پایان بداخلاقی‌های تجاری

گروه بازرگانی- با توجه به لغو تحریم‌ها، کشورهای زیادی در پی ایجاد روابط اقتصادی جدید با ایران یا توسعه روابط تجاری گذشته خود هستند‌‌‌. در این میان کانادا نیز که تا پیش از این روابط حسنه‌ای با ایران نداشت، تحریم‌های خود علیه ایران را روز جمعه لغو کرده است و به نظر می‌رسد روابط میان ایران و کانادا رنگ و بوی جدیدی خواهد گرفت‌‌. اگرچه پیش از قطع یکجانبه روابط کانادا با ایران، کشور ما واردکننده ماشین‌آلات صنعتی از کانادا و صادرکننده محصولات پتروشیمی و خشکبار و مواد غذایی به این کشور بود و در آن زمان سهم ما از این مناسبات بیش از یک میلیارد دلار بود اما چند سال پیش، علاوه بر قطع شدن بسیاری از همکاری‌ها، همکاری‌های علمی و فنی میان دو کشور که مهم‌ترین بخش آن اعزام دانشجویان بورسیه به کانادا بود، قطع شد و دولت اعلام کرد که از ارسال دانشجوی بورسیه به برخی کشورهای غربی از جمله کانادا خودداری می‌کند‌. در ۷ سپتامبر ۲۰۱۲ برابر با ۱۷ شهریور ۱۳۹۱، وزارت خارجه کانادا نیز اعلام کرد که روابطش با ایران را قطع، سفارتش را در تهران تعطیل و دیپلمات‌های ایرانی را از ایران بیرون خواهد کرد‌‌. ‌هارپر، نخست‌وزیر کانادا، مساله هسته‌ای ایران و عمل نکردن ایران به قطعنامه‌های شورای امنیت را از دلایل این تصمیم خود در قبال ایران اعلام کرد‌. حضور استفان ‌هارپر در سمت نخست‌وزیری کانادا و دشمنی دیرینه وی با ایران باعث شده بود تا اتفاقاتی ناگهانی از جمله بسته شدن سفارت این کشور در ایران به وقوع بپیوندد‌‌. اما با رفتن وی و روی کار آمدن ترودو فرصت توسعه روابط از جمله روابط تجاری میان تهران و اتاوا فراهم شد و وی بارها اعلام کرد که خواستار برقراری روابط دوباره با ایران است‌. در راستای سخنان نخست‌وزیر کانادا در حاشیه اجلاس اقتصادی داووس که گفته بود، موضوع رفع تحریم‌های یک‌جانبه این کشور علیه ایران به‌ زودی در نشست کابینه بررسی خواهد شد و پیشتر نیز برایان توبین، وزیر سابق دولت کانادا، گفته بود که ممکن است کانادا به‌دنبال اتحادیه اروپا و آمریکا، به‌زودی تحریم‌های خود را علیه ایران لغو کند این تحریم‌ها برای تسهیل روابط تجاری بر طرف شد‌. همچنین دولت کانادا برای اولین بار تاکید کرد که قصد دارد تحریم‌های تهران را لغو کند بنابراین هواپیمایی «بمباردیراکسپرس» می‌تواند به ایران صادرات انجام دهد‌. در ادامه نخست‌وزیر کانادا اظهار کرده بود که شرکت‌های کانادایی برای برداشته شدن هرچه زودتر تحریم‌های ایران از سوی دولت این کشور مشتاقند و دولت کانادا نیز قصد دارد، تحریم‌هایش علیه ایران را لغو کند و در این راستا دولت این کشور امروز تحریم‌هایش علیه ایران را برداشته و بازرگانان و تجار می‌توانند فعالت خود را آغاز کنند اما کانادا محدودیت‌ در صادرات فناوری‌ و کالاهای هسته‌ای و هر چیزی که به ایران برای پیشرفت برنامه موشکی کمک کند را حفظ کرده است‌. صادرات شکر و واردات ماشین‌آلات داروسازی همچنین اسدالله عسکراولادی، نایب‌رییس اتاق بازرگانی ایران و کانادا لغو تحریم‌های کانادا علیه ایران را آغاز فصل جدیدی از روابط دو کشور دانست و گفت: بهتر است با کانادا در زمینه ماشین‌آلات داروسازی به تفاهم برسیم چراکه این کشور پیشرفت قابل‌توجهی در صنعت دارو کرده است‌. وی اظهار کرد: کانادا یکباره به صورت خودسر و یکطرفه تحریم‌های شدیدی را علیه ایران اعمال و سرانجام روابط دیپلماتیک خود را با ما قطع کرد‌‌. بر اثر این قطع روابط تجارت ما از سطح یک میلیارد و نیم ناگهان به 300 میلیون دلار کاهش پیدا کرد‌. رییس اتاق بازرگانی ایران و چین با بیان اینکه باید صبر کنیم تا صادرات‌مان نیز به کانادا رونق بگیرد، اظهار کرد: با تغییر و تحولی که در دولت کانادا به وجود آمده و نخست‌وزیر جدیدی که روی کار آمده فصل جدیدی از روابط ما با کانادا آغاز شده است‌‌. وی افزود: این نخست‌وزیر در همان روزهای اول اعلام کرد که قطع روابط کانادا با ایران اشتباه بوده و قصد دارد تحریم‌های ایران را بردارد‌‌. در حال حاضر هم این امید وجود دارد که ظرف یکی دو هفته آینده اغلب تحریم‌های کانادا علیه ایران لغو شوند‌‌. گرچه هنوز تحریم‌های بانکی‌مان برداشته نشده است‌‌. عسکراولادی درباره عمده کالاهایی که کانادا تولید می‌کند و ما به آنها نیاز داریم، گفت: کانادا ماشین‌آلات صنعتی با تکنولوژی بالا دارد و از مواد اولیه و تکنولوژی‌های پیشرفته‌ای هم برخوردار است‌‌. با وجود این در آینده می‌توانیم خطوط تولیدمان را با تورنتو راه‌اندازی کنیم و برای همکاری در این زمینه آماده شویم‌‌. به نظرم ظرف یکی دو ماه آینده روابط‌مان با کانادا عادی خواهد شد و اواخر اردیبهشت‌ماه همزمان با برگزاری یک نمایشگاه در کانادا هیاتی ایرانی به کانادا عازم خواهند شد‌‌. وی درخصوص هدف این هیات ایرانی از سفر به کانادا بیان کرد: در این سفر بازرگانان ایرانی در تلاشند تا هیاتی هم از کانادا به ایران دعوت کنند تا از نزدیک مسایل و مشکلات موجود بررسی شود‌‌. پس پیش‌بینی می‌شود روابط تجاری‌مان با کانادا از اواخر اردیبهشت‌ماه به صورت عادی از سر گرفته شود و امیدواریم بتوانیم نسبت به سال‌های گذشته افزایش صادرات هم داشته باشیم‌. رییس اتاق بازرگانی ایران و چین افزود: می‌توانیم نیازهایمان به تکنولوژی را از کانادا برآورده کنیم و چون مبادلات‌ ایران و کانادا عمدتا مواد اولیه صنعتی و تکنولوژی است و ماشین‌آلات صنایع ایران کهنه هستند می‌توان این را فرصتی برای نوسازی ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی‌مان تلقی کنیم‌‌. جنرال‌موتورز یکی از شرکت‌هایی است که ماشین‌آلات سنگین صنعتی دارد که می‌توان نیاز به واردات ماشین‌آلات سنگین با تکنولوژی بالا را از این شرکت تامین کرد‌. عسکراولادی تصریح کرد: کانادا به محصولات کشاورزی ایران نیاز دارد و ما تولیدات مازاد شکر داریم و اگر بتوانیم شکر مازادمان را به کانادا صادر کنیم، اتفاق خوبی در عرصه تجارت‌مان است‌. وی افزود: در زمینه صادرات محصولات پایین‌دستی و بالادستی پتروشیمی فرصت‌های بسیاری پیش روی ایران است و باید تلاش کنیم میزان صادرات‌ سال آینده ایران و کانادا به یک میلیارد دلار برسد‌‌. نایب‌رییس اتاق بازرگانی ایران و کانادا درباره اعلام آمادگی شرکت هواپیمایی بمباردیه برای صادرات محصولات هوایی به ایران گفت: زمانی که هواپیما از آمریکا و فرانسه خریداری کرده‌ایم باید قطعات موردنیاز آنها را هم از این کشورها تامین کنیم‌‌. گرچه برخی ملزومات هوایی را می‌توان از کانادا تامین کرد اما بهتر است با کانادا در زمینه ماشین‌آلات داروسازی به تفاهم برسیم چراکه این کشور پیشرفت قابل توجهی در صنعت دارو کرده و باید همکاری‌مان را در زمینه ساخت دارو و واردات آن جدیت بخشیم‌‌. او افزود: ما می‌توانیم مواد اولیه داروسازی را به کانادا بدهیم و مواد ساخته شده دارویی را به کشور وارد کنیم‌‌. گرچه موانع برای این اقدامات برداشته شده اما باید ملزومات پرداختی‌مان بهبود پیدا کند‌. عسکراولادی پیشنهاد داد: شرکت هواپیمایی بوئینگ شعبه‌ای در کانادا دارد و ایران می‌تواند برخی از قطعات را از این شعبه متعلق به کانادا تامین کند‌‌. جنرال موتورز نیز شعبه‌ای بزرگ در کانادا دارد و می‌توان از آن قطعات و محصولات هوایی خریداری کرد‌‌. از سویی ایران به هواپیمای بوئینگ نیاز دارد و باید برای تامین نیازمان هم که شده مراودات‌مان را با کانادا تقویت کنیم‌‌. او شرط بهبود روابط ایران و کانادا و افزایش حجم مبادلات‌ را عملیاتی کردن تعهدات دو طرف دانست و گفت: کانادایی‌ها باید به لحاظ سیاسی بداخلاقی‌های خود را کنار بگذارند و به تعهدات‌شان عمل کنند‌‌. ایران به هواپیمای بوئینگ نیاز دارد و باید برای تامین نیازمان هم که شده روابط‌مان را با کانادا بهبود بخشیم‌. استقبال کانادا از ایران صادرکنندگان کانادایی از تصمیم دولت لیبرال این کشور برای لغو برخی از تحریم‌ها علیه تهران استقبال کردند اما به نظر می‌رسد عادی‌سازی روابط میان دو کشور اندکی زمان خواهد برد‌. همچنین استفان دیون، وزیر امورخارجه کانادا، چند هفته پس از اجرایی شدن برجام و لغو تحریم‌های هسته‌ای آمریکا و اتحادیه اروپا علیه ایران، روز جمعه خبر لغو تحریم‌های کشورش علیه تهران را اعلام کرد‌‌. طبق بیانیه دولت کانادا، ممنوعیت خدمات مالی، واردات و صادرات علیه ایران برداشته خواهند شد تا امکان همکاری‌های اقتصادی مجدد کنترل شده با این کشور فراهم شود‌. پیشینه روابط تجاری 2 کشور روابط خارجی ایران و کانادا از سال ۱۳۳۳ (۱۹۵۵ میلادی) آغاز شد، گرچه در این مدت به دلیل عدم تاسیس سفارت در ایران، امور توسط سفارت بریتانیا در تهران صورت می‌گرفت‌‌. پس از بازدید یک هیات دیپلماتیک کانادایی از ایران طی ۱۳۳۷ این کشور سفارت خود را دو سال بعد در تهران تاسیس کرد‌‌. اما روابط دو کشور در پی تنش‌های به وجود آمده در سال ۱۳۵۹ قطع و این وضعیت تا سال ۱۳۶۹ که سفارتخانه‌های دوکشور بازگشایی شد، ادامه داشت‌‌. مبادله سفیر میان دو کشور در سال ۱۳۷۴ صورت گرفت‌‌. طی این مدت مهاجرت گسترده ایرانیان به کانادا و همچنین قطع روابط و تحریم‌های آمریکا علیه ایران بر اهمیت برقراری روابط با کانادا افزود‌‌. به دلیل روابط تنگاتنگ همه‌جانبه میان آمریکا و کانادا، این کشور نقش مهمی در تامین کالاهایی آمریکایی مورد نیاز ایران داشت‌. اما پس از سال‌ها حضور استفان‌هارپر در سمت نخست وزیری کانادا باعث شد تا اتفاقات ناگهانی از جمله بسته شدن سفارت این کشور در ایران در ۷ سپتامبر ۲۰۱۲ برابر با ۱۷ شهریور 91 به وقوع بپیوندد‌. براساس آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران تا قبل از روی کار آمدن ترودو، نخست‌وزیر کانادا تراز تجاری ایران و کانادا منفی بود و این آمار نشان می‌دهد که حجم واردات ایران از کشور کانادا در نیمه نخست امسال چیزی بالاتر از 40 میلیون دلار بوده است‌‌. این در حالی که حجم صادرات ایران به کانادا در این مدت کمتر از پنج میلیون دلار بوده است‌. اما پس از گذشت چند ماه از تغییر نخست‌وزیر این کشور حجم تجارت میان ایران و کانادا روند صعودی طی کرده و براساس آمار گمرک ایران طی 10 ماهه سال 94 واردات ما از این کشور بیش از 59 میلیون دلار بوده و همچنین میزان صادرات ما در این مدت زمانی نیز به بیش از 14 میلیون دلار رسیده است‌. بر اساس این گزارش، در این مدت به لحاظ ارزشی چیزی حدود 19 میلیون دلار به واردات ما از این کشور افزوده شده است و در رابطه با صادرات نیز طی 4 ماه می‌توان گفت نزدیک به 9 میلیون دلار یعنی بیش از 2 برابر حجم صادارت ما در 6 ماهه نخست سال 94 افزایش داشته‌ایم‌. هر چند که تراز تجاری ما با این کشور همچنان منفی است اما این آمار نشان می‌دهد، تغییر کرسی‌های مجلس کانادا و علاقه‌مندی نخست وزیر جدید این کشور به ارتباط با ایران بی‌تاثیر نبوده و شرایط مساعد تجاری میان دو کشور را فراهم کرده است‌. سفر هیات تجاری به کانادا همچنین قرار است در اردیبهشت ماه 1395 یک هیات تجاری اقتصادی به کانادا اعزام شود و محسن جلال‌پور در راس این هیات بلندپایه و مهم تجاری قرار می‌گیرد چرا که علاء میرمحمد صادقی، رییس اتاق بازرگانی ایران و کانادا، محسن جلال‌پور را به ریاست افتخاری اتاق بازرگانی ایران و کانادا منصوب کرده است‌. در پی صحبت‌های مقامات و آمار ارائه شده از سوی گمرک ایران قبل از رفع تحریم‌ها و تغییر نخست‌وزیر کشور کانادا روابط تجاری دو کشور سیر صعودی به خود گرفته است و امیدواریم با رفع موانع از سر راه تجارت با لغو تحریم‌های جهانی و همچنین رفع تحریم‌های یک‌طرفه کانادا علیه ایران با توجه به اشتیاق تجار و بازرگانان کانادایی برای ارتباط با ایران تراز تجاری ما با این کشور مثبت شود‌.