رئیس کل بانک مرکزی در واکنش به افزایش نرخ دلار بازار آزاد در روزهای اخیر و صعود آن به مرز 12هزار تومان در صفحه اینستاگرام خود به مردم توصیه کرده است که دارایی خود را در معرض ریسک بازار ارز قرار ندهند و اطمینان داد که بانک مرکزی همچنان که تا به حال نیز نشان داده در موقع مقتضی تدابیر پیشبینیشده را عملیاتی خواهد کرد.
رئیس کل بانک مرکزی با رد هر گونه تاثیر رد یا قبول لایحه پالرمو و SPV، بر قیمت ارز بهویژه دلار، آن را بهانهای برای سوءاستفاده دلالان برای سودجویی از مردم قلمداد کرد. این امر پس از افزایش نرخ دلار بازار آزاد در روزهای اخیر و صعود آن به مرز 12هزار تومان صورت گرفت. همتی در واکنش به این افزایش در صفحه اینستاگرام خود نوشته است: عوامل اقتصادی و توانایی مداخله بانک مرکزی، نرخهایی که امروز توسط فرصتجویان و در فضاهای مجازی مطرح میشود را ماندگار نمیداند.
پس از ثبات نسبی نرخ ارز در هفتههای گذشته که در نتیجه برخی سیاستهای بانک مرکزی از یک سو و کاهش تقاضا از سوی دیگر، شکل گرفته بود، روزهای گذشته بازار آزاد ارز با افزایش مجدد نرخ دلار تا مرز 12 هزار تومان مواجه شده است. برخی از فعالان بازار ارز، این افزایش قیمت را به معطلماندن لایحه پالرمو و مجموعه دستورالعملهای مربوط به مبارزه با پولشویی و نیز بلاتکلیفی آغاز به کار SPV از سوی طرف اروپایی مربوط میدانند. یکی از صرافان منطقه فردوسی گفته است: عدم تصویب لایحه پالرمو در مجمع تشخیص مصلحت نظام و لوایح مبتنی بر مبارزه با پولشویی از سوی دیگر میتواند زمینه را برای افزایش بیشتر قیمت ارز مهیا کند. پیگیریها از بازار ارز تهران نشان میدهد، فعالان بازار بر این اعتقادند که عدم تصویب لوایح مبتنی بر پولشویی، راه ارتباط ایران با دیگر کشورها را دشوار میکند و همین مساله میتواند جریان ورود ارز به کشور را کندتر نماید.
گرانفروشی ارز به بهانه پالرمو
در واکنش به این تفکر غالب در بازار ارز که به افزایش قیمتها منجر شده است، رئیس کل بانک مرکزی در واکنش به تحولات نرخ ارز در بازار در صفحه اینستاگرام خود به مردم توصیه کرده است که دارایی خود را در معرض ریسک بازار ارز قرار ندهند. او در این یادداشت تاکید کرده است: این روزها متأسفانه برخی افراد و صاحبمنصبان و بعضا ذینفعان به تریبونی که دسترسی پیدا میکنند، با بی توجهی به جنگ تبلیغاتی و روانی دشمنان عیله کشورمان و در حد خود، آینده منفی را به غلط برای اقتصاد کشورمان به تصویر میکشند. او افزوده است: دلالان و نوسانگیران هم سوار بر اینگونه القائات و بزرگنماییها، بحثهایی مانند تأثیر رد یا قبول پالرمو و SPV و سایر بهانهها، کسب وکار خود را، با فروش ارزهای بالاخریده خود، رونق میدهند. همتی اطمینان داده است: بانک مرکزی همچنان که تا به حال نیز نشان داده در موقع مقتضی تدابیر پیشبینیشده را عملیاتی خواهد کرد. او تاکید کرده است: زمان و نوع مداخله را بانک مرکزی تعیین میکند، نه فضا سازی دلالان و فرصتجویان.
نیاز ایران به روابط بانکی در چارچوب FATF
اگرچه اعمال سیاستهای بانک مرکزی بر بازار ارز، قیمتها را تحت کنترل دولت درآورده است اما نمیتوان تحولات جامعه بینالمللی و روابط بانکی ایران و جهان در دوران تحریم را بر این بازار بلااثر دانست. پیش از این، نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران به خبرآنلاین گفته بود: برای اینکه در این شرایط بتوانیم کانال بانکی و مالی را با اتحادیه اروپا و چین و کشورهایی که اراده دارند از ما نفت بخرند باز نگه داریم، نیازمند این هستیم که در چارچوب FATF، عملیات پولی و بانکی ایران کمریسک شناخته شود؛ در غیر این صورت هزینهها به حدی افزایش مییابد که به میزان زیادی جلوی تعاملات پولی و بانکی را میگیرد. پدرام سلطانی افزوده بود: از سوی دیگر با توجه به اینکه در تنگنای تحریمها قرار داریم و این تنگنا میتواند تشدید شود یا آثار غیرقابل پیشبینی را در آینده داشته باشد که ما در شرایط کنونی آگاهی کاملی از آن نداریم، پس باید اقتصاد را طوری مدیریت کنیم که در بعد داخلی نیز از شفافیت خارج نشویم.
لزوم تکنرخیشدن ارز
تاثیر نرخ ارز بر بازار کالاهای اساسی در ماههای اخیر به خوبی نمایان شده و دولت و جامعه را با مشکلات زیادی مواجه کرد. یک عضو اتاق بازرگانی در این باره گفت: تا زمانی که بازار ارز به سمت تکنرخیشدن حرکت نکند، بسیاری از مشکلاتی که امروز در حوزه تأمین کالاهای اساسی به وجود آمده ادامهدار خواهد بود. سیدرضی حاجیآقامیری اظهار کرد: ما از ابتدای اجراییشدن این طرح پیشبینی کرده بودیم که چنین اتفاقاتی رخ خواهد داد. زیرا وقتی امکان تغییر نرخ ارز در بازار داخلی وجود داشته باشد، این تحولات محتمل است. او افزود: وقتی یک واردکننده ارز ۴۲۰۰تومانی میگیرد، اما میتواند محصول را با نرخ نیمایی عرضه کند یک اختلاف قیمت دو برابری شکل گرفته و همین مساله قیمت تمامشده کالا را افزایش میدهد. اگر این موضوع از دایره انصاف خارج شود نرخها امکان بالاتررفتن نیز پیدا میکنند. حاجیآقامیری با بیان اینکه تنها پیشنهاد و راهکار کوتاهمدت موجود در شرایط اقتصادی فعلی تکنرخیشدن ارز است، تصریح کرد: حتی اگر قیمتها در شرایط تکنرخی از ارز رسمی بالاتر رود نیز امکان تصمیمگیری دقیق و نظارت بر فعالیتها بهوجود میآید. ما حتی به دولت پیشنهاد دادیم که اگر قصد دارد نرخ ارز رسمی را حفظ کند، لااقل نرخ بازار نیما و سنا و بازار آزاد را یکی کند تا مشکلات اینچنینی بهوجود نیاید. او با اشاره به شکلگیری رانت در بازارهای بدون نظارت، افزود: وقتی امکان دریافت ارز ارزان پیش بیاید برخی افراد تلاش میکنند با استفاده از رانتی که دارند به این منابع دست یابند و همین امر بستر سودجویی را فراهم میکند.