فعالیت ورزشی و فشارخون بالا

با افزایش شدت فعالیت‌های ورزشی هوازی، فشار خون سیستولی افراد عادی ممکن است تا 350 میلیمتر جیوه افزایش یابد در حالی که فشار خون دیاستولی اندکی افزایش می‌یابد. هنگام تمرینات با وزنه از جمله پرس پا تا حد واماندگی، فشارخون سیستولی و دیاستولی به 250 تا 320 میلیمتر جیوه می‌رسد. با تکرار تمرینات با وزنه، فشارخون هنگام فعالیت تا حد واماندگی به شکل فزاینده‌ای در هر نوبت از کار افزایش می‌یابد. این افزایش فشارخون تا حدودی ریشه در افزایش ضخامت دیواره بطن چپ دارد که در اثر تمرینات طولانی‌مدت حاصل می‌شود و می‌تواند به عنوان سازگاری مثبت با فعالیت ورزشی در نظر گرفته شود. فشارخون زیاد هنگام فعالیت ورزشی می‌تواند باعث حمله قلبی شود اما کاهش فشار خون در زمان استراحت و هنگام فعالیت زیر بیشینه و سایز سازگاری‌های مفید از جمله کاهش تراکم لیپوپروتئین‌های موجود در خون به کاهش خطر حمله قلبی منجر خواهد شد.تمرینات هوازی فشار خون را پنج تا هفت میلیمتر جیوه کاهش می‌دهد. به همین دلیل و نیز به دلیل آثار مطلوب آن بر سایر عوامل خطرزای بیماری‌های قلبی- عروقی، فعالیت ورزشی منظم به عنوان درمان غیردارویی ویژه جلوگیری، درمان و کنترل فشارخون توصیه می‌شود.برای تجویز یک برنامه فعالیت ورزشی مناسب افرادی که فشارخون بالا دارند باید میزان، تکرار، شدت، زمان، نوع فعالیت ورزشی را مشخص کرد. انجام تمرینات هوازی سه تا هفت روز در هفته، فشارخون را پایین می‌آورد. انجام یک برنامه فعالیت ورزشی مناسب به کاهش سریع فشارخون منجر می‌شود که در ادامه روز باقی می‌ماند. این حالت، پاسخی فیزیولوژیک است که کاهش فشارخون پس از فعالیت ورزشی نامیده می‌شود. کاهش فشار خون پس از فعالیت ورزشی در کاهش فشارخونی که معمولا پیامد تمرینات طولانی‌مدت هوازی است، نقش دارد. بسیاری از افراد مبتلا به فشار خون بالا، چاق هستند یا اضافه وزن دارند. توصیه‌های کاهش وزن و حفظ این روند، افزایش انرژی هزینه‌ای است (دست‌کم 1000 تا بیش از 2000 کیلو کالری در هفته، دست‌کم 5/2 ساعت و ترجیحا بیش از پنج ساعت فعالیت ورزشی هوازی با شدت متوسط در هر هفته) که تنها از طریق فعالیت ورزشی روزانه حاصل می‌شود. به این دلایل، افراد مبتلا به فشار خون بالا باید بیشتر روزهای هفته و ترجیحا هر روز هفته به فعالیت ورزشی بپردازند. تجویز فعالیت ورزشی هوازی به شکل یک دوره طولانی‌مدت پیوسته ( 30 تا 60 دقیقه در هر جلسه) یا چند دوره کوتاه‌تر (10 تا 15 دقیقه در هر جلسه) در یک روز، فشار خون را کاهش می‌دهد. بنابراین انجام تمرینات هوازی پیوسته یا تناوبی به مدت 30 تا 60 دقیقه در روز توصیه می‌شود (دوره‌های دست‌کم 10 دقیقه‌ای در روز که مجموعا 30 تا 60 دقیقه فعالیت ورزشی باشد). افراد چاق یا مبتلا به اضافه وزن از آن دسته از فعالیت‌های ورزشی باید استفاده کنند که انرژی هزینه‌ای آن دست‌کم یک‌هزار تا بیش از دو هزار کیلو‌کالری باشد یا فعالیت ورزشی با شدت متوسط را که در هر هفته دست‌کم دو ساعت و نیم و ترجیحا پنج ساعت به طول انجامد، انجام دهند. فعالیت ورزشی هوازی مثل پیاده‌روی، دویدن آرام، دویدن یا دوچرخه‌سواری به کاهش فشارخون منجر می‌شود. تمرینات مقاومتی باعث فشارخون می‌شود اما میزان کاهش آن در مقایسه با فعالیت ورزشی هوازی کمتر است. بنابراین توصیه می‌شود از فعالیت ورزشی هوازی به عنوان برنامه اصلی و از فعالیت ورزشی مقاومتی و انعطاف‌پذیری به عنوان برنامه مکمل استفاده شود. * مدرس دانشگاه