ایران با بورس‌های بزرگ دنیا مذاکره می‌کند

هادی مومنی- در یک روز سرد زمستانی محمد فطانت، رییس سازمان بورس داغ‌ترین خبرهای ممکن را در نشست خبری با رسانه‌ها مطرح کرد و همراستا با این اتفاق سهامداران نیز در تالار شیشه‌ای یک رقابت تمام‌عیار معاملاتی را به راه انداختند. رشد 2635 واحدی شاخص بورس که بی‌نظیرترین اتفاق ممکن را در این بازار شکل داد، حتی در نشست خبری مورد توجه قرار گرفت و آقای رییس با خوشحالی از این رکوردشکنی با صبوری به سوال‌های بعضا تکراری خبرنگاران پاسخ داد. محمد فطانت که بیش از یک‌سال از ریاستش در سازمان بورس می‌گذرد برخلاف ماه‌های ابتدایی حال با شناخت بیشتری از فضای آشکار و پنهان بازار سرمایه و البته تغییر مثبت متغیرهای بورس در یک ماه اخیر بعد از اجرایی شدن «برجام» با اعتماد به نفس و آرامش خاصی روبه‌روی خبرنگاران نشست تا ابهام‌های موجود بازار سرمایه را شفاف کند. رییس سازمان بورس در پاسخ به سوال «جهان‌صنعت» مبنی بر اینکه چرا بورس ایران با توجه به شرایط فعلی که امکان مذاکره با کشورهای دنیا برایش فراهم شده با بورس‌های بزرگ و معتبر دنیا همانند «ژاپن، چین، اروپایی‌ها و آمریکا» وارد مذاکره نمی‌شود، با محافظه کاری و به دور از پروپاگانداهای مرسوم خیلی شفاف گفت: بعد از توافق و انعقاد تفاهمنامه همکاری با بورس کره‌جنوبی با سایر بورس‌های مطرح دنیا نیز مذاکراتی در جریان است و تا زمانی که قطعی نشود نام کشورها را اعلام نمی‌کنیم. در ادامه نفر نخست بورس ایران در پاسخ به سوال دیگر «جهان‌صنعت» درباره حداقل انتظار سازمان بورس برای تحقق اهداف برنامه استراتژیک جدید در بازار سرمایه اظهار داشت: همراستاسازی کیفی و پیشرفت همه اجزای اهداف برنامه استراتژیک، مدنظر سازمان و ارکان است و هیچ‌یک از این برنامه‌ها به تنهایی نمی‌تواند اهداف عالی ترسیم‌شده را به جلو هدایت کند. روزهای بسیار سخت رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه گفت: دوران بسیار سختی به لحاظ تاریخی در یک‌سال گذشته سپری شد که در این دوران سخت تاریخی، همراهی و کمک اصحاب رسانه در روشنگری افکار عمومی بسیار نقش عالی، موثر و شایسته‌ای داشته است. وی در ادامه با اشاره به جدیدترین آمار مرتبط با بازار سرمایه گفت: شاخص کل از ابتدای سال از 62 هزار و 461 واحد با رشد بیش از 23 درصدی به رقم 78 هزار واحد رسیده است. همچنین شاخص هم‌وزن با رشد 27 درصدی به 12 هزار 562 واحد رسید. فطانت با اشاره به افزایش 22 درصدی شاخص فرابورس گفت: ارزش بازار بورس هم‌اکنون به 320 هزار میلیارد تومان و فرابورس به 95 هزار میلیارد تومان رسیده است که مجموع ارزش بازار سرمایه را به 420 هزار میلیارد تومان یا 120 میلیارد دلار رسانده است. دلایل افزایش حجم معاملات عضو شورای عالی بورس یکی از دلایل مهم در افزایش حجم فرابورس را رشد بازار بدهی خواند و گفت: معاملات اوراق بدهی، حجم معاملات در بازار فرابورس و بورس را به هم رساند به‌گونه‌ای که هم‌اکنون ارزش هر دو بازار 32 هزار و 800 میلیارد تومان است. سخنگوی سازمان بورس تصریح کرد: متوسط معاملات روزانه بازار قبل از 21 روز گذشته از ابتدای سال یکصد میلیارد تومان بوده است که این عدد طی سه هفته گذشته به 385 میلیارد تومان رسیده است که البته این میزان، بدون در نظر گرفتن معاملات بلوک و عمده است. این پارامتر نشان می‌دهد نقدینگی، بازار سرمایه را به عنوان بازار هدف انتخاب کرده است. وی در ادامه با اشاره به معاملات بورس کالا و انرژی گفت: حجم معاملات فیزیکی بورس کالا 19 میلیون تن به مبلغ 25 هزار و 600 میلیارد تومان است و بازار مشتقه بورس کالا 11 هزار و 700 میلیارد تومان است. بازار فیزیکی بورس انرژی نیز تاکنون شاهد معامله 1800 میلیار تومان کالا بوده است و در بازار مشتقه بورس انرژی، برق 719 میلیارد تومان و نفت کوره 167 میلیارد تومان معامله شده است. ایران عضو آیسکو می‌شود همچنین محمد فطانت درباره حضور سرمایه‌گذاران خارجی گفت: حضور این گروه از سرمایه‌گذاران به چند صورت شکل می‌گیرد. در یک روش به صورت مستقیم کد معاملاتی گرفته می‌شود و به خرید و فروش سهام اقدام می‌کند. در روش بعدی سرمایه‌گذار خارجی از طریق شرکت‌هایی که در ایران ثبت شده اند، وارد بازار می‌شوند. ورود از طریق صندوق‌های ثبت شده نزد سازمان روش سوم حضور سرمایه‌گذاران خارجی است. محمد فطانت در ادامه ابراز داشت: یکی از خلاء‌های بازار برای اطلاع رسانی به سرمایه‌گذاران خارجی نبود اطلاعات است که با راه‌اندازی با نسخه انگلیسی کدال این مشکل برطرف شد. در وهله نخست ناشران باید صورت‌های مالی خود را به زبان انگلیسی ترجمه و تهیه کنند. در پاسخگویی به این نیاز نیز با پردازشگرهای صورت‌های مالی صحبت‌هایی صورت گرفت و اطلاعات مالی سنوات گذشته به زبان انگلیسی تهیه و در برخی از اقلام با اهمیت با IFRS تطبیق لازم صورت گرفت.وی به تمام سرمایه‌گذاران خارجی توصیه کرد برای اخذ اطلاعات از طریق شرکت‌های پردازشگر صورت‌های مالی اقدام کنند.سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادر در خصوص زمان مورد نیاز برای اخذ کد معاملاتی گفت: تلاش می‌شود که این زمان به زیر یک هفته برسد.فطانت تصریح کرد: سرمایه‌گذاران خارجی در وهله اول باید برای سرمایه‌گذاری در بازار صکوک ترغیب شوند و سپس اوراق خزانه اسلامی را مورد توجه قرار دهند چراکه این اوراق ریسک صفر داشته و سرمایه‌گذار خارجی می‌تواند منابع خود را این مسیر کند البته نباید فراموش کرد که این گروه از سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه با قید و بندهایی همراه بوده و قوانین خاص خود را دارند.فطانت ادامه داد: پس از برجام مباحث مختلفی مطرح شد. برای نمونه پیش از این سازمان بورس امکان عضویت در آیسکو را نداشت اما براساس نشستی که طی ماه‌های گذشته در سوییس با رییس آیسکو صورت گرفت موافقت ضمنی با عضویت ایران انجام شد که امیدواریم در نشست بعدی به عضویت آیسکو درآییم. پیش‌شرط اصلاح قانون رییس سازمان بورس و اوراق بهادار درخصوص اصلاح قانون بازار اوراق بهادار گفت: اصلاح قانون هم‌اکنون در مرحله مطالعاتی قرار دارد و نظرات متخصصان نیز گرفته شده است. در کنار قانون بازار، قانون تجارت نیز نیاز به اصلاح دارد. در همین راستا در ماه‌های گذشته با اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس رایزنی‌هایی انجام شد چراکه اگر قانون با وضعیت فعلی تغییر کند مشخص نیست در گذر زمان با چه تعدیلاتی همراه شد. این در حالی است که سازمان تلاش می‌کند اصلاح‌های خود را از طرق مختلفی مانند قانون برنامه ششم توسعه وارد کند بنابراین استراژی سازمان این است که پس از جمع‌آوری اطلاعات در زمان مناسب اقدام لازم را صورت دهد. راه‌اندازی بازار مشتقه وی با اشاره به وعده رییس کل بانک مرکزی در خصوص تک نرخی شدن ارز گفت: یکی از الزامات راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی مشخص بودن قیمت در آینده است از همین‌رو جمع‌بندی‌ها حاکی از این است که راه‌اندازی این بازار به زمان تک‌نرخی شدن ارز موکول شود. البته با فرض عدم تک‌نرخی شدن هم امکان راه‌اندازی این بازار وجود دارد اما کار بسیار پیچیده‌ای است. فطانت با بیان اینکه در این راستا نیاز به یک بسیج فکری حداقل در بخش نخبگان وجود دارد، تصریح کرد: هنوز درخصوص اینکه این بازار در کدام یک از بورس‌ها فعالیت کند، تصمیم‌گیری نشده است. رییس سازمان بورس و اوراق بهادار درخصوص مصوبه مجلس درخصوص افشای اطلاعات مالی تمامی شرکت‌ها و نهادهایی که فعالیت اقتصادی می‌کنند، گفت: در قانون قبلی مجلس ضمانت اجرایی دیده نشده بود و ما پیشنهادات خود را باید برای محقق شدن ضمانت اجرایی به مجلس ارائه دادیم اما تا امروز باوجود پیگیری‌های زیاد موفق به دریافت اطلاعات نشدیم. سیاست قیمت تضمینی در بورس کالا در ادامه فطانت درخصوص سیاست قیمت تضمینی در بورس کالا نیز گفت: سیاست قیمت تضمینی به‌جای خرید تضمینی به عنوان یک رخداد بااهمیت اجرایی شد که امیدواریم این روند اساسی در سایر محصولات نیز تعمیم پیدا کند. فطانت در ادامه به موضوع پراهمیت سرمایه‌گذاران خارجی اشاره کرد و گفت: حجم متوسط سرمایه‌گذاری خارجی روزانه به دو میلیارد و 400 میلیون تومان رسیده و حجم پرتفوی سرمایه‌گذاران خارجی که کد معاملاتی خارجی اخذ کردند به 520 میلیارد تومان رسیده است. رییس سازمان بورس و اوراق بهادار درخصوص تامین مالی از طریق افزایش سرمایه‌ها گفت: از لحاظ حجم تامین مالی به افزایش سرمایه 21 هزار میلیارد تومانی نزدیک شدیم که تا پایان سال به 30 هزار میلیارد تومان خواهیم رسید. وی درباره تامین مالی از طریق بازار سرمایه خاطرنشان کرد: از ابتدای سال تاکنون جمع تامین مالی از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری به 50 هزار میلیارد تومان رسیده که در بخش تامین مالی، با احتساب تاسیس شرکت‌های سهامی عام، افزایش سرمایه نهادهای مالی و هلدینگ‌ها، عدد تامین مالی نسبت به سال‌های گذشته از رشد بسیار بالایی برخوردار بوده است. وی تصریح کرد: امیدواریم به این ترتیب امسال عدد 90 هزار میلیارد تومان تامین مالی را از طریق بازار سرمایه ثبت کنیم. فطانت به انتشار پنج هزار میلیارد تومان اوراق خزانه با سررسید 23 اسفندماه 94 اشاره کرد و گفت: این اوراق برای اولین بار عرضه شد و این اقدام مهم به عنوان راهکاری برای پرداخت بدهی دولت به پیمانکاران آغاز شده که امیدواریم با این روند مثبت، شرکت‌های بورسی نیز از این طریق مطالبات خود را وصول کنند که به صورت مستقیم و غیرمستقیم اثر آن در بازار سرمایه دیده می‌شود. سخنگوی سازمان بورس افزود: در سال‌جاری تاکنون 514 میلیارد تومان عرضه اولیه در فرابورس و بورس داشتیم که حاصل پیوستن 13 شرکت به بازار سرمایه بوده است. وی گفت: در صندوق‌های سرمایه‌گذاری 650 هزار نفر سرمایه‌گذاری کردند که حاکی از پتانسیل جدید در صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که این افراد وارد بازار سرمایه شدند. معرفی ابزارهای جدید به گفته رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در سال جاری ابزارهای متعددی با هدف تامین مالی به بازار سرمایه برای نخستین‌بار معرفی شده است. وی در این‌باره توضیح داد: انتشار اوراق استصناع با رقم 160 میلیارد تومان در کمتر از یک روز به فروش رسید. همچنین ما در هفته‌های گذشته 200 میلیارد تومان تامین مالی نفت از طریق اوراق را داشتیم که در کمتر از دو روز معاملاتی به فروش رسید. وی همچنین به تامین مالی یک هزار میلیارد تومانی وزارت نفت و زیرمجموعه‌های شرکت نفت از طریق بورس انرژی اشاره کرد و گفت: وزارت نفت و زیرمجموعه‌های آن یک‌هزار میلیارد تومان از طریق بورس انرژی برای نخستین‌بار تامین مالی کردند. فطانت با بیان اینکه برای این تامین مالی‌ها هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی شده است، گفت: کشورهایی که به عنوان سرمایه‌گذار وارد مذاکره با سازمان بورس و اوراق بهادار شده‌اند، همواره طراحی ابزارهای جدید را به عنوان یک واقعه مهم تلقی می‌کنند. عضو شورای عالی بورس به برنامه‌ریزی صندوق‌های سرمایه‌گذاری اشاره کرد و گفت: برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته پتانسیل خوبی برای رونق و رشد بازار بدهی فراهم کرده است و پیش‌بینی ما این است که برای دو تا سه سال آِینده به اندازه بازار سهام، بازار بدهی داشته باشیم. استانداردسازی جهانی سخنگوی سازمان بورس در ادامه به باز کردن دامنه نوسان و حجم مبنا به عنوان یک گام برای نزدیک شدن بازار سرمایه به استانداردهای جهانی اشاره کرد و گفت: اینکه امروز آثار اخبار مثبت با سرعت بیشتری در بازار سرمایه آزاد می‌شود و روزانه افزایش یک‌هزار واحدی و بیشتر را شاهد هستیم به دلیل تصمیمی است که به عنوان مطالبه بازار انجام شد که امیدواریم در همین جهت با استانداردهای جهانی تطبیق پیدا کند و در یک وضعیت میان‌مدت به سطح جهانی نزدیک شویم. فطانت به طراحی نقشه استراتژیک سازمان به عنوان گام اساسی در ارتقای برنامه‌ها و اهداف سازمان بورس اشاره کرد و گفت: این مدل براساس یک مدل جهانی برای ارکان و بخش‌های زیرمجموعه طراحی شده است که براساس این مدل 60 هدف به صورت همگن و هم‌وزن در نقشه استراتژیک ملاحظه شده است. وی افزود: با توجه به اینکه سازمان بورس و اوراق بهادار طبق اصول مندرج در قانون، سازمان توسعه‌ای تلقی می‌شود به همین دلیل برای اینکه تمام ارکان در جهت توسعه بازار حرکت کنند و برآیندها و حرکات‌شان هم‌جهت شود این مدل طراحی شد تا زبان مشترک در کل بازار سرمایه ایجاد شود و همه براساس شاخص‌های مشترک درک مشابهی داشته باشند. راه‌اندازی صندوق‌های جسورانه رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به آماده شدن دستورالعمل، اساسنامه و امیدنامه صندوق‌های جسورانه گفت: تاکنون صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک به عموم واگذار می‌شد که امکان خرید و فروش داشتند اما در صندوق‌های جسورانه عرضه عام وجود ندارد و عرضه‌ها خصوصی‌تر است و کسانی که به حجم قیمت و یونیت‌های این صندوق‌ها آگاهی بیشتری دارند، می‌توانند وارد شوند. وی با بیان اینکه برای ورود به اقتصاد دانش‌بنیان این صندوق‌ها کارکرد موثری دارند، گفت: راه‌اندازی این صندوق برای کارهای نو و دانش‌بنیان است که هم‌اکنون تقاضای زیادی برای راه‌اندازی این صندوق‌ها وجود دارد که به سرعت به این این درخواست‌ها پاسخ داده می‌شود، به عبارتی از همین امروز امکان راه‌اندازی صندوق‌های جسورانه با نخستین تقاضای رسمی وجود دارد. مختومه شدن پرونده خروج محصولات پتروشیمی رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در خصوص عرضه محصولات پتروشیمی خارج از بورس کالا گفت: پرونده این موضوع مختومه است چون در قالبی که قبلا عرضه این محصولات صورت می‌گرفت، به نتیجه نمی‌رسد بنابراین با توان و استدلال‌های مختلف سعی کردیم تصمیم‌گیران در این‌باره را متقاعد کنیم و در بین نخبگان این اقناع جمعی ایجاد شده است.