تغییرات نرخ ارز یا تغییرات پول ملی چه در جهت کاهش و چه در جهت افزایش ارزش پول ملی، بر عوامل بنیادین اقتصادی تاثیرگذار است، در این میان، یکی از تاثیرپذیرترین بخشهای اقتصادی بازار سرمایه است، چون شرکتهای بازار سرمایه در همین اقتصاد کار میکنند.
تغییرات نرخ ارز یا تغییرات پول ملی چه در جهت کاهش و چه در جهت افزایش ارزش پول ملی، بر عوامل بنیادین اقتصادی تاثیرگذار است، در این میان، یکی از تاثیرپذیرترین بخشهای اقتصادی بازار سرمایه است، چون شرکتهای بازار سرمایه در همین اقتصاد کار میکنند و اکثر شرکتها و صنایع عمدتا صادرات محور هستند و درآمدهای ارزی بسیار بالایی دارند و به هر حال متاثر از تغییرات نرخ ارز یا ارزش پول ملی میشوند.
این موضوع خیلی تاثیرگذار است، اما اینکه آیا متناسب با تغییرات بازار ارز، بازار سرمایه ما نیز دچار تغییر شده است یا خیر؟
باید اذعان کنم که تقریبا هنوز این مسائل در بازار سرمایه مسجل نشده است، باتوجه به ابهاماتی که در بازار ارز وجود دارد و باتوجه به کنترلهایی که در این بازار توسط دولت صورت میگیرد، عمدتا بازار سرمایه نسبت به تغییرات نرخ ارز به جهت مثبتبودن خیلی تاثیر نگرفته است، چون هنوز معلوم نیست که در نهایت شرکتهایی که درآمدهای ارزی دارند، مثل شرکتهای صادراتمحور در حوزه صنایع پتروشیمی، معدنی و فولادی، با چه نرخی میتوانند درآمدهای ارزی خودشان را تسعیر کنند، یعنی به پول ملی تبدیل کنند.
بنابراین هنوز اثرات بازار ارز بر بازار سرمایه مشخص نیست. مضاف براینکه، مولفههای دیگری بر این بازار تاثیرگذار هستند، مثل موضوعات سیاسی یا مشکلات اقتصادی که الان اقتصاد داخلی ما با آن دست به گریبان است، تجمیع این مولفهها باعث شده فعلا بازار سرمایه خیلی روی مثبتی نسبت به تغییرات نرخ ارز نشان ندهد؛ به رغم اینکه، افزایش قیمت دلار درآمدهای مقطعی شرکتهای صادرات محور را افزایش میدهد و برای همگان هم مسجل هست که این موضوع باعث افزایش سودآوری خیلی از شرکتهای بورسی میشود.
بنابراین فعلا منتظریم که وضعیت سایر مولفهها رفته رفته مشخصتر شود تا بتوان تحلیل واقع بینانهتری داشت. اگر بخواهیم عوامل موثر بر قیمت سهام شرکتها را اولویت بندی کنیم؛ مهمترین بحث، امنیت سرمایهگذاری و تداوم سودآوری در آینده است.
باتوجه به تنشهای فعلی، ریسک سرمایهگذاری خیلی افزایش پیدا کرده است، به رغم اینکه شاید سودآوری مقطعی برخی از شرکتها بهدلیل افزایش قیمت دلار بالا برود، اما در بلندمدت شاید اثرات ریسک این تنشها بیشتر باشد و به همین دلیل فعلا سرمایهگذاران از خیر اثرات مثبت نرخ ارز گذشته و دست نگه داشتهاند و بیشتر نظارهگر بازارند تا بخواهند وارد بازار سرمایه شوند. من چشم انداز یک ماه اخیر را خیلی مثبت نمیبینم و بهنظر من روند کاهشی را شاهد خواهیم بود، چون هم تنشهای منطقهای افزایش یافته و هم بحث خروج احتمالی ترامپ از برجام وجود دارد.
به هر حال اگر نرخ ارز هم افزایش پیدا کرده است، نشانه مثبتی از امنیت اقتصادی نیست، یعنی اگر ارزش پول ملی کاهش یافته، نشاندهنده ضعف اقتصادی و سیاسی در آینده است که در این راستا به واکنش به موقع و مناسب دولت نیاز داریم. ارزش پول ملی معلول یکسری مشکلات اقتصادی یا سیاسی هست که باید علت تغییر داده شود تا معلولها مثل شاخص بازار سرمایه، قیمت سهام یا ارزش پول ملی تغییراتشان را براساس علتها مثبت کنند یا حداقل منفی تر نشوند.