بیمه نفتکش‌ها معضل اصلی

در سال‌های گذشته به علت تحریم‌های اتحادیه اروپا که از سال 2012 اعمال شد، اعضای گروه بین‌المللی حمایت وجبران خسارت مستقر دراروپا که پوشش بیمه‌ای بیشتر بازار نفتکش‌ها را به عهده دارد از بیمه محموله‌های نفتی و غیر‌نفتی ایران منع شدند و این امر مشکلات زیادی برای صادرات نفت ایران به وجود آورد. در شرایطی که شرکت‌ها و فعالان نفتی برای بهره بردن از شرایط پساتحریم در ایران صف کشیده‌اند، همگی احتمالا برای پیدا کردن نفتکش برای حمل نفت ایران با یک مانع موقت روبه‌رو خواهند شد. هنوز مسایل لجستیکی زیادی وجود دارد که باید حل و فصل شوند و این احتمال وجود ندارد که یک شبه حل شوند اما شرکت‌های بیمه در حال پیگیری جدی موضوع هستند. از بین تمام مسایلی که می‌تواند سد راه افزایش صادرات نفت ایران شود از مسایل ژئوپلتیک گرفته تا دیپلماتیک، به نظر می‌رسد مشکلات بیمه‌ای بیش از هر چیز برنامه‌های این کشور برای افزایش صادرات را تهدید کند. آمریکا و اروپا ممکن است تحریم‌های نفتی و مالی ایران را لغو کرده باشند‌ اما شرکت‌های بیمه که باید نفتکش‌های حامل نفت ایران را تحت پوشش خود قرار دهند با چالش‌هایی مواجه هستند. به گفته شرکت‌های بیمه، هنوز درباره تحریم‌های آمریکا شفافیت وجود ندارد. مشخصا اگر چه واشنگتن تحریم‌های ایران را لغو کرده‌ اما هنوز برخی دستورالعمل‌های حقوقی در خصوص تجارت با ایران وجود دارد و شرکت‌های بیمه‌ای قبل اینکه بتوانند برای پوشش محموله‌های نفتی ایران اقدام کنند باید در این زمینه مطمئن شوند. این موضوع نکته مبهم ماجراست. زمانی که آمریکا در ماه ژانویه تحریم‌های ایران را لغو کرد، تحریم‌های عمومی را که مانع تجارت شرکت‌های غیرآمریکایی در ایران شده بود، کنار گذاشت. اما تحریم‌ها‌ علیه شرکت‌ها و نهادهای آمریکایی برجا ماند و بانک‌های آمریکایی هنوز چه مستقیم و چه غیرمستقیم نمی‌توانند با ایران تعامل داشته باشند. این لایه‌های تحریم ممکن است ارائه پوشش بیمه از سوی شرکت‌های بیمه برای نفتکش‌های حامل نفت ایران را دشوار کند. این به معنای این است که استفاده از دلار آمریکا در یک پوشش بیمه‌ای برای محموله‌های نفتی ایران ناقض تحریم‌های باقی مانده خواهد بود. این شرایط ظاهرا امور را دشوار می‌کند ولی تجارت نفت ایران غیرممکن نخواهد بود. در حال حاضر شرکت واسطه نفتی ویتول اعلام کرده که نفت ایران را خریداری کرده و چند شرکت نفتی اروپایی نفتکش‌هایی را برای خرید نفت ایران اجاره کرده‌اند. گزارش‌ها حاکی از این است که توتال قراردادی را با ایران برای خرید روزانه 160 هزار بشکه نفت از 16 فوریه امضا کرده است. به گزارش بلومبرگ، پالایشگاه اسپانیایی Compania Espanola de Petroleos یکسری محموله نفتی ایران را برای تحویل در بنادر اروپایی رزرو کرده و شرکت واسطه گلنکور اوایل این ماه یک محموله از ایران خریداری کرد. اما شرکت سوییسی لیتاسکو، بازوی تجاری لوک اویل رزرو محموله نفتی ایران به مقصد ایتالیا را به دلیل مشکلات بیمه‌ای لغو کرده است. انتظار می‌رود ژاپن یکی از واردکنندگان نفت ایران باشد. پارلمان ژاپن در سال 2012 با ضمانت دولتی برای بیمه محموله‌های نفت ایران موافقت کرد و تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه ایران را دور زد و مجوز بیش از 6/7 میلیارد دلار پوشش بیمه برای هریک از نفتکش‌های ایران به مقصد ژاپن را صادر کرد. اما این قانون در 31 مارس منقضی شد از این‌رو اگر غرب موضوع بیمه را حل نکند، احتمالا این قانون برای تصویب دوباره باید به پارلمان این کشور بازگردد. کلوپ حمایت و جبران خسارت بین‌المللی مستقر در لندن، کلوپ پی‌اند‌آی که 90 درصد بیمه کشتی‌ها در جهان را در اختیار دارد، در حال مذاکره با واشنگتن است تا راهی برای حل موضوع بیمه یابد.در نخستین ماه‌های اجرای این تحریم‌، صادرات نفت ایران به هند که روزانه بیش از 240 هزار بشکه بود به کمتر از 35 هزار بشکه در روز کاهش یافت.دولت هند برای رفع مشکل بیمه نفتکش‌ها‌، ایجاد یک پوشش بیمه انرژی به ارزش 20 میلیارد روپیه (316 میلیون دلار) را به شرکت‌های نفتی هند پیشنهاد داد اما این موضوع به دلیل اختلاف نظر شرکت‌های وارد‌کننده و دولت اجرایی نشد. شرکت‌های نفتی معتقدند بودند که این سقف دست‌کم باید به چندین برابر افزایش یابد. شرکت‌های بیمه هند با لغو تحریم‌ها اعلام کرده‌اند که تقاضا برای بیمه شرکت‌های وارد‌کننده نفت ایران بار دیگر آغاز شده است. یک مقام ارشد شرکت بیمه هند خاطرنشان کرد: اجرای برجام باعث شده که تحریم‌های بیمه اتکایی از سوی اروپا لغو شوند و این امر شرکت‌های بیمه هند را قادر می کند تا محموله‌های نفتی ایران را که توسط پالایشگاه‌های هند وارد شده‌اند، بیمه کنند.شرکت‌های بیمه هند برای بیمه‌های اتکایی خود به شرکت‌های بیمه اروپایی وابسته هستند. پوشش‌های بزرگ بیمه تنها در صورتی صادر می شوند که شرکت بیمه‌کننده خاص یا گروهی از شرکت‌های بیمه‌کننده دارای ظرفیت کافی بیمه اتکایی برای مقابله با خطرات بالای محموله‌های نفتی باشند. درحالی‌که شرکت‌ها و تاجران نفتی برای سود بردن از محصول جدید محدود شدن تحریم‌ها صف کشیده‌اند اما بیشتر آنها با دیوار جست‌وجو برای نفتکش‌هایی که نفت ایران را انتقال دهند، مواجه می‌شوند. هنوز محاسبات بسیاری وجود دارد که باید حل شوند و این امر یک‌شبه اتفاق نمی‌افتد اما بیمه‌گران متعصبانه تلاش می‌کنند این امر اتفاق بیفتد.