عیسی کلانتری در مراسم موافقتنامه همکاری احیای دریاچه ارومیه بین دولت ژاپن و فائو:

همه مقصر بودیم شیدا ملکی- روز گذشته در سفارت ژاپن آیین امضای توافقنامه تامین اعتبار برنامه جامع مدیریت پایدار منابع آب حوضه آبریز دریاچه ارومیه میان دولت ژاپن و سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد، فائو برگزار شد. امضای این توافقنامه به بهبود وضعیت دریاچه ارومیه منجر خواهد شد. به گزارش «جهان‌صنعت» در ابتدای این مراسم، نماینده سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) در ایران با اظهار خرسندی از امضای این توافقنامه میان دولت ژاپن و این سازمان در حمایت از برنامه جامع مدیریت پایدار منابع آب حوضه آبریز دریاچه ارومیه گفت: برای چندین دهه ژاپن از نخستین شرکای فائو در برنامه‌های توسعه پایدار با هدف ساختن جهانی عاری از گرسنگی و حفاظت از زمین بوده است. سرج ناکوزی با عنوان اینکه حمایت ژاپن در پیشبرد فعالیت‌های فائو در سطح جهان بسیار بااهمیت قلمداد می‌شود، افزود: ژاپن هم به‌عنوان یکی از حامیان اصلی برنامه‌های جاری فائو و هم تامین‌کننده اعتباری طرح‌های خارج از چارچوب بودجه‌ای این سازمان به‌شمار می‌آید به‌طوری که این کشور تامین‌کننده نیروهای ارزشمند کارشناس در زمینه‌هایی از جمله کشاورزی پایدار، شیلات، جنگلداری، مدیریت منابع آب، سازگاری با تغییرات اقلیم و حفاظت از تنوع زیستی است. وی خاطرنشان کرد: تعهد و مشارکت دولت ژاپن در فعالیت‌های فائو نه‌تنها برای حل چالش‌های پیچیده امنیت غذایی و حفاظت و مدیریت پایدار منابع طبیعی، محیط‌زیست و اکوسیستم‌ها موثر بوده بلکه اهمیت دادن این کشور به داشتن یک نقش فعال برای یاری‌رسانی به کشورهای مختلف در زمینه حفاظت از محیط‌زیست و منابع طبیعی را نشان می‌دهد. ناکوزی ادامه داد: رویداد امروز بسیار فرخنده است؛ رویدادی که شروع یک همکاری مستحکم بین دولت ژاپن، فائو و دولت ایران برای حل برخی چالش‌های فراروی سرزمین تاریخی ایران را نوید می‌دهد. وی با اشاره به اینکه این رویداد نشانگر گامی مهم و موثر در تبدیل همکاری بین‌المللی موجود و دیرینه میان فائو و دولت ژاپن در زمینه حفاظت از محیط‌زیست و توسعه پایدار به تعامل با ایران در احیای یکی از شاخص‌ترین نمادهای طبیعت این کشور یعنی دریاچه ارومیه است، تصریح کرد: ژاپن از طریق کمک‌های سخاوتمندانه خود، فائو را به‌عنوان یک نهاد فنی بین‌المللی با تخصص‌های چندموضوعی قادر خواهد ساخت که توانمندی‌های خود را در همکاری با ستاد احیای دریاچه ارومیه و ذی‌نفعان ملی در جهت تدوین و پیاده‌سازی برنامه جامع مدیریت پایدار منابع آب حوضه آبریز دریاچه ارومیه به‌کار گیرد. توجه به تامین معیشت ساکنان حوزه دریاچه ارومیه ناکوزی با اشاره به اینکه اهمیت حوضه این دریاچه از منظر تامین معیشت بیش از پنج میلیون نفر ساکنان محلی و سهم آنان در اقتصاد منطقه‌ای و ملی بیش از پیش نمایان است، تاکید کرد: با در نظر گرفتن تخریب اراضی در حوضه آبریز و نیز خود دریاچه در سال‌های گذشته که شرایط موجود را کاملا بحرانی کرده، اکنون زمان بسیار مناسبی برای شروع این برنامه جامع با حمایت دولت ژاپن است. وی اظهار کرد: در راستای یافته‌های ارزیابی سریعی که توسط تیم متخصصان فائو در فوریه 2015 انجام شد، برنامه جامع مدیریت پایدار منابع آب حوضه آبریز دریاچه ارومیه شامل اقداماتی که به لحاظ روش شناختی، جامع به لحاظ تجربی، قابل دفاع و از لحاظ اجتماعی- اقتصادی به واسطه مشارکت جوامع محلی پایدار تدوین شد. ناکوزی همچنین گفت: ما اعتقاد راسخ داریم که برای جبران وضع پیش‌آمده در مدیریت منابع طبیعی دریاچه ارومیه، پیاده‌سازی یک رویکرد جامع‌نگر توسط کارشناسانی که از دانش فنی لازم برخوردار باشند، امکان تحقق راه‌حلی پایدار در ابعاد گوناگون را فراهم می‌کند. وی در ادامه افزود: فائو تخصص‌های فنی و گسترده خود را در ارزیابی مدیریت تامین آب، کمی‌سازی نیازها و ارائه مشاوره جهت مدیریت و بهینه‌سازی تخصیص منابع آب ارائه خواهد کرد. برنامه چهارساله فائو جهت رسیدگی به علل اصلی کاهش آب دریاچه ارومیه نماینده سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد، فائو در ایران خاطرنشان کرد: این سازمان از مزیت رقابتی منحصربه‌فردی در حل مشکلات مدیریت پایدار منابع آب به‌ویژه در منطقه خاورمیانه که عمده‌ترین منابع آب کشورها در بخش کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد، برخوردار است. ناکوزی ادامه داد: ما باید همراه با ستاد احیای دریاچه ارومیه و ذی‌نفعان ملی تلاش کنیم در چارچوب این برنامه جامع چهار ساله حرکت کنیم و اقدامات فوری لازم را در جهت رسیدگی به علل اصلی کاهش آب دریاچه و حوضه‌های اطراف آن به‌کار بندیم. وی از آغاز فعالیت‌های این برنامه در آوریل 2016، اردیبهشت‌ماه 1395 خورشیدی خبر داد و تصریح کرد: این برنامه چارچوبی منحصربه‌فرد به‌منظور مشارکت تمامی ذی‌نفعان برای حسابرسی دقیق آب، ارتقای بهره‌وری کشاورزی، معیشت پایدار، پایش و هشدار خشکسالی و ظرفیت‌سازی را ایجاد خواهد کرد. همچنین ناکوزی تاکید کرد: برای دستیابی به اهداف از پیش تعیین‌شده کاهش مصرف آب، این برنامه تاکید ویژه‌ای بر لحاظ کردن سناریوهای درآمدزای جایگزین، تنوع بخشیدن به معیشت جوامع محلی و معرفی گزینه‌های متنوع اشتغال همراه با اصلاح سامانه‌های کشت و بهبود زنجیره ارزش برای کشاورزان، جمعیت روستایی و سایر نهادهای اجتماعی و اقتصادی خواهد داشت. وی ضمن قدردانی از دولت ژاپن و سفیر این کشور در ایران، هیرو یاسو کوبایاشی به‌دلیل حمایت‌ در فراهم کردن این فرصت تاکید کرد: فائو امیدوار است تا با ایجاد همکاری‌های پربار با دولت ژاپن، دولت ایران، ستاد احیای دریاچه ارومیه و ذی‌نفعان ملی بتواند گام‌های موثری در راستای احیای حوضه دریاچه ارومیه، ایجاد اکوسیستم سالم‌تر و حمایت از رفاه جوامع محلی در عین تحقق آینده‌ای روشن‌تر برای این حوزه بردارد. ژاپن به کمک دریاچه ارومیه می‌آید در ادامه این نشست، هیرو یاسو کوبایاشی سفیر ژاپن در ایران درباره برنامه جامع مدیریت پایه منابع آبی دریاچه ارومیه اظهار کرد: آب دریاچه ارومیه در 20 سال اخیر کاهش چشمگیری داشته و این مساله آن را تبدیل به یک دریاچه فوق شور کرده است. کوبایاشی افزود: مناطق خشک این دریاچه به بلورهای نمک تبدیل شده و سلامتی مردم منطقه با تنفس نمکی که توسط باد پراکنده می‌شود به مخاطره افتاده است. از سوی دیگر براساس نتایج ملاقات بین شینزو آبه نخست‌وزیر ژاپن و حجت‌الاسلام روحانی، رییس جمهور ایران، دولت ژاپن تصمیم گرفت مبلغ 436 میلیون ین معادل سه میلیون و 683 هزار و 800 دلار آمریکا به دفتر فائو در ایران برای پروژه «برنامه جامع مدیریت پایدار منابع آب حوزه آبریز دریاچه ارومیه» اهدا کند. وی با بیان اینکه کمک به محیط‌زیست یکی از مهم‌ترین حوزه‌های سیاست خارجی ژاپن است، تصریح کرد: به همین منظور دولت ژاپن از برنامه‌های زیست‌محیطی دولت ایران حمایت می‌کند. با در نظر گرفتن این‌گونه چالش‌های جهانی یک کشور به تنهایی نمی‌تواند عهده‌دار مسوولیت‌ها شود و تلاش در سطح منطقه یا مجمع بین‌المللی مورد نیاز است. وی در ادامه گفت: دولت ژاپن با محور قرار دادن پروژه دریاچه ارومیه پروژه‌های گوناگون دیگری در زمینه حفاظت محیط‌زیست در ایران را از طریق آژانس‌های همکاری بین‌المللی ژاپن (جایکا) به اجرا درمی‌آورد. همچنین دولت ژاپن درنظر دارد پروژه‌های مختلف خود را در زمینه‌های زیست‌محیطی ادامه دهد و امیدواریم نتایج این همکاری نه‌تنها به نفع ایران بلکه به نفع منطقه باشد. دریاچه ارومیه را نابود کرده‌ایم در ادامه این نشست عیسی کلانتری، رییس ستاد احیای دریاچه ارومیه از کمک‌های ژاپن و فائو برای احیای دریاچه ارومیه تشکر کرد و گفت: باید برای خشک شدن دریاچه ارومیه پاسخگو باشیم. دریاچه ارومیه موضوعی نیست که بتوانیم مشکلات و آسیب‌های آن را بی‌اهمیت جلوه دهیم و از مسوولیت‌های آن شانه خالی کنیم. به گفته کلانتری، این موضوع که درباره دریاچه ارومیه مشکلات را به گردن تغییر اقلیم بیندازیم نه‌تنها منطقی نیست بلکه هیچ مشکلی را هم حل نخواهد کرد، تغییر اقلیم فقط 18 درصد در مشکلات دریاچه ارومیه سهم دارد. این سوء‌استفاده ما از دریاچه ارومیه و همچنین طبیت در مناطق دیگر است که این مشکلات جبران‌ناپذیر را پدید آورده است. بر اساس آمار اعلام شده، در 12 سال گذشته بیش 150 هزار مترمربع بر مساحت زیر کشت کشاورزی اطراف دریاچه ارومیه افزوده شده که این موضوع خود به تنهایی منجر به افزایش بهره‌وری 5/1 میلیون مترمربع از آب دریاچه ارومیه شده است. از سویی دیگر حق‌آبه دریاچه ارومیه 6/2 میلیون مترمربع است که در 15 سال گذشته، آب ورودی به این دریاچه هیچ‌وقت به این میزان نرسیده است. وی تاکید می‌کند که بخش بزرگی از مشکلات دریاچه ارومیه به دلیل کشاورزی است و دریاچه ارومیه به دلیل سهل‌انگاری‌های دولت از بین رفته است اما خوشبختانه دولت روحانی همه تلاش خود را برای بهبود شرایط دریاچه ارومیه کرده و منتظر موفقیت بیشتر هستیم. محیط‌زیست مساله‌ای بی‌مرز است دستاورد‌های همکاری‌های بین‌المللی همیشه موفقیت بزرگی است. حال در شرایطی که سازمان‌های بین‌المللی و کشورهای حامی محیط‌زیست به یاری دریاچه ارومیه آمده‌اند، امید است وضعیت دریاچه ارومیه بهبود پیدا کند دور از ذهن نیست که دریاچه ارومیه هرگز به شرایط اولیه خود بازنخواهد گشت اما آنچه امروز اهمیت بسیاری دارد حفظ شرایط کلی منطقه است.