بازار از خواب بیدار می‌شود؟

اشکان نظام‌آبادی- در شرایطی که بازار مسکن به دلیل تعطیلات نوروزی با کمترین میزان معاملات به سر می‌برد، اقتصاددانان از نشانه‌هایی مبنی بر خروج نسبی مسکن از رکود در سال 95 صحبت می‌کنند. با این حال بازار مسکن که در اسفندماه سال گذشته روند امیدوارکننده‌ای نداشت در سال جدید نیز تکان نخورده است. با وجود اینکه فعالان بازار مسکن شرایط رکودی در اوایل هر سال را طبیعی عنوان می‌کنند آینده کسب و کارشان آنها را نگران کرده است. مسوولان وزارت راه معتقدند قیمت مسکن در طول چند سال گذشته مطابق با تورم افزایش نیافته است و همین موضوع به معنای کاهش قیمت است. آنها معتقدند حباب قیمت مسکن از بین رفته و اکنون بهترین زمان برای خرید مسکن است. فعالان بازار نیز دوره فعلی را زمان خوبی برای خرید مسکن می‌دانند و پیش‌بینی می‌کنند در سال آینده یخ رکود مسکن بشکند. یکی از سیاست‌های دولت یازدهم از زمان آغاز به کار خود افزایش توان خرید مردم بوده است. بر همین اساس وزارت راه افزایش سقف وام مسکن را در دستور کار خود قرار داد. براساس آمار تقاضای وام مسکن از 135 مورد در زمان اعلام رسمی به 250 مورد در اسفندماه رسید که رشدی 85 درصدی را نشان می‌دهد. خوش‌بینی فعالان بازار خوش‌بینی مسوولان و فعالان بازار کار در حالی است که آماری که اخیرا توسط بانک مرکزی منتشر شد از کاهش معاملات خبر می‌دهد. براساس گزارش بانک مرکزی متوسط قیمت خرید و فروش یک متر مربع زیربنای واحد مسکونی نسبت به مدت مشابه سال قبل 9/3 درصد افزایش داشته است. کارشناسان این افزایش قیمت را نوید بخش ایجاد رونق نسبی در سال 95 می‌دانند و این در حالی است که معاملات مسکن در شهر تهران 3/10 درصد کاهش داشته است. افزایش 9/3 درصدی قیمت مسکن در حالی رخ داده است که افزایش بیشتر قیمت‌ها بسیار بعید به نظر می‌رسد چراکه قدرت خرید پایین مردم نمی تواند بیش از این قیمت‌ها را بالا ببرد. چندی پیش مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن گفته بود: ممکن است فضای اقتصادی حوزه مسکن در سال‌جاری بهتر از سال گذشته باشد اما به معنای رونق و افزایش قیمت‌ها نیست و همچنان نرخ تورم مسکن کمتر از نرخ تورم عمومی خواهد بود اما فعالیت و فضای کسب و کار در حوزه مسکن در سال‌جاری بهتر می‌شود با این حال تاکید می‌کنم، این به معنای افزایش قیمت مسکن نیست و خیز خروج از رکود از تابستان امسال برداشته می‌شود. با وجود این پیش‌بینی‌ها سوالی که مطرح می‌باشد این است که با وجود کاهش معاملات آیا می‌توان افزایش 9/3 درصدی قیمت‌ها را نشانه ای برای شروع رونق دانست؟ درهمین ارتباط بهمن آرمان، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» گفت: مساله مسکن در ایران مساله عرضه است. تقاضا به صورت بالفعل وجود دارد به طور کلی در کشوری که رشد جمعیت و ارتباطات سرعت بالایی دارد تقاضا به صورت بالفعل وجود دارد. وی افزود: از طرف دیگر در ایران عرضه مسکن و میزان ساخت‌وساز بسیار پایین است به طوری که در زمان رونق میزان ساخت‌وساز مسکن در کشور حدود 800 هزار دستگاه است و این در حالی است که نیاز جامعه حدود یک میلیون و 200 هزار دستگاه است. تراکم‌فروشی و هزینه‌های ساخت مسکن این کارشناس اقتصادی ادامه داد: بالا بودن قیمت مسکن در ایران از هزینه‌های اصلی ناشی نمی‌شود بلکه بخش عمده‌ای از آن را هزینه‌های شهرداری و قیمت زمین تشکیل می‌دهد. آرمان گفت: اگر به ترکیب هزینه ساخت مسکن در کشور نگاه کنیم قیمت اصلی مسکن را قیمت زمین و هزینه‌های شهرداری تشکیل می‌دهد. وی افزود: شهرداری به دلیل اینکه مجبور است در هزینه‌ها خودکفا باشد به تراکم‌فروشی رو آورده و همین مساله موجب ساخت لجام‌گسیخته ساختمان‌ها و فروش تراکم شده است در حالی که در هیچ کشوری این شرایط حکمفرما نیست. سونامی کاهش عرضه بهمن آرمان با اشاره به اینکه مبنای تراکم‌فروشی باید منطق علمی و شهرسازی باشد نه کسب درآمد گفت: کاهش عرضه واحدهای مسکونی در کشور ممکن است به یک سونامی در سال‌های آینده تبدیل شود. وی در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان افزایش 9/3 درصدی قیمت مسکن را نشانه‌ای برای رونق دانست، گفت: تقاضا برای مسکن به طور کلی وجود دارد اما این تقاضا در حال حاضر برای واحدهایی است که توان خرید آنها وجود دارد و عرضه این واحدها نیز مناسب نیست بنابراین به اعتقاد من نشانه‌ای برای رونق وجود ندارد چراکه یکی از نشانه‌های رونق می‌تواند افزایش ساخت‌وساز و افزایش استفاده از مصالح ساختمانی باشد و این درحالی است که چنین نشانه‌هایی دیده نمی‌شود و کارخانه‌های سیمان کشور با 40 درصد توان خود فعالیت می‌کنند.