بازگشت به گذشته
اگر سری به کتابفروشی‌ها بزنید و در ستون پرفروش‌ها سرکی بکشید، نام‌های جالبی چشمتان را می‌گیرد. صد سال تنهایی، شاهکار گابریل گارسیا مارکز و شازده کوچولو اثر جاودانه آنتوان دوسنت اگزوپری. کتاب‌هایی که چند نسل با آنها خاطره دارند و اهالی ادبیات خط به خط‌شان را حفظ هستند. این بازگشت به گذشته هم حسی نوستالژیک دارد و هم نشان می‌دهد کتاب‌های تازه چاپ شده نتوانسته‌اند آنطور که باید و شاید مخاطبان ادبیات را راضی کنند. هرچند بازار کتاب، بازاری درگیر زمان است. طول می‌کشد تا کتابی جا بیفتد و اسمش دهان به دهان بین علاقه مندان ادبیات بچرخد. هرچند در ماه گذشته آثار تازه‌ای مانند کتاب پیمان هوشمندزاده در صدر پرفروش‌ها بود و توانست نام یک ایرانی را به لیست کتاب‌های پر فروش کتابفروشی‌ها اضافه کند. 1- لذتی که حرفش بود/ پیمان هوشمند زاده-نشر چشمه «لذتی که حرفش بود» مجموعه‌ای است از ناب‌ترین تجربه‌های به‌ظاهر پیش‌پاافتاده و هرروزه ما. مجموعه‌ای از بدیهیات، آن‌قدر که کمتر کسی به آنها فکر می‌کند. پیمان هوشمندزاده و منطق روایی ساده و روانش، کولاژوار قطعاتی از مشاهدات هر انسانی را از پیرامونش و خاطراتش کنار هم چیده، جوری که برای خواننده چاره‌ای جز حیرت کردن نمی‌ماند. این تکه‌ها و در کلیت‌شان این مقالات، عریان‌کننده یکی از بارزترین کمبودهای هنر معاصر ماست؛ قدرت دیدن، شناختن و شکافتن ساده‌ترین اتفاقات جاری زندگی و حرف زدن راجع‌به‌شان. گاهی لازم است انگشت عکاس برای فشردن شاتر بلرزد، قلم در دستان نویسنده بلغزد و مخاطب جسارت کندوکاو در جزیی‌ترین رکن اثر پیش رویش را بیابد. این کتاب، به قول نویسنده‌اش، «توضیح واضحات» است. 2- شکسپیر و شرکا/ جرمی مرسر- پوپه میثاقی/ نشر مرکز آنچه در این کتاب آمده داستان چگونگی پناه گرفتن نویسنده در یک کتابفروشی قدیمی عجیب و غریب در پاریس و ماجراهای جالبی است که طی اقامتش برای او اتفاق افتاده است. در بخش عمده‌ای از قرن گذشته، کتابفروشی انگلیسی‌زبانی به نام «شکسپیر و شرکا» پناهگاهی بوده است برای هنرمندان، نویسندگان و دیگر آدم‌های پاریس. ماجرا با سیلویا بیچ شروع شد. او 14 ساله بود که نخستین بار به اروپا سفر کرد. پدرش، کشیشی از کلیسای پرسبیتری، دستیار کشیش کلیسای آمریکایی پاریس انتخاب شده بود و در سال 1901 خانواده‌اش را به پاریس آورد. بیچ عاشق پاریس شد و بعد از کارکردن به عنوان پرستار در جنگ جهانی اول، به آن شهر بازگشت تا ساکن آن شود. او که فکر و ذکرش ادبیات بود و از نیاز شدید به کتاب‌های انگلیسی خبر داشت، کتابفروشی اصلی «شکسپیر و شرکا» را در نوامبر 1919 در خیابان دوپویترن افتتاح کرد. 3- مرد صد ساله‌ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد/ یوناس یوناسن- فرزانه طاهری/ نیلوفر شاید برخی سال‌هاست براین باور هستند که روزگار شاهکارهای ادبی گذشته است و این روزها در غیاب گابریل گارسیا مارکز این تصور بیش از پیش به واقعیت نزدیک به نظر می‌رسد! اما این قول را باور نکنید چون هنوز هم شاهکار ادبی خلق می‌شود. نمونه اش رمان «مرد صد ساله‌ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد» در جهان با توفیقی چشمگیر روبه‌رو شده و با انتشار آن به ۲۵ زبان، تاکنون بیش از هشت میلیون نسخه از آن به فروش رفته است. ویژگی مهم این اثر آن است که سبک کار سر راست، خواندنی و مفرح نویسنده، رمان اسکاندیناوی را به سمت و سویی به دور از تیرگی و عبوسی قهرمانان معمول این خطه سوق می‌دهد. توفیق و شهرت رمان باعث شده تا فیلمسازان نیز به سراغ آن رفته و به تازگی فیلمی با دستمایه قرار دادن مضمون این رمان روانه پرده سینماها کنند. «یوناس یوناسن» طی سال ۱۹۶۱ در جنوب سوئد به دنیا آمد، نوشتن را با روزنامه نگاری در چند روزنامه سود آغاز کرد. سپس مشاور رسانه‌ای و تهیه کننده تلویزیونی هم شد، پشتکار و فعالیتش به قدری بود که روزانه تا ۱۶ ساعت کار کند به همین خاطر شرکت رسانه‌ای او، به شرکتی موفق بدل شد. فکر نوشتن این رمان در ۴۷ سالگی ذهن او را به خود مشغول کرد و آن را در ذهن ساخته و پرداخته کرد. اما در خلال گرفتاری‌های روتین روزانه‌اش، سال‌ها طول کشید که به سرانجام برسد چون در این بین اندک‌اندک فرصتی مییافت که بتواند آن را صرف نوشتن بخش کوچکی از این رمان کند که به هرحال به پایان رسید و دوره‌ای تازه در زندگی او رقم زد. از این رو سرانجام تصمیم گرفت شرکتش را بفروشد و همراه همسر و فرزندش به منطقه‌ای دور‌افتاده در سوئد برود تا تمام‌وقت به دلمشغولی اصلی‌اش یعنی نوشتن این رمان بپردازد. یوناسن رمان خود «مرد صد ساله‌ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد» را اثری توصیف کرده که به نحوی هوشمندانه ابلهانه است و او قهرمان رمان را در واقع من دیگری از خود می‌داند؛ کسی که بارها دست به دامن او شده تا از پنجره بگریزد و زندگی خود را دوباره از بیخ و بن تغییر دهد. رمان حاضر اثری است سر‌راست، مفرح و گاه قهقهه‌آور که با تخیلی غنی و به شکلی هوشمندانه قهرمان خود را در خلال وقایع مهم تاریخی قرار می‌دهد. 4- شازده کوچولو/ آنتوان دوسنت اگزوپری – کاوه میرعباسی/ نشر نی «دوسنت اگزوپری این کتاب را در سال 1943 یعنی یک سال قبل از مرگش و در بحبوحه جنگ جهانی دوم، آن زمان که در آمریکا حضور داشت، نوشت؛ شاید خود او هم باور نمی‌کرد روزی کتاب کوچکی که نوشته بعد از انجیل کتاب مقدس مسیحیان به عنوان پرخواننده‌ترین کتاب جهان شناخته شود.» در ۱۹۴۳ شاهکار دو سنت‌اگزوپری به نام «شازده‌کوچولو» انتشار یافت که حوادث شگفت‌انگیز آن با نکته‌های دقیق و عمیق روانی همراه است. شازده کوچولو از مهم‌ترین آثار اگزوپری به شمار می‌رود که در قرن اخیر سومین کتاب پرخواننده جهان است. این اثر از حادثه‌ای واقعی مایه گرفته که در دل شن‌های صحرای موریتانی برای دو سنت اگزوپری روی داده است. خرابی دستگاه هواپیما خلبان را به فرود اجباری در دل آفریقا وامی‌دارد و از میان هزاران ساکن منطقه، پسربچه‌ای با رفتار عجیب و غیرعادی خود جلب توجه می‌کند؛ پسربچه‌ای که اصلا به مردم اطراف خود شباهت ندارد و پرسش‌هایی را مطرح می‌کند که خود موضوع داستان قرار می‌گیرد. شازده کوچولو از کتاب‌های کم‌نظیر برای کودکان و شاهکاری جاویدان است که در آن تصویرهای ذهنی با عمق فلسفی آمیخته است. او این کتاب را در سال ۱۹۴۰ در نیویورک نوشته است. او در این اثر خیال‌انگیز و زیبایش که فلسفه دوست داشتن و عواطف انسانی در خلال سطرهای آن به ساده‌ترین و در عین حال ژرف‌ترین شکل تجزیه و تحلیل شده و نویسنده در سرتاسر کتاب کسانی را که با غوطه‌ور شدن و دل‌بستن به مادیات و پایبند بودن به تعصب‌ها و خودخواهی‌ها و اندیشه‌های خرافی بیجا از راستی و پاکی و خوی انسانی دور افتاده‌اند، زیر نام آدم بزرگ‌ها به باد مسخره گرفته است. 5- صد سال تنهایی/ گابریل گارسیا مارکز- بهمن فرزانه/ امیرکبیر صد سال تنهایی اثر جاودانه گابریل گارسیا مارکز نویسنده کلمبیایی است؛ رمانی که مارکز به خاطر نوشتنش جایزه نوبل ادبیات را دریافت کرد. کتاب صد سال تنهایی روایت چند نسل از خانواده آئورلیا بویندیا‌ست که در دهکده‌ای به نام ماکاندو می‌گذرد؛ دهکده‌ای اعجاب‌انگیز که مارکز توانسته با قلب هنرمندانه‌اش آن را به تصویر بکشد. کتاب صد سال تنهایی را شروع‌کننده شیوه نگارش رئالیسم جادویی می‌دانند؛ شیوه‌ای که به سرعت در آمریکای جنوبی و بعد در کل جهان خوانندگان بسیاری پیدا کرد و توانست جایش را بین علاقه‌مندان به ادبیات باز کند. صد سال تنهایی که توسط بهمن فرزانه در ایران ترجمه شده و نشر امیرکبیر چاپش کرده، بهترین نسخه ترجمه این کتاب است و سالیان طولانی است که خوانندگان ادبیات با لحن و نوع نگارش آن خو گرفتند؛ کتابی که هر‌ازگاهی به لیست پرفروش‌های کتابفروشی‌ها وارد می‌شود و همیشه مخاطب خودش را دارد.
اگر سری به کتابفروشی‌ها بزنید و در ستون پرفروش‌ها سرکی بکشید، نام‌های جالبی چشمتان را می‌گیرد. صد سال تنهایی، شاهکار گابریل گارسیا مارکز و شازده کوچولو اثر جاودانه آنتوان دوسنت اگزوپری. کتاب‌هایی که چند نسل با آنها خاطره دارند و اهالی ادبیات خط به خط‌شان را حفظ هستند. این بازگشت به گذشته هم حسی نوستالژیک دارد و هم نشان می‌دهد کتاب‌های تازه چاپ شده نتوانسته‌اند آنطور که باید و شاید مخاطبان ادبیات را راضی کنند. هرچند بازار کتاب، بازاری درگیر زمان است. طول می‌کشد تا کتابی جا بیفتد و اسمش دهان به دهان بین علاقه مندان ادبیات بچرخد. هرچند در ماه گذشته آثار تازه‌ای مانند کتاب پیمان هوشمندزاده در صدر پرفروش‌ها بود و توانست نام یک ایرانی را به لیست کتاب‌های پر فروش کتابفروشی‌ها اضافه کند. 1- لذتی که حرفش بود/ پیمان هوشمند زاده-نشر چشمه «لذتی که حرفش بود» مجموعه‌ای است از ناب‌ترین تجربه‌های به‌ظاهر پیش‌پاافتاده و هرروزه ما. مجموعه‌ای از بدیهیات، آن‌قدر که کمتر کسی به آنها فکر می‌کند. پیمان هوشمندزاده و منطق روایی ساده و روانش، کولاژوار قطعاتی از مشاهدات هر انسانی را از پیرامونش و خاطراتش کنار هم چیده، جوری که برای خواننده چاره‌ای جز حیرت کردن نمی‌ماند. این تکه‌ها و در کلیت‌شان این مقالات، عریان‌کننده یکی از بارزترین کمبودهای هنر معاصر ماست؛ قدرت دیدن، شناختن و شکافتن ساده‌ترین اتفاقات جاری زندگی و حرف زدن راجع‌به‌شان. گاهی لازم است انگشت عکاس برای فشردن شاتر بلرزد، قلم در دستان نویسنده بلغزد و مخاطب جسارت کندوکاو در جزیی‌ترین رکن اثر پیش رویش را بیابد. این کتاب، به قول نویسنده‌اش، «توضیح واضحات» است. 2- شکسپیر و شرکا/ جرمی مرسر- پوپه میثاقی/ نشر مرکز آنچه در این کتاب آمده داستان چگونگی پناه گرفتن نویسنده در یک کتابفروشی قدیمی عجیب و غریب در پاریس و ماجراهای جالبی است که طی اقامتش برای او اتفاق افتاده است. در بخش عمده‌ای از قرن گذشته، کتابفروشی انگلیسی‌زبانی به نام «شکسپیر و شرکا» پناهگاهی بوده است برای هنرمندان، نویسندگان و دیگر آدم‌های پاریس. ماجرا با سیلویا بیچ شروع شد. او 14 ساله بود که نخستین بار به اروپا سفر کرد. پدرش، کشیشی از کلیسای پرسبیتری، دستیار کشیش کلیسای آمریکایی پاریس انتخاب شده بود و در سال 1901 خانواده‌اش را به پاریس آورد. بیچ عاشق پاریس شد و بعد از کارکردن به عنوان پرستار در جنگ جهانی اول، به آن شهر بازگشت تا ساکن آن شود. او که فکر و ذکرش ادبیات بود و از نیاز شدید به کتاب‌های انگلیسی خبر داشت، کتابفروشی اصلی «شکسپیر و شرکا» را در نوامبر 1919 در خیابان دوپویترن افتتاح کرد. 3- مرد صد ساله‌ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد/ یوناس یوناسن- فرزانه طاهری/ نیلوفر شاید برخی سال‌هاست براین باور هستند که روزگار شاهکارهای ادبی گذشته است و این روزها در غیاب گابریل گارسیا مارکز این تصور بیش از پیش به واقعیت نزدیک به نظر می‌رسد! اما این قول را باور نکنید چون هنوز هم شاهکار ادبی خلق می‌شود. نمونه اش رمان «مرد صد ساله‌ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد» در جهان با توفیقی چشمگیر روبه‌رو شده و با انتشار آن به ۲۵ زبان، تاکنون بیش از هشت میلیون نسخه از آن به فروش رفته است. ویژگی مهم این اثر آن است که سبک کار سر راست، خواندنی و مفرح نویسنده، رمان اسکاندیناوی را به سمت و سویی به دور از تیرگی و عبوسی قهرمانان معمول این خطه سوق می‌دهد. توفیق و شهرت رمان باعث شده تا فیلمسازان نیز به سراغ آن رفته و به تازگی فیلمی با دستمایه قرار دادن مضمون این رمان روانه پرده سینماها کنند. «یوناس یوناسن» طی سال ۱۹۶۱ در جنوب سوئد به دنیا آمد، نوشتن را با روزنامه نگاری در چند روزنامه سود آغاز کرد. سپس مشاور رسانه‌ای و تهیه کننده تلویزیونی هم شد، پشتکار و فعالیتش به قدری بود که روزانه تا ۱۶ ساعت کار کند به همین خاطر شرکت رسانه‌ای او، به شرکتی موفق بدل شد. فکر نوشتن این رمان در ۴۷ سالگی ذهن او را به خود مشغول کرد و آن را در ذهن ساخته و پرداخته کرد. اما در خلال گرفتاری‌های روتین روزانه‌اش، سال‌ها طول کشید که به سرانجام برسد چون در این بین اندک‌اندک فرصتی مییافت که بتواند آن را صرف نوشتن بخش کوچکی از این رمان کند که به هرحال به پایان رسید و دوره‌ای تازه در زندگی او رقم زد. از این رو سرانجام تصمیم گرفت شرکتش را بفروشد و همراه همسر و فرزندش به منطقه‌ای دور‌افتاده در سوئد برود تا تمام‌وقت به دلمشغولی اصلی‌اش یعنی نوشتن این رمان بپردازد. یوناسن رمان خود «مرد صد ساله‌ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد» را اثری توصیف کرده که به نحوی هوشمندانه ابلهانه است و او قهرمان رمان را در واقع من دیگری از خود می‌داند؛ کسی که بارها دست به دامن او شده تا از پنجره بگریزد و زندگی خود را دوباره از بیخ و بن تغییر دهد. رمان حاضر اثری است سر‌راست، مفرح و گاه قهقهه‌آور که با تخیلی غنی و به شکلی هوشمندانه قهرمان خود را در خلال وقایع مهم تاریخی قرار می‌دهد. 4- شازده کوچولو/ آنتوان دوسنت اگزوپری – کاوه میرعباسی/ نشر نی «دوسنت اگزوپری این کتاب را در سال 1943 یعنی یک سال قبل از مرگش و در بحبوحه جنگ جهانی دوم، آن زمان که در آمریکا حضور داشت، نوشت؛ شاید خود او هم باور نمی‌کرد روزی کتاب کوچکی که نوشته بعد از انجیل کتاب مقدس مسیحیان به عنوان پرخواننده‌ترین کتاب جهان شناخته شود.» در ۱۹۴۳ شاهکار دو سنت‌اگزوپری به نام «شازده‌کوچولو» انتشار یافت که حوادث شگفت‌انگیز آن با نکته‌های دقیق و عمیق روانی همراه است. شازده کوچولو از مهم‌ترین آثار اگزوپری به شمار می‌رود که در قرن اخیر سومین کتاب پرخواننده جهان است. این اثر از حادثه‌ای واقعی مایه گرفته که در دل شن‌های صحرای موریتانی برای دو سنت اگزوپری روی داده است. خرابی دستگاه هواپیما خلبان را به فرود اجباری در دل آفریقا وامی‌دارد و از میان هزاران ساکن منطقه، پسربچه‌ای با رفتار عجیب و غیرعادی خود جلب توجه می‌کند؛ پسربچه‌ای که اصلا به مردم اطراف خود شباهت ندارد و پرسش‌هایی را مطرح می‌کند که خود موضوع داستان قرار می‌گیرد. شازده کوچولو از کتاب‌های کم‌نظیر برای کودکان و شاهکاری جاویدان است که در آن تصویرهای ذهنی با عمق فلسفی آمیخته است. او این کتاب را در سال ۱۹۴۰ در نیویورک نوشته است. او در این اثر خیال‌انگیز و زیبایش که فلسفه دوست داشتن و عواطف انسانی در خلال سطرهای آن به ساده‌ترین و در عین حال ژرف‌ترین شکل تجزیه و تحلیل شده و نویسنده در سرتاسر کتاب کسانی را که با غوطه‌ور شدن و دل‌بستن به مادیات و پایبند بودن به تعصب‌ها و خودخواهی‌ها و اندیشه‌های خرافی بیجا از راستی و پاکی و خوی انسانی دور افتاده‌اند، زیر نام آدم بزرگ‌ها به باد مسخره گرفته است. 5- صد سال تنهایی/ گابریل گارسیا مارکز- بهمن فرزانه/ امیرکبیر صد سال تنهایی اثر جاودانه گابریل گارسیا مارکز نویسنده کلمبیایی است؛ رمانی که مارکز به خاطر نوشتنش جایزه نوبل ادبیات را دریافت کرد. کتاب صد سال تنهایی روایت چند نسل از خانواده آئورلیا بویندیا‌ست که در دهکده‌ای به نام ماکاندو می‌گذرد؛ دهکده‌ای اعجاب‌انگیز که مارکز توانسته با قلب هنرمندانه‌اش آن را به تصویر بکشد. کتاب صد سال تنهایی را شروع‌کننده شیوه نگارش رئالیسم جادویی می‌دانند؛ شیوه‌ای که به سرعت در آمریکای جنوبی و بعد در کل جهان خوانندگان بسیاری پیدا کرد و توانست جایش را بین علاقه‌مندان به ادبیات باز کند. صد سال تنهایی که توسط بهمن فرزانه در ایران ترجمه شده و نشر امیرکبیر چاپش کرده، بهترین نسخه ترجمه این کتاب است و سالیان طولانی است که خوانندگان ادبیات با لحن و نوع نگارش آن خو گرفتند؛ کتابی که هر‌ازگاهی به لیست پرفروش‌های کتابفروشی‌ها وارد می‌شود و همیشه مخاطب خودش را دارد.