آتش زیر خاکستر
کرهشمالی در آستانه آغاز بزرگترین مانور نظامی کرهجنوبی و آمریکا، این رزمایش مشترک را اقدامی تحریکآمیز خواند و دو کشور را به حملهای هستهای تهدید کرد. واشنگتن به این تهدید با خونسردی واکنش نشان داده است. رژیم کمونیستی کرهشمالی در آستانه آغاز مانور نظامی آمریکا و کرهجنوبی لحن خود در قبال همسایه جنوبیاش را تندتر کرده است. کمیسیون دفاع ملی کرهشمالی دوشنبه گذشته آمریکا را متهم کرد که سرگرم بیپردهترین تمرینات جنگ هستهای و آمادهسازی حملهای به کرهشمالی است. پیونگیانگ در این راستا بیانیهای منتشر و تهدید کرده است که دشمن را مورد حمله هستهای قرار خواهد داد. در این بیانیه همچنین آمده است که افزون بر مواضعی در خاک کرهجنوبی، نقاطی در آمریکا نیز از جمله اهداف هستند و کرهشمالی تنها باید روی دکمهای فشار دهد تا تمام پایگاههای تحریککنندگان به دریایی از آتش و خاکستر بدل شود. وزارت دفاع کرهشمالی همچنین تهدید کرده است اگر کوچکترین نشانهای از حمله از سوی دشمن حس شود، ارتش کرهشمالی و مردم این کشور از این فرصت استفاده خواهند کرد و بزرگترین خواست خلق کره را با انجام یک جنگ مقدس عدالتجویانه در راه وحدت کرهشمالی و جنوبی، برآورده خواهند کرد. کرهجنوبی و آمریکا با وجود تهدیدهای تند پیونگیانگ، مانور مشترک چند هفتهای خود را که هر ساله در بهار برگزار میشود، آغاز کردند. تازهترین رزمایش مشترک کرهجنوبی و آمریکا یک مانور دو ماهه زمینی تحت عنوان عقاب جوان و یک آموزش فرماندهی ۱۲ روزه تحت عنوان راهحل کلیدی را دربرمیگیرد. فرماندهی مشترک این رزمایش ضمن رد اتهامات کرهشمالی تصریح کرد که هدف از انجام آن، آمادهسازی برای حمله به کرهشمالی نیست و این مانور ماهیتی غیرتحریکآمیز دارد. به گزارش رسانهها حدود ۱۷ هزار سرباز آمریکایی و ۳۰۰ هزار سرباز کرهجنوبی در این رزمایش شرکت دارند. مانورهای مشترک دو کشور در سالهای اخیر هم تنشزا بودهاند. این نخستینبار نیست که کرهشمالی این دو کشور را به حمله هستهای تهدید میکند. سه سال پیش نیز پیونگیانگ آمریکا را تهدید کرده بود که این کشور را هدف حملهای اتمی قرار خواهد داد. کارشناسان اما تردید دارند که کرهشمالی از امکانات و توانایی لازم برای انجام چنین حملهای برخوردار باشد. واشنگتن هم به این تهدیدها واکنشی خونسردانه نشان داده است. به گفته یکی از مقامات وزارت دفاع آمریکا، کرهشمالی تاکنون ثابت نکرده که میتواند یک موشک میانقارهای را به کلاهک هستهای مجهز کند. او اضافه کرد: نیروهای آمریکا گذشته از آن، از آمادگی لازم برخوردارند تا در صورت نیاز، چنین حملاتی را دفع کنند. نگاهی به ارتش بزرگ کرهشمالی با افزایش تنشها و برگزاری مانورهای سالانه گسترده آمریکا و کرهجنوبی که کرهشمالی آن را به عنوان تمرین نهایی برای حمله تلقی میکند، پیونگیانگ هشدار میدهد که به هرگونه تعرض به قلمروش با اقدام تلافیجویانه بیرحمی از جمله حمله به سئول و خاک آمریکا واکنش نشان خواهد داد. آسوشیتدپرس در گزارشی مینویسد: «اول ارتش» شعار ملی کرهشمالی است که نسبت به تهدیدها علیه رژیم حاکمش بسیار هوشیار و محتاط و از نظر فنی همچنان با واشنگتن و سئول در جنگ است. ارتش کرهشمالی چهارمین ارتش بزرگ جهان است که به تسلیحات اتمی مسلح است و به شدت به خود میبالد. ارتش کرهشمالی همواره به عنوان بزرگترین چالش برای وضعیت امنیتی در شرق آسیا محسوب شده است؛ تصویری که کرهشمالی عاشق پروبال دادن به آن است و آن را در رژه نظامی مفصل اکتبر سال گذشته میلادی به نمایش گذاشت. مانورهای نظامی مشترک کرهجنوبی-آمریکا دیروز آغاز شد و بیش از یک ماه ادامه دارند. همیشه هنگامی که این مانورها آغاز میشوند، تنشها بالا میگیرند. پیونگیانگ منابع مالی هنگفتی را برای ساخت زرادخانههای اتمی و موشکی و حفظ نیروهای غیراتمیاش هزینه کرده است. حدود پنج درصد از جمعیت 24 میلیون نفری این کشور در سمتهای نظامی و 25 تا 30 درصد دیگر در یگانهای شبهنظامی یا یگانهای ذخیره که آماده بسیج شدن هستند، مشغول فعالیتند. ارتش کیم جونگ اون چقدر قوی و قدرتمند است براساس مشاهدات خبرنگاران و عکاسان خبرگزاری آسوشیتدپرس که در کرهشمالی حضور دارند و تازهترین گزارش دفتر وزارت دفاع کنگره آمریکا، مشخصات ارتش کرهشمالی به شرح ذیل است: روی زمین براساس ارقام، ارتش کرهشمالی روی زمین 950 هزار نیرو، 4200 تانک، 2200 خودروی زرهی، 8600 قطعه توپخانهای و 5500 راکتانداز چندمنظوره دارد. اما پشت این اعداد و ارقام، کرهشمالی همیشه برگ برندهای در اختیار داشته و دارد. اگرچه تهدید پیونگیانگ برای انجام یک حمله اتمی به آمریکا دور از واقعیت و فراتر از تواناییهای آن است اما تبدیل کردن سئول، پایتخت کرهجنوبی به دریایی از آتش دور از واقعیت نیست. نیروهای زمینی ارتش خلق کره از هر نظر بزرگترین بخش از ارتش را تشکیل میدهند. 70 درصد از آنها در خط مقدم منطقه غیرنظامی شده در مرز کرهجنوبی قرار دارند تا در زمان احتمال رویارویی فورا بسیج شوند. آنها به خوبی در چندین هزار تاسیسات زیرزمینی مستحکم مستقر شده و سنگر میگیرند. سلاحهای آنها اغلب تجهیزات موروثی هستند که براساس طراحیهای دهه 1950 میلادی روسیه و چین ساخته شدهاند. اما آنها در سالهای اخیر از تانکها، توپخانهها و تسلیحات پیاده نظام جدید پردهبرداری کردهاند. در دریا براساس ارقام، کرهشمالی 60 هزار دریانورد، 430 کشتی جنگی گشت زنی، 260 شناور آبی خاکی، 20 ناو جنگی مینگذار، حدود 70 زیردریایی و 40 کشتی پشتیبان دارد. اما پشت این اعداد و ارقام، نیروی دریایی کرهشمالی به ناوگانهای شرقی و غربی با حدود 12 پایگاه اصلی تقسیم شده و کوچکترین بخش ارتش کرهشمالی محسوب میشود. اما نیروی دریایی این کشور تواناییهای ویژهای از جمله هواناو برای شناورهای آبی خاکی و یکی از بزرگترین نیروهای زیردریایی در کل جهان را دارد. حدود 70 زیردریایی جنگی، ساحلی یا کوچک، دفاع ساحلی و عملیاتهای ویژه احتمالی را به شدت تقویت میکنند. کرهشمالی نیروی دریایی که بتواند در سراسر آبهای اقیانوسهای آزاد عملیات انجام دهد، در اختیار ندارد و به شدت به یک ناوگان بزرگ اما قدیمی از کشتیهای کوچک گشتزنی ساحلی تکیه کرده است. اما کرهشمالی برخی از کشتیهای سطحیاش را ارتقا داده و تلاشهایش را برای ساخت زیردریاییهایی که بتوانند یک موشک بالستیک را پرتاب کنند به نمایش گذاشته است. در هوا براساس ارقام، نیروی هوایی کرهشمالی 110 هزار نیرو، بیش از 800 فروند هواپیمای جنگی، 300 هلی کوپتر و بیش از 300 هواپیمای ترابری دارد. اما واقعیت پشت این اعداد و ارقام این است که کرهشمالی دهههاست که هیچ جنگنده جدیدی خریداری نکرده است. بهترین جنگندههای کرهشمالی میگهای 29 دهه 1980 میلادی خریداری شده از جماهیر شوروی، میگ 23 و سوخوی 25 هستند. همه آنها به شدت از کمبود سوخت رنج میبرند و خلبانان زمان آموزش اندکی در هوا دارند. سیستمهای دفاع هوایی کرهشمالی بسیار قدیمی هستند و به حفظ تعداد زیادی از هواپیماهای An-2CoLT دهه 1940، تک موتوره و جنگنده 10 سرنشینه که برای الحاق نیروهای ویژه پشت خطوط دشمن مفید هستند، ادامه میدهد. جالب آنکه پیونگ یانگ تعدادی هلیکوپتر MD-500 ساخت آمریکا دارد که گمان میرود از طریق دور زدن تحریمهای بینالمللی آنها را خریداری کرده باشند. در رژه سال 2013 میلادی این هلیکوپترها به نمایش گذاشته شدند. نیروهای ویژه در گزارش اخیر کنگره آمریکا تعداد دقیق نیروهای ویژه کرهشمالی ذکر نشده است. برآوردها بسیار متفاوت هستند اما در جایی آمده است که این کشور 180 هزار نیرو دارد. کرهشمالی کاملا آگاه است که نسبت به دشمنانش از نظر نظامی ضعیفتر، از نظر فنی پایینتر و از نظر لجستیکی بسیار عقب است. اما این را نیز میداند که چطور از طریق تاکتیکهای نامتقارن که شامل پنهانکاری، غافلگیری و تمرکز بر اقدامات ارزان و قابل دسترسی با تاثیر شگرف است، این اختلاف را جبران کرده و برابری ایجاد کند. عملیات نیروهای ویژه نیز جزو آنها هستند و نیروهای ویژه کرهشمالی مجهزترین، مجربترین و با انگیزهترین یگانها در ارتش خلق کره هستند. کماندوها میتوانند از طریق راههای هوایی یا دریایی وارد کرهجنوبی شوند و پیاده از طریق تونلها از منطقه غیرنظامی شده عبور کنند. کرهشمالی بر روی تواناییهای جنگ سایبریاش به شدت سخت کار میکند که یکی دیگر از تاکتیکهای نظامی نامتقارن و مهم محسوب میشود. گمان میرود کرهشمالی تعداد زیادی پهپاد داشته باشد. سلاحهای اتمی و موشک در گزارش اخیر کنگره آمریکا به تعداد تسلیحات اتمی کرهشمالی اشاره نشده برآوردها حاکی از آن است که کرهشمالی 50 موشک بالستیک با برد 800 مایل، شش موشک KNO8 با برد 3400 + مایل، تعداد نامشخصی موشک تائه پودونگ 2 با بردی مشابه، یک موشک بالستیک که توسط زیردریایی پرتاب میشود و انواع موشکهای بالستیک کوتاه برد دارد. کرهشمالی مدعی است که شش ژانویه سال جاری میلادی یعنی یک روز پس از آنکه وزات دفاع آمریکا این گزارش را منتشر کرد، نخستین بمب هیدروژنیاش را آزمایش کرده است. این ادعا مورد مناقشه قرار گرفته اما شکی وجود ندارد که کرهشمالی تسلیحات اتمی دارد و تکنسینهایش برای ارتقای کیفیت و کمیت این تسلیحات اتمی سخت در تلاشند. مساله هشدار دهنده اصلی این است که آمادگی عملیاتی تسلیحات اتمی و موشکهای بالستیک کرهشمالی قابل بحث است. تسلیحات شیمیایی و بیولوژیکی این یک علامت سوال است. وزارت دفاع آمریکا مدعی است پیونگ یانگ به تحقیقات و ساخت هر دو سلاح ادامه میدهد و ممکن است از آنها استفاده کند اما در ارزیابیهای اخیرش هیچ جزییاتی را درباره سلاحهای بیولوژیکی مطرح نکرده است. گفته میشود که پیونگ یانگ احتمالا انباری از گازهای اعصاب، خردل و گازهای شیمیایی سمی دارد که توسط خمپارههای توپخانهای یا موشکهای بالستیک حمل میشوند. کرهشمالی یکی از امضاکنندگان کنوانسیون تسلیحات شیمیایی نیست و نیروهایش در محیطی آلوده برای مبارزه آموزش میبینند.
کرهشمالی در آستانه آغاز بزرگترین مانور نظامی کرهجنوبی و آمریکا، این رزمایش مشترک را اقدامی تحریکآمیز خواند و دو کشور را به حملهای هستهای تهدید کرد. واشنگتن به این تهدید با خونسردی واکنش نشان داده است. رژیم کمونیستی کرهشمالی در آستانه آغاز مانور نظامی آمریکا و کرهجنوبی لحن خود در قبال همسایه جنوبیاش را تندتر کرده است. کمیسیون دفاع ملی کرهشمالی دوشنبه گذشته آمریکا را متهم کرد که سرگرم بیپردهترین تمرینات جنگ هستهای و آمادهسازی حملهای به کرهشمالی است. پیونگیانگ در این راستا بیانیهای منتشر و تهدید کرده است که دشمن را مورد حمله هستهای قرار خواهد داد. در این بیانیه همچنین آمده است که افزون بر مواضعی در خاک کرهجنوبی، نقاطی در آمریکا نیز از جمله اهداف هستند و کرهشمالی تنها باید روی دکمهای فشار دهد تا تمام پایگاههای تحریککنندگان به دریایی از آتش و خاکستر بدل شود. وزارت دفاع کرهشمالی همچنین تهدید کرده است اگر کوچکترین نشانهای از حمله از سوی دشمن حس شود، ارتش کرهشمالی و مردم این کشور از این فرصت استفاده خواهند کرد و بزرگترین خواست خلق کره را با انجام یک جنگ مقدس عدالتجویانه در راه وحدت کرهشمالی و جنوبی، برآورده خواهند کرد. کرهجنوبی و آمریکا با وجود تهدیدهای تند پیونگیانگ، مانور مشترک چند هفتهای خود را که هر ساله در بهار برگزار میشود، آغاز کردند. تازهترین رزمایش مشترک کرهجنوبی و آمریکا یک مانور دو ماهه زمینی تحت عنوان عقاب جوان و یک آموزش فرماندهی ۱۲ روزه تحت عنوان راهحل کلیدی را دربرمیگیرد. فرماندهی مشترک این رزمایش ضمن رد اتهامات کرهشمالی تصریح کرد که هدف از انجام آن، آمادهسازی برای حمله به کرهشمالی نیست و این مانور ماهیتی غیرتحریکآمیز دارد. به گزارش رسانهها حدود ۱۷ هزار سرباز آمریکایی و ۳۰۰ هزار سرباز کرهجنوبی در این رزمایش شرکت دارند. مانورهای مشترک دو کشور در سالهای اخیر هم تنشزا بودهاند. این نخستینبار نیست که کرهشمالی این دو کشور را به حمله هستهای تهدید میکند. سه سال پیش نیز پیونگیانگ آمریکا را تهدید کرده بود که این کشور را هدف حملهای اتمی قرار خواهد داد. کارشناسان اما تردید دارند که کرهشمالی از امکانات و توانایی لازم برای انجام چنین حملهای برخوردار باشد. واشنگتن هم به این تهدیدها واکنشی خونسردانه نشان داده است. به گفته یکی از مقامات وزارت دفاع آمریکا، کرهشمالی تاکنون ثابت نکرده که میتواند یک موشک میانقارهای را به کلاهک هستهای مجهز کند. او اضافه کرد: نیروهای آمریکا گذشته از آن، از آمادگی لازم برخوردارند تا در صورت نیاز، چنین حملاتی را دفع کنند. نگاهی به ارتش بزرگ کرهشمالی با افزایش تنشها و برگزاری مانورهای سالانه گسترده آمریکا و کرهجنوبی که کرهشمالی آن را به عنوان تمرین نهایی برای حمله تلقی میکند، پیونگیانگ هشدار میدهد که به هرگونه تعرض به قلمروش با اقدام تلافیجویانه بیرحمی از جمله حمله به سئول و خاک آمریکا واکنش نشان خواهد داد. آسوشیتدپرس در گزارشی مینویسد: «اول ارتش» شعار ملی کرهشمالی است که نسبت به تهدیدها علیه رژیم حاکمش بسیار هوشیار و محتاط و از نظر فنی همچنان با واشنگتن و سئول در جنگ است. ارتش کرهشمالی چهارمین ارتش بزرگ جهان است که به تسلیحات اتمی مسلح است و به شدت به خود میبالد. ارتش کرهشمالی همواره به عنوان بزرگترین چالش برای وضعیت امنیتی در شرق آسیا محسوب شده است؛ تصویری که کرهشمالی عاشق پروبال دادن به آن است و آن را در رژه نظامی مفصل اکتبر سال گذشته میلادی به نمایش گذاشت. مانورهای نظامی مشترک کرهجنوبی-آمریکا دیروز آغاز شد و بیش از یک ماه ادامه دارند. همیشه هنگامی که این مانورها آغاز میشوند، تنشها بالا میگیرند. پیونگیانگ منابع مالی هنگفتی را برای ساخت زرادخانههای اتمی و موشکی و حفظ نیروهای غیراتمیاش هزینه کرده است. حدود پنج درصد از جمعیت 24 میلیون نفری این کشور در سمتهای نظامی و 25 تا 30 درصد دیگر در یگانهای شبهنظامی یا یگانهای ذخیره که آماده بسیج شدن هستند، مشغول فعالیتند. ارتش کیم جونگ اون چقدر قوی و قدرتمند است براساس مشاهدات خبرنگاران و عکاسان خبرگزاری آسوشیتدپرس که در کرهشمالی حضور دارند و تازهترین گزارش دفتر وزارت دفاع کنگره آمریکا، مشخصات ارتش کرهشمالی به شرح ذیل است: روی زمین براساس ارقام، ارتش کرهشمالی روی زمین 950 هزار نیرو، 4200 تانک، 2200 خودروی زرهی، 8600 قطعه توپخانهای و 5500 راکتانداز چندمنظوره دارد. اما پشت این اعداد و ارقام، کرهشمالی همیشه برگ برندهای در اختیار داشته و دارد. اگرچه تهدید پیونگیانگ برای انجام یک حمله اتمی به آمریکا دور از واقعیت و فراتر از تواناییهای آن است اما تبدیل کردن سئول، پایتخت کرهجنوبی به دریایی از آتش دور از واقعیت نیست. نیروهای زمینی ارتش خلق کره از هر نظر بزرگترین بخش از ارتش را تشکیل میدهند. 70 درصد از آنها در خط مقدم منطقه غیرنظامی شده در مرز کرهجنوبی قرار دارند تا در زمان احتمال رویارویی فورا بسیج شوند. آنها به خوبی در چندین هزار تاسیسات زیرزمینی مستحکم مستقر شده و سنگر میگیرند. سلاحهای آنها اغلب تجهیزات موروثی هستند که براساس طراحیهای دهه 1950 میلادی روسیه و چین ساخته شدهاند. اما آنها در سالهای اخیر از تانکها، توپخانهها و تسلیحات پیاده نظام جدید پردهبرداری کردهاند. در دریا براساس ارقام، کرهشمالی 60 هزار دریانورد، 430 کشتی جنگی گشت زنی، 260 شناور آبی خاکی، 20 ناو جنگی مینگذار، حدود 70 زیردریایی و 40 کشتی پشتیبان دارد. اما پشت این اعداد و ارقام، نیروی دریایی کرهشمالی به ناوگانهای شرقی و غربی با حدود 12 پایگاه اصلی تقسیم شده و کوچکترین بخش ارتش کرهشمالی محسوب میشود. اما نیروی دریایی این کشور تواناییهای ویژهای از جمله هواناو برای شناورهای آبی خاکی و یکی از بزرگترین نیروهای زیردریایی در کل جهان را دارد. حدود 70 زیردریایی جنگی، ساحلی یا کوچک، دفاع ساحلی و عملیاتهای ویژه احتمالی را به شدت تقویت میکنند. کرهشمالی نیروی دریایی که بتواند در سراسر آبهای اقیانوسهای آزاد عملیات انجام دهد، در اختیار ندارد و به شدت به یک ناوگان بزرگ اما قدیمی از کشتیهای کوچک گشتزنی ساحلی تکیه کرده است. اما کرهشمالی برخی از کشتیهای سطحیاش را ارتقا داده و تلاشهایش را برای ساخت زیردریاییهایی که بتوانند یک موشک بالستیک را پرتاب کنند به نمایش گذاشته است. در هوا براساس ارقام، نیروی هوایی کرهشمالی 110 هزار نیرو، بیش از 800 فروند هواپیمای جنگی، 300 هلی کوپتر و بیش از 300 هواپیمای ترابری دارد. اما واقعیت پشت این اعداد و ارقام این است که کرهشمالی دهههاست که هیچ جنگنده جدیدی خریداری نکرده است. بهترین جنگندههای کرهشمالی میگهای 29 دهه 1980 میلادی خریداری شده از جماهیر شوروی، میگ 23 و سوخوی 25 هستند. همه آنها به شدت از کمبود سوخت رنج میبرند و خلبانان زمان آموزش اندکی در هوا دارند. سیستمهای دفاع هوایی کرهشمالی بسیار قدیمی هستند و به حفظ تعداد زیادی از هواپیماهای An-2CoLT دهه 1940، تک موتوره و جنگنده 10 سرنشینه که برای الحاق نیروهای ویژه پشت خطوط دشمن مفید هستند، ادامه میدهد. جالب آنکه پیونگ یانگ تعدادی هلیکوپتر MD-500 ساخت آمریکا دارد که گمان میرود از طریق دور زدن تحریمهای بینالمللی آنها را خریداری کرده باشند. در رژه سال 2013 میلادی این هلیکوپترها به نمایش گذاشته شدند. نیروهای ویژه در گزارش اخیر کنگره آمریکا تعداد دقیق نیروهای ویژه کرهشمالی ذکر نشده است. برآوردها بسیار متفاوت هستند اما در جایی آمده است که این کشور 180 هزار نیرو دارد. کرهشمالی کاملا آگاه است که نسبت به دشمنانش از نظر نظامی ضعیفتر، از نظر فنی پایینتر و از نظر لجستیکی بسیار عقب است. اما این را نیز میداند که چطور از طریق تاکتیکهای نامتقارن که شامل پنهانکاری، غافلگیری و تمرکز بر اقدامات ارزان و قابل دسترسی با تاثیر شگرف است، این اختلاف را جبران کرده و برابری ایجاد کند. عملیات نیروهای ویژه نیز جزو آنها هستند و نیروهای ویژه کرهشمالی مجهزترین، مجربترین و با انگیزهترین یگانها در ارتش خلق کره هستند. کماندوها میتوانند از طریق راههای هوایی یا دریایی وارد کرهجنوبی شوند و پیاده از طریق تونلها از منطقه غیرنظامی شده عبور کنند. کرهشمالی بر روی تواناییهای جنگ سایبریاش به شدت سخت کار میکند که یکی دیگر از تاکتیکهای نظامی نامتقارن و مهم محسوب میشود. گمان میرود کرهشمالی تعداد زیادی پهپاد داشته باشد. سلاحهای اتمی و موشک در گزارش اخیر کنگره آمریکا به تعداد تسلیحات اتمی کرهشمالی اشاره نشده برآوردها حاکی از آن است که کرهشمالی 50 موشک بالستیک با برد 800 مایل، شش موشک KNO8 با برد 3400 + مایل، تعداد نامشخصی موشک تائه پودونگ 2 با بردی مشابه، یک موشک بالستیک که توسط زیردریایی پرتاب میشود و انواع موشکهای بالستیک کوتاه برد دارد. کرهشمالی مدعی است که شش ژانویه سال جاری میلادی یعنی یک روز پس از آنکه وزات دفاع آمریکا این گزارش را منتشر کرد، نخستین بمب هیدروژنیاش را آزمایش کرده است. این ادعا مورد مناقشه قرار گرفته اما شکی وجود ندارد که کرهشمالی تسلیحات اتمی دارد و تکنسینهایش برای ارتقای کیفیت و کمیت این تسلیحات اتمی سخت در تلاشند. مساله هشدار دهنده اصلی این است که آمادگی عملیاتی تسلیحات اتمی و موشکهای بالستیک کرهشمالی قابل بحث است. تسلیحات شیمیایی و بیولوژیکی این یک علامت سوال است. وزارت دفاع آمریکا مدعی است پیونگ یانگ به تحقیقات و ساخت هر دو سلاح ادامه میدهد و ممکن است از آنها استفاده کند اما در ارزیابیهای اخیرش هیچ جزییاتی را درباره سلاحهای بیولوژیکی مطرح نکرده است. گفته میشود که پیونگ یانگ احتمالا انباری از گازهای اعصاب، خردل و گازهای شیمیایی سمی دارد که توسط خمپارههای توپخانهای یا موشکهای بالستیک حمل میشوند. کرهشمالی یکی از امضاکنندگان کنوانسیون تسلیحات شیمیایی نیست و نیروهایش در محیطی آلوده برای مبارزه آموزش میبینند.