مشکلات صادرات هنوز پابرجاست

تشدید تحریم‌ها در سال 2012 که خرید و انتقال نفت خام و گاز طبیعی ایران به اتحادیه اروپا را ممنوع ساخت، به گونه‌ای که صادرات نفت ایران در یک سال از 8/2 میلیون بشکه در روز به زیر یک میلیون بشکه در روز رسید. نیمی از این کاهش صادرات نفت از تحریم نفت ایران از سوی شرکت‌های اروپایی بود و نیم دیگر از کاهش خرید نیز از طرق شرکت‌های آسیایی صورت گرفت. ممنوعیت بیمه شرکت‌های اروپایی در مورد انتقال نفت از جمله معضلات بزرگ ایران در فروش نفت‌خام به مشتریانش بود. پس از به توافق رسیدن ایران و گروه 1+5 و اجرایی شدن برجام، آمریکا تحریم‌های عمومی را که مانع تجارت شرکت‌های غیرآمریکایی در ایران شده بود کنار گذاشت. اما تحریم‌ها علیه شرکت‌ها و نهادهای آمریکایی پابرجا ماند. هنوز بانک‌های آمریکایی چه به صورت مستقیم و چه‌غیرمستقیم نمی‌توانند با ایران تعامل داشته باشند. به همین منظور مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران می‌گوید که به رقم افزایش ملموس صادرات نفت ایران در ماه جاری ایران همچنان با مشکلاتی در صادرات نفت خود مواجه است‌ چرا‌که خریداران به‌دلیل مشکلات مالی و بیمه نفت‌کش‌ها نسبت به افزایش تجارت با ایران بلافاصله بعد از لغو تحریم‌ها محتاط هستند. محسن قمصری، مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران در گفت‌وگو با رویترز اعلام کرد: ایران در حال تلاش برای پس گرفتن سهم بازار خود پس از لغو تحریم‌هاست و صادرات این کشور در ماه فوریه 500 هزار بشکه در روز افزایش یافته است. در پی توافق هسته‌ای ایران و غرب، در ماه ژانویه ایران از انزوای اقتصادی چند ساله خارج شد و تحریم‌های فلج کننده علیه سومین تولید‌کننده بزرگ اوپک لغو شدند. تحریم‌ها باعث شده بودند که صادرات نفت ایران از نقطه اوج روزانه 5/2 میلیون بشکه در دوران قبل از 2011 به تنها حدود یک میلیون بشکه در سال‌های اخیر تنزل پیدا کند‌ اما صادرات نفت ایران به ویژه به اروپا به دلیل نبود شفافیت در بیمه نفت‌کش‌ها و صدور اعتبار‌نامه از سوی بانک‌های اروپایی پیچیده شده است. قمصری با اشاره به اینکه صادرات ایران برای ماه مارس مشخصا بالاتر از ماه فوریه خواهد بود، گفت‌: این امر به وضعیت لجستیکی و کانال‌های بانکی بستگی دارد. هنوز برخی شرکت‌های کشتیرانی و همچنین بانک‌ها نسبت به آمدن به ایران بی‌میل هستند. به گفته قمصری، اگر همه چیز خوب پیش رود مشخصا میزان صادرات ماه مارس بالاتر از ماه فوریه خواهد بود. تفاوت مارس و فوریه کاملا ملموس خواهد بود. بخش عمده یا بزرگ‌ترین بخش این محموله‌های صادراتی اضافه شده به اروپا خواهند رفت. منابع آگاه تجاری به رویترز گفتند: شرکت لیتاسکو شاخه تجاری لوک اویل روسیه، پالایشگاه اسپانیایی سپسا و شرکت نفتی توتال فرانسه اولین خریداران اروپایی نفت ایران از زمان لغو تحریم‌ها بوده‌اند. مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران با بیان اینکه این محموله‌ها صادرات آزمایشی هستند و شرکت ملی نفت ایران مذاکرات برای قرار‌داد‌های دوره‌ای با خریداران احتمالی را آغاز کرده است و مطمئنا در ماه مارس شما اخبار خوبی درباره افزایش صادرات نفت ایران به اروپا خواهید شنید. قمصری گفت: دشوار است که آمار دقیقی برای صادرات نفت ایران ارائه دهیم، اما برنامه این است که در سال‌جاری صادرات نفت ایران تقریبا 500 هزار بشکه در روز افزایش یافته و بسته به شرایط بازار به دو میلیون بشکه در روز برسد. وی افزود: ما معتقدیم در سال‌جاری باید سهم خود را در بازار به حداکثر برسانیم و هدف ما این است که در سال‌جاری به این مهم دست پیدا کنیم. مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران خاطرنشان کرد: اما این امر در حد یک برنامه و تمایل ما‌ست. اینکه چقدر در این راه موفق باشیم به بازار و مذاکرات با مشتریان بستگی دارد.حتی یک افزایش تدریجی در صادرات نفت ایران در شرایطی است که بازار با شرایط اشباع مواجه است و تولید‌کنندگان در سراسر جهان روزانه صدها هزار بشکه نفت فراتر از تقاضای بازار تولید می‌کنند. قمصری با تاکید بر اینکه ایران تخفیف‌های بیشتری به خریداران ارائه نخواهد کرد، گفت: ممکن است افزایش قیمت برای فروش نفت خود به اروپا را به وسیله فروش یکسری محموله‌ لحظه‌ای به قیمت نفت برنت بررسی کند‌ اگرچه به متوسط وزنی برنت(BWAVE) برای قرار‌دادهای دوره‌ای پایبند است. این مقام مسوول گفت: شاید برای برخی محموله‌های کوچک بتوانیم قیمت آنها را براساس نفت برنت تعیین کنیم‌ اما قرار‌داد دوره‌ای براساس BWAVE خواهد بود. قمصری گفت: بجز اروپا اهداف اصلی شرکت ملی نفت ایران برای افزایش فروش نفت در آسیا، کشورهای چین، هند و کره جنوبی هستند. تهران اعلام کرده که صادرات نفت خود را بلافاصله پس از لغو تحریم‌ها به میزان 500 هزار بشکه در روز و ظرف یک سال بعد روزانه 500 هزار بشکه دیگر افزایش خواهد داد و در نهایت به سطوح تولید قبل از تحریم‌ها که حدود روزانه چهار میلیون بشکه در سال 2011- 2010 بود خواهد رسید. قیمت نفت به پایین‌ترین سطح 11 سال اخیر و حدود 37 دلار درهر بشکه رسیده است. البته عربستان، قطر، ونزوئلا و روسیه در اولین توافق نفتی جهانی طی 15 سال گذشته توافق کردند که سطح تولید خود را در ماه ژانویه متوقف کنند که البته بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران هفته گذشته پیشنهاد توقف سطح تولید نفت را مضحک و خنده‌دار خواند. مسوولان نفتی کشور بارها اعلام کرده‌اند که ایران تنها زمانی آماده مذاکره در خصوص یک توافق در زمینه سطح تولید است که تولید‌ش به سطوح قبل از تحریم‌ها برسد.