹ اوپک گفت: ممکن است اعضای اوپک در آینده به استفاده از نظام سهمیه‌بندی نیاز داشته باشند‌ اما اکنون با وجود فضایی مثبت و بازاری مطلوب، نیازی به این طرح نیست. این در حالی است که چند ساعت پس از آغاز نشست ۱۶۹ اوپک پشت درهای بسته در وین، بیژن زنگنه وزیر نفت ایران در جمع خبرنگاران گفته بود: به نظر من سقف تولید اوپک بدون سهمیه‌بندی معنا ندارد؛ این سقف قابل کنترل نیست و امکان نظارت بر آن وجود ندارد؛ بدون سهمیه‌بندی کشوری، چگونه می‌توانیم این سطح تولید را کنترل و نظارت کنیم؟ وزیر نفت پس از این نشست گفت‌: نشست بسیار خوبی داشتیم و به نظرم وحدت بسیار خوبی در میان اعضای اوپک وجود داشت و هیچ‌گونه نشانه مقاومتی در میان کشورهای عضو اوپک برای اقدام علیه یکدیگر یا بی‌ثبات کردن بازار، مشاهده نکردم. زنگنه افزود: همه اعضا پذیرفتند و این احساس را داشتند که لازم است برای ایجاد ثبات دوباره در بازار، اجماع و اتفاق نظر داشته باشیم و تنها به دلیل وجود این وحدت نظر بود که پس از دو تا پنج سال توانستیم درباره انتصاب دبیرکل تازه تصمیم بگیریم. واکنش روس‌ها به نتایج نشست الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه یک روز پس از نشست ١۶٩ وزارتی اوپک در وین با تاکید بر اینکه روسیه انتظار اقدامی تازه از سوی سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در یکصد و شصت و نهمین نشست وزیران نفت و انرژی این سازمان را نداشت اما انتخاب دبیرکل جدید اوپک را گامی مهم از سوی کشورهای عضو این سازمان می‌داند، تصریح کرد: روسیه به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت جهان، در نظر دارد به مشورت‌های خود با اعضای اوپک ادامه دهد و احتمال دارد در فصل پاییز نشستی با اعضای این سازمان داشته باشد. رضایت وزیران وزیران نفت عربستان، ونزوئلا و کویت ابراز رضایت خود را از یکصد و شصت ونهمین نشست سازمان کشورهای صادر‌کننده نفت (اوپک) اعلام کردند. خالد الفالح، وزیر انرژی، صنعت و منابع معدنی عربستان پس از پایان نشست گفت: «جلسه‌ای عالی داشتیم.» همچنین انس صالح، سرپرست وزارت نفت کویت و الوجیو دل پینو، وزیر نفت ونزوئلا با اعلام رضایت از این جلسه اظهار کردند: جلسه مثبت و خوبی برگزار شد. قیمت‌ها؛ بالا یا پایین؟ قیمت نفت روز جمعه به دلیل نگرانی‌ها از اقتصاد آمریکا کاهش یافت‌ اما افت ارزش دلار و قول اعضای اوپک مبنی بر سرازیر نکردن نفت فراوان به بازار موجب شد در معاملات پرنوسان این روز نفت برنت در یک قدمی 50 دلار باقی بماند. پس از نشست وزرای نفت اوپک در وین، قیمت نفت برنت دریای شمال که مبنای قیمت‌گذاری دو سوم نفت‌های جهان از جمله نفت اوپک است، روز جمعه حدود ۵٠ دلار در هر بشکه ثابت ماند. قیمت نفت خام شاخص برنت دریای شمال روز جمعه در بازار آی سی آی لندن با پنج سنت کاهش نسبت به روز گذشته به ۴٩ دلار و ٩٩ سنت برای هر بشکه رسید. هر بشکه نفت خام شاخص وست تگزاس اینترمدییت آمریکا نیز در بازار نایمکس نیویورک با ٩ سنت کاهش نسبت به دیروز به قیمت ۴٩ دلار و هشت سنت معامله شد. خالد الفالح به شدت امیدوار است قیمت‌ها به گذشته برنگردد. او به بلومبرگ گفته است که فکر می‌کنم باید به قیمت‌های بالاتر از 50 دلار در هر بشکه فکر کنیم؛ شاید 100 یا 110 دلار در هر بشکه. الفالح گفته است که عربستان در حال سرمایه‌گذاری برای این نوع قیمت نفت است و شاید به گفته او در ماه‌های آینده قیمت نفت نفت بین 50 تا 100 دلاری عددی را پیدا کند و در آن نقطه بایستد. این تنها تحلیل خوشبینانه از بازار نفت نیست. نشانه‌های دیگری هم وجود دارد که همگی تاکید می‌کنند قیمت نفت رو به بهبود می‌گذارد. با این حال تحلیل کننده‌هایی هم هستند که می‌گویند، خوشبینی چندان نتیجه ندارد. چرا‌که 13 عضو اوپک که 40 درصد نفت بازار جهانی را تامین می‌کنند، اگر با همین سرعت جلو بروند، مانع از افزایش قیمت‌ها می‌شوند. زیرا رقبای غیر‌اوپکی مثل روسیه و کانادا نیز به همان قدرت در حال تولید نفت هستند.‌ نگاه کارشناسان به نتایج نشست بسیاری از کارشناسان، گفته‌های خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان سعودی که در این نشست گفته بود ما بازار نفت را به هیچ‌وجه دچار شوک نخواهیم کرد، را برای بازار نفت مثبت ارزیابی کردند. بانک‌های استرالیا و نیوزیلند روز جمعه اعلام کردند: عربستان سعودی که پیشتر سقف تولید خود را به طور چشمگیری افزایش داده است، شیرهای نفت خود را بیش از این برای اشباع بیشتر بازار نفت باز نخواهد کرد. به طور کلی تاثیر نشست 169 اوپک بر بازار نفت مثبت بود به ویژه آنکه با اختلال در تولید نفت برخی کشورهای تولیدکننده و روند رو به کاهش تولید نفت در آمریکا، همزمان شد. بانک‌های استرالیا و نیوزیلند همچنین، روند قیمت‌های نفت در شش ماه آینده را صعودی پیش‌بینی کردند. بنا به اعلام موسسه مالی BNP پاریباس فرانسه هر دو طرف در این اجلاس به اهداف خود رسیدند. ایران اعمال محدودیت برای تولید خود را نپذیرفت و سیاست عربستان برای اینکه خود بازار برای تعیین قیمت نفت به تعادل برسد نیز ادامه یافت. از سوی دیگر تولید کشورهای غیر‌عضو اوپک کاهش یافته و اوپک نیز توانسته است سهم خود از بازار را افزایش دهد. در حال حاضر نرخ تولید برخی کشورهای عمده تولید‌کننده نفت نظیر ونزوئلا، نیجریه‌ و لیبی آمریکا کاهش یافته و به اعتقاد فعالان بازار نفت نشست اخیر اوپک در راستای حمایت از روند افزایشی تولید نفت بوده است. در همین راستا مرتضی بهروزی‌فر در خصوص نتایج نشست اخیر اوپک به «جهان صنعت» گفت‌: تنها ثمره این نشست انتخاب دبیر کل جدید بود که با توجه به طولانی شدن دبیر کلی عبدالله سالم البدری اعضای اوپک در این نشست چاره‌ای جز رسیدن به اجماع برای انتخاب دبیر کل جدید نداشتند بهروزی‌فر در خصوص تاثیر دبیر کل جدید بر سیاست‌های اوپک گفت: من معتقدم به دلیل اینکه دبیر کل اوپک سیاستگذاری اوپک را بر عهده ندارد و صرفا دبیر‌خانه را اداره می‌کند و نظرات اعضا را جمع‌بندی می‌کند بر سیاست‌های اوپک تاثیر گذار نمی‌باشد این کارشناس حوزه انرژی معتقد است حتی اگر اعضا اوپک بر سر تعیین سقف تولید هم به نتیجه می‌رسیدند به بهبود بازار کمک نمی‌شد و تنها تعین سهمیه تولید نفت برای هر یک از کشورهای عضو اوپک که خواسته ایران نیز در این نشست بود می‌توانست در کنار کاهش سقف تولید بازار را تحت تاثیر قرار دهد که متاسفانه بی‌‌نیجه ماند. بهروزی‌فر در آخر تاکید کرد تا زمانی که ایران و عربستان به توافق نرسند نباید منتظر تغییر معنا‌داری در بازار نفت باشیم. اوپک دوباره زنده شد برخی کارشناسان قبل از نشست اوپک به مرگ اوپک و بی‌نقشی این سازمان در قیمت نفت اشاره داشتند که الفالح خلاف این موضوع را ثابت کرد. گمانه‌زنی‌های مختلفی می‌شد که عربستان دیگر نیازی به اوپک ندارد، ولی به نظر می‌آید عربستان هنوز برای بازار نفت و شیل نفتی نیاز به جایگاه خود در اوپک دارد. برخی کارشناسان معتقدند که در این نشست، کشورهای عضو اوپک بار دیگر برای توافق جهت تعیین سیاست واحد درباره سقف تولید کشورهای عضو شکست خوردند‌ به همین دلیل نشست اوپک دوباره با شکست مواجه شد. این کنفرانس تصمیم گرفت که نشست عادی بعدی در روز چهارشنبه 30 نوامبر 2016 ( 10 آذرماه) در وین اتریش برگزار شود.