نرخ ارز شمشیر دو‌لبه

گروه اقتصادی- لایحه بودجه در حالی چندی پیش از طرف دولت به مجلس ارائه شد که در برخی بخش‌های آن نظیر درآمد‌های نفتی و بودجه وزارت نفت تغییرات چندانی به چشم نمی‌خورد، با این وجود برخی بخش‌های دیگر نظیر درآمد از راه مالیات تفاوت‌هایی را نسبت به بودجه‌های سال‌های قبل در‌بر داشت. بر این اساس‌ اگرچه فرار‌های مالیاتی در کشور ما آمار نسبتا بالایی دارد، اما این مساله که رکود شدید هم‌اکنون گریبان اقتصاد را گرفته است، می‌تواند از سویی به ضرر اصناف و تولید‌کنندگان در راستای تحقق مالیات‌هایشان تمام شود. افزون بر این موضوع دیگری که در برنامه‌های دولت برای سال آینده به چشم می‌خورد، مساله نرخ ارز و تک‌نرخی شدن آن است که از یک سو می‌تواند به نفع اقتصاد تمام شود، کما‌اینکه در طول تاریخ دولت‌های مختلف دائما برای جبران کسری منابع خود به افزایش نرخ ارز مبادرت می‌کردند و این مساله به مرور زمان باعث شد ارزش ریال کشور کم شود، بر این اساس اگر دلار تک‌نرخی و روی واحد ثابتی تثبیت شود، بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی در شرایط پیش‌بینی‌پذیر نیز میسر‌تر خواهد شد اما این مساله از سویی می‌تواند تبعات دیگری نظیر بالا رفتن قیمت ارز را هم در بر داشته باشد. بر همین اساس بود که هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران در یازدهمین جلسه خود ضمن بررسی لایحه بودجه سال 95 که دولت آن ‌را به مجلس ارائه کرده، در بیانیه‌ای انتقادات خود را از این لایحه اعلام کرد. در بخشی از این بیانیه آمده است:طی روزهای گذشته، دولت محترم لایحه بودجه سال 1395 کشور را پس از نهایی شدن رفع تحریم‌‌های بین‌المللی همراه با لایحه برنامه ششم توسعه تقدیم مجلس شورای اسلامی کرد. بخش‌خصوصی‌ ضمن تقدیر از اقدامات انجام‌شده از سوی دولت برای رفع کامل تحریم‌ها و کاهش هزینه‌‌های تحمیلی بر محیط کسب و کار، بر این باور است که این اقدام، قدم اساسی برای زمینه‌سازی اصلاحاتی است که در اقتصاد ایران باید انجام شود و این امر ضرورت دقت در تنظیم بودجه برای اولین سال اقتصاد پساتحریم‌ را دو‌چندان می‌کند. رکود تشدید می‌شود رییس اتاق تهران نسبت به رشد منفی بخش‌ صنعت در یک سال گذشته هشدار داد و گفت: بخش‌ صنعت جز صنایع غذایی و دارویی در بخش فروش و تولید، ۱۹- تا ۲۵- درصد رشد داشته‌ است و باید فکری به حال تحریک تقاضا در بازارهای خارجی کرد. مسعود خوانساری در یازدهمین جلسه هیات نمایندگان اتاق بازرگانی اتاق تهران یکی از آمارهای نگران‌کننده را کاهش واردات کالاهای واسطه‌ای عنوان کرد و افزود: این امر در واقع تامین‌کننده مواد اولیه بسیاری از صنایع است که در پاییز 93 تا پاییز 94 با توجه به کاهش واردات مواد اولیه و کالای مصرفی صنایع نمی‌توان رشد صنعتی معنادار را در زمستان 94 پیش‌بینی کرد. وی با اشاره به کاهش قدرت خرید مردم و از طرف دیگر رکود موجود در بازار افزود: باید تلاش‌هایی برای تحریک تقاضای خارجی و بازارهای جدید صادراتی کنیم، در عین حال بخش‌خصوصی و دولت نیز برای خروج از رکود باید تلاش‌ بیشتری کنند. افزایش ۵ درصدی قیمت فرآورده‌های نفتی‌ همچنین در این جلسه مشاور رییس اتاق تهران گفت: ۱۰۱ هزار میلیارد تومان از مجموع ۲۶۷ هزار میلیارد تومان بودجه‌ای که دولت در لایحه سال ۹۵ در نظر گرفته، از محل درآمدهای مالیاتی است. ‌ ابراهیم بهادرانی دیروز در یازدهمین جلسه هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران به لایحه بودجه پیشنهادی دولت برای سال 95 اشاره کرد و گفت: درآمدهای مالیاتی، درآمد حاصل از فروش نفت،‌ اوراق مشارکت از بازار سرمایه و فروش شرکت‌ها اقلام مهم درآمدی بودجه را تشکیل می‌دهد که در این میان 101 هزار میلیارد تومان از مجموع 267 میلیارد تومان بودجه پیشنهادی برای مالیات پیش‌بینی شده، 68 میلیارد تومان از محل درآمد فروش نفت و 27 هزار میلیارد تومان از فروش اوراق مشارکت است. وی با بیان اینکه بودجه پیشنهادی دولت برای سال 95 نسبت به سال 94‌، 5/21 درصد رشد داشته است، افزود: از این میزان 20 درصد از محل فروش نفت برای صندوق توسعه ملی، 5/14 درصد سهم شرکت نفت و 5/65 درصد برای بودجه مصرف می‌شود که با توجه به کاهش قیمت نفت رقم چشمگیری نیست. 60 درصد درآمد بودجه ۹۵ غیرقابل وصول است در ادامه عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران با انتقاد از قانون اخذ مالیات در سال ۹۵ به سیاست تک‌نرخی شدن ارز اشاره کرد و گفت: تولیدکنندگان و صادر‌کنندگان بلاتکلیفند و نمی‌دانند بر چه مبنای نرخی باید برنامه‌ریزی کنند. اسدالله عسکراولادی روز گذشته در نشست هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران با اشاره به قانون مالیات در سال95 اظهار کرد: وضعیت مالیات بودجه سال95 اگر به همین شکل اجرا شود بنده به ضرس قاطع هشدار می‌دهم این لایحه منجر به افزایش فرار مالیاتی خواهد شد. وی افزود:‌ دلیل این طرح آن است که در این قانون اجازه داده شده حساب‌های شخصی افراد بررسی و مشخص شود که پول از کجا آمده و به کجا می‌رود. عسکراولادی با اشاره به اینکه لازم است مواردی از این قانون در بودجه سال 95 اصلاح شود، گفت: ادامه وضعیت به این شکل باعث می‌شود سرمایه‌گذاران خارجی جرات حضور در کشور را نداشته باشند و در صورتی که این قانون اصلاح نشده و به همین شکل اجرایی شود در واقع برای سرمایه‌گذاران داخلی نیز مشکل‌زاست. وی ادامه داد: نرخ ارز نیز شمشیر دو‌لبه است به طوری که دولت برای اینکه تکلیف تولیدکنندگان و صادر‌کنندگان مشخص شود، باید تکلیف آن را مشخص کند. وی گفت: نرخ دلار در حال حاضر 3018 تومان و در بازار آزاد حدود 3600 تومان است. وقتی می‌گوییم ارز باید تک‌نرخی شود باید مشخص کنیم به کدام سمت قرار است برویم. این فعال بخش‌خصوصی در ادامه سخنان خود خطاب به دولت گفت: واقعا می‌خواهید بازاریان خانه‌نشین شوند و در خانه‌ها بنشینند؟ واقعیت این است که دولت باید با مردم صادق‌تر باشد. عسکراولادی ادامه داد: معیشت مردم به شدت زیر سوال است و دولت مدام سعی می‌کند به گفتمان‌درمانی مسایل بسنده کند. افزایش دو‌برابری بودجه شرکت‌های دولتی افزون بر این عضو دیگر‌ هیات نمایندگان اتاق تهران گفت: دولت افزایش ۳۶ درصدی مالیات بر عملکرد را در لایحه بودجه ۹۵ در نظر گرفته که باید پرسید این رقم از چه محلی باید وصول شود، در واقع بار فشار مالیاتی روی دوش بخش‌خصوصی خواهد بود. پدرام سلطانی با اشاره به در نظر گرفته شدن سهم زیادی از درآمد بودجه سال 95 دولت از محل وصول مالیات اظهار داشت: مهم‌ترین دغدغه بخش‌خصوصی مالیات است، چرا‌که دولت بیش از 36 درصد در عملکرد سال 94 مالیات‌ها را افزایش می‌دهد و سوال اینجاست که چه کسی می‌خواهد این مالیات را بدهد. وی تصریح کرد: قطعا باید با این میزان افزایش مالیات مخالفت کنیم چراکه دولت هیچ روشی را تعیین نکرده و نگفته است چگونه می‌خواهد این مالیات را وصول کند و قطعا فشار مالیاتی روی دوش بخش‌خصوصی می‌افتد. عضو هیات نمایندگان اتاق تهران در رابطه با بزرگ شدن بدنه دولت نیز گفت: اگر بزرگ شدن دولت در بخش‌های عمرانی و رفاهی باشد، خوب است‌ اما اگر به معنای افزایش کارکنان و حقوق باشد، نباید این موضوع را تایید کنیم. مهم آن است که بودجه شرکت‌های دولتی مرتب در حال افزایش است و اکنون بیش از دو برابر شده است.