از حلقه پوتین و ملک سلمان تا مسی و پلاتینی

روزنامه آلمانی زوددیچه با همکاری شبکه‌ای از ۴۰۰ خبرنگار بین‌المللی پرده از فعالیت‌های یک شبکه بزرگ پولشویی برداشته است. رییس‌جمهور روسیه، پادشاه عربستان، پسرعموی بشار اسد و حتی لیونل مسی از جمله مشتریان این شبکه هستند. افشای میلیون‌ها سند محرمانه پرده از ‌فعالیت‌های یک شرکت حقوقی مستقر در پاناما برداشته است که به مشتریان خود کمک می‌کرده دارایی‌شان را پنهان ‌کنند. سیاستمداران صاحب قدرت، ستارگان دنیای ورزش و حتی تبهکاران بین‌المللی از مشتریان این شرکت حقوقی بودند. میلیون‌ها سند محرمانه که به دفتر روزنامه آلمانی زوددویچه ارسال شده و در اختیار شبکه‌ای از خبرنگاران بین‌المللی قرار گرفته، نشان می‌د‌هد شرکت حقوقی موساک فونکسا در پاناما به مشتریان خود کمک می‌کرده با تاسیس شرکت‌های فرضی و جعلی و بازکردن یک شماره حساب دارایی خود را با دور زدن قوانین مالیاتی یا تحریم‌ها جا به جا کنند. این اطلاعات در برگیرنده ۵/۱۱ میلیون سند از جمله شامل ایمیل، گردش‌های حساب‌های ملی، کپی پاسپورت و سایر مدارک مشتریان شرکت موساک فونکساست. انتشار همزمان اطلاعات در صدها رسانه‌ جهان روزنامه زوددویچه با همکاری گروه خبرنگاران تحقیقی که مقر آن در واشنگتن است به بررسی اطلاعات این اسناد پرداخته است. حدود ۴۰۰ خبرنگار از ۸۰ کشور جهان همزمان انتشار اسناد این شبکه پولشویی را با عنوان اوراق پاناما در صدها رسانه‌‌ جهان آغاز کردند. اطلاعات آنها نشان می‌د‌هد دست‌کم ۱۴۰ سیاستمدار و مقام مسوول از کشورهای مختلف جهان مشتری شرکت حقوقی موساک فونکسا هستند. شرکت حقوقی موساک فونسکا در پاناما از مهم‌ترین شرکت‌ها در زمینه مدیریت شرکت‌های برون‌مرزی(Offshore) در بیش از 35 کشور جهان است. این شرکت‌ها معمولا پوششی برای فرار مالیاتی هستند و صاحبان واقعی آنها هم مشخص نیستند. در میان بخش عظیمی از این اطلاعات اسامی افراد مشهوری اعم از سیاستمداران، ورزشکاران، دلالان اسلحه، جاسوسان و حتی ورزشکاران به چشم می‌خورد. بر این اساس بیش از 200 هزار شرکت تاسیس شده‌اند که افراد مشهور برای فعالیت‌های مالی خود از آنها استفاده می‌کردند. برخی از دوستان ولادیمیر پوتین رییس‌جمهور روسیه،‌ پروشنکو رییس‌جمهور اوکراین، لیونل مسی ستاره فوتبال، سرگئی رولدوگین نوازنده مشهور ویولن، زیگموندور گونلاگسون نخست وزیر ایسلند، سلمان پادشاه عربستان، تمیم بن حمد پادشاه سابق قطر، جاسم بن حمد نخست وزیر سابق قطر، خلیفه بن زاید آل نهیان حاکم ابوظبی امارات، احمد عثمان رییس‌جمهور سابق سودان پسر عموی رییس‌جمهور سوریه از جمله این افراد هستند. میشل پلاتینی یکی از افراد تاثیرگذار در روند پولشویی بوده و به بسیاری از سیاسیون اجازه داده به نام کمک به فوتبال یا حضور در مراسم خیریه پول خود را وارد چرخه پولشویی کنند اما ردپای این تحرکات مالی اکنون کاملا کشف و مشخص شده است. به عنوان مثال شرکت فرضی پروشنکو سال ۲۰۱۴ میلادی و تنها دو ماه پس از پیروزی او در انتخابات ریاست‌جمهوری اوکراین تاسیس شده است. بنا به این اسناد نخست‌وزیر ایسلند هم پایان سال ۲۰۰۹ میلادی در حالی که این کشور درگیر سخت‌ترین بحران مالی تاریخ خود بود، همراه همسرش شرکتی در پاناما تاسیس و سهام خود در یکی از مهم‌ترین بانک‌های ایسلندی را که با کمک دولت از ورشکستگی نجات پیدا کرد، به این شرکت منتقل کرده است. اعتراض موساک فونکسا به انتشار اسناد مشتریان خود به نوشته زوددویچه جاسوسان شناخته شده و روسای باندهای قاچاق مواد مخدر هم مشتری این شرکت هستند و شماری از نهادهای مالی بین‌المللی از جمله برخی بانک‌های آلمانی در این شبکه پولشویی دست دارند. به عنوان مثال یکی از نزدیکان ولادیمیر پوتین با کمک این شرکت و دور زدن تحریم‌های بانکی دو میلیارد دلار از روسیه خارج کرده است. پسرعموی بشار اسد هم یکی دیگر از مشتری‌های تحت تحریم موساک فونکسا بوده است. در فهرست مشتری‌های این شرکت نام لیونل مسی، ستاره آرژانتینی دنیای فوتبال و حتی نام خوان پدرو دامیانی از اروگوئه، از اعضای هیات بررسی تخلفات مالی فیفا نیز به چشم می‌خورد. شرکت حقوقی موساک فونکسا با انتقاد شدید از افشای اسناد محرمانه خود در رسانه‌ها اعلام کرده است که از ۴۰ سال پیش به مشتریانی از سراسر جهان خدمات ارائه می‌کند و هرگز به دلیل انجام فعالیت غیرقانونی محکوم نشده است.جورج ماسکولو، مدیر شبکه تحقیقی روزنامه زوددویچه که معتقد است انتشار اسناد این شبکه پولشویی بازتاب وسیعی در عرصه سیاسی خواهد داشت در گفت‌وگو با شبکه نخست تلویزیون آلمان تصریح کرد: تاسیس یک شرکت فرضی و جا‌به‌جایی پول از نظر قانونی ممنوع نیست اما کسی که به دنبال چنین راهکارهایی می‌گردد، اغلب دلیلی غیراخلاقی برای پنهان ‌کردن دارایی خود دارد. درخواست برای استعفای نخست‌وزیر ایسلند در پی انتشار اسنادی درباره پنهانکاری نخست‌وزیر ایسلند درباره یک شرکت مالی، وی با تقاضای استعفا از سمت خود مواجه شده است. به گزارش آسوشیتدپرس، این اتهامات در حالی بیان می‌شود که نخست‌وزیر ایسلند بر این باور است که هیچ قانونی را زیر پا نگذاشته و این شرکت هیچ سود مالی برای خود یا همسرش به همراه نداشته است. به تازگی اسنادی مبنی بر قراردادهای مالی منتسب به سیگموندور گونلوسان و همسرش منتشر شده است، مبنی بر اینکه وی شرکتی به نام وینتریس را در سال 2007 به همراه همسرش خریده است اما در زمان نمایندگی مجلس در سال 2009 از بردن نام این شرکت به عنوان یکی از دارایی‌های خود خودداری کرده است. همچنین درست هشت ماه بعد گونلوسان 50 درصد از سهام خود را در این شرکت به قیمت یک دلار یا کمتر به همسر خود فروخته است. براساس یکی از اسناد فاش‌شده که به امضای همسر وی رسیده است، از این شرکت برای سرمایه‌گذاری میلیون‌ها دلاری که به ارث رسیده بوده، استفاده شده است. در همین راستا یوهانا سیگورداردوتیر، نخست‌وزیر اسبق ایسلند درباره وضعیت نخست‌وزیر کنونی گفت: اگر گونلوسان نتواند اعتماد عمومی را جلب کند، مجبور به استعفا خواهد شد. همچنین وزیر اقتصاد پیشین ایسلند گفت: اقدام نخست‌وزیر کنونی باعث شده ایسلند به یک کشور بی‌نظم و پر از هرج و مرج تبدیل شود. نزدیکان پوتین در حلقه مظنون به پولشویی برنامه پانورامای بی‌بی‌سی و کنسرسیوم روزنامه‌نگاران تحقیقی گروهی از نزدیکان و همپیمانان ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه را یافته‌اند که حلقه‌ای مشکوک به فعالیت‌های پولشویی را اداره می‌کنند. اداره فعالیت‌های این گروه که میلیاردها دلار را شامل می‌شود بر عهده بانک روسیه بوده که دولت آمریکا آن را بانک شخصی مقامات ارشد فدراسیون روسیه توصیف کرده است. این نخستین بار است که شواهدی از نحوه فعالیت این بانک روسی که تحت تحریم است، آشکار می‌شود. مدارکی که به دست روزنامه آلمانی زوددویچه رسیده و از آن طریق در اختیار کنسرسیوم روزنامه‌نگاران تحقیقی قرار گرفته، نشان می‌دهد که چگونه میلیاردها دلار پول از طریق چهار شرکت سری که در کشورهای خارجی ثبت شده بودند در معاملاتی مشکوک به کار گرفته شده‌اند. برنامه پانورامای بی‌بی‌سی و روزنامه گاردین از جمله ۱۰۷ رسانه‌ای بوده‌اند که از سراسر جهان این مدارک را بررسی کرده‌اند. با بررسی این مدارک چنین به نظر می‌رسد که شرکت‌های سونت اورسیز، اینترنشنال میدیا اورسیز، سانبارن و سندالوود کنتینانتال ظاهرا از اقداماتی چون مبادله سهام تقلبی، مشاوره‌های صوری، وام‌های غیرتجاری و خرید زیرقیمت اموال سود برده‌اند. در یک نمونه شرکت سندالوود مالی را به یک دلار خریده و سه ماه بعد آن را به قیمت ۱۳۳ میلیون دلار فروخته است. این شرکت همچنین ۸۰۰ میلیون دلار از بانک دولتی روسیه وام گرفته است. در مدارک به دست آمده هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که سندالوود برای گرفتن این وام ضمانتی تامین کرده باشد یا آن را بازپرداخته باشد. تام کیتینگ، مدیر مرکز مطالعات جرایم مالی و امنیتی می‌گوید که این مبادلات شبیه شواهد پولشویی است. باید به دقت اینها را بررسی کنیم و ببینیم چه خبر است. داستان قرض‌هایی که ظاهرا بدون اینکه دلیلش روشن باشد در ازای پرداخت یک دلار پاک شده چیست و چرا وام‌ها بدون اینکه دلیل روشنی داشته باشد، چندین بار دست به دست شده است. مدارک به دست آمده نشان می‌دهد که اینترنشنال میدیا اورسیز و سونت اورسیز، دو شرکت بزرگ واقع در پناهگاه‌های مالیاتی رسما به یکی از نزدیک‌ترین دوستان رییس‌جمهور روسیه تعلق داشتند، یعنی سرگئی رولدوگین، نوازنده حرفه‌ای ویولنسل که از زمان نوجوانی با ولادیمیر پوتین آشنا بوده و پدرخوانده ماریا، دختر پوتین است. روی کاغذ، سرگئی رولدوگین شخصا صدها میلیون دلار از معاملات مشکوک سود برده. اما مدارک مربوط به شرکت رولدوگین نشان می‌دهد که این شرکت، یک شرکت صوری برای پنهان کردن و محرمانه نگه داشتن هویت مالک و منتفع اصلی بوده است. رولدوگین پیشتر به خبرنگاران گفته بود که فعالیت تجاری ندارد، بنابراین پیدا شدن رد پایش در معاملات خارجی پیچیده این تردید را دامن می‌زند که او تنها به جای کس دیگری عمل می‌کند.