با وجود آزادشدن فعالیت رسمی صرافیها برای معاملات ارزی در بازار آزاد، صرافیها شرایط موجود را برای فعالیت مناسب نمیدانند و نسبت به آن معترض هستند. بسیاری از آنها تابلوهای «خرید و فروش ارز نداریم» را برنداشته و برای معامله در چارچوب ضوابط تعیین شده وارد نشدهاند.
از چهارشنبه هفته گذشته و با اجرایی شدن بسته جدید ارزی صرافیها این فرصت را پیدا کردند که بعد از حدود چهار ماه که فعالیت آنها در بازار آزاد قاچاق و ممنوع شده بود، بتوانند در چارچوب ضوابط مصوب دولت به معاملات ارزی بپردازند اما شرایط به این صورت بود که صرافیها حق خرید ارز از مشتریان را داشته اما فروش آنها محدود به 23 خدماتی بود که برای صرافیها تعریف شد. بر این اساس هر گونه فروش ارز از طریق صرافی فقط در چارچوب قوانین و با دریافت سند و مدرک لازم که تاییدکننده تقاضای واقعی متقاضی بود، شد.
بنابراین قیمتگذاری در صرافیها اینگونه تعیین شد که بتوانند ارز را با یک درصد بالاتر از نرخی که در بازار ثانویه تعیین میشود به فروش برسانند. بازار ثانویه که محلی برای عرضه ارز ناشی از صادرات و خرید ارز مورد نیاز واردکنندگان است بر اساس قیمتهای توافقی و عرضه و تقاضا معاملات آن شکل گرفته و برای هر روز میتواند متفاوت باشد.
اما گزارش میدانی از بازار ارز فردوسی و در فاصله چهارراه استانبول از این حکایت دارد که همچنان برخی صرافیها برای معاملات ارزی ورود نکردهاند یعنی حتی تمایلی به خرید و فروش ارز بر اساس ضوابط تعیین شده هم نداشته و تابلوهای خود را تغییر ندادهاند.
پرس و جوی دلیل این واکنش نسبت به بسته جدید ارزی از صرافیها از این حکایت دارد که وقتی نمیتوانیم معاملات روزانه ارز و آزاد آن را انجام دهیم، دلیل خاصی برای اینکه خود را به دردسر انداخته و پاسخگوی بانک مرکزی و مراجع نظارتی برای معاملات خدماتی باشیم وجود ندارد. از این رو میگویند ترجیح دادهاند فعلا صرافیهای خود را به حالت قبل مدیریت کرده و فعالیت رسمی در بازار نداشته باشند.
با این حال در صرافیهای دیگر که معاملات ارزی انجام میشود، تابلوهای آنها نیز روشن بوده و نرخگذاری شده اما این نرخ برای همه صرافیها یکسان نیست. در برخی مشاهده میشود که قیمت دلار در خرید حدود 10 هزار و 200 و فروش تا 10 هزار و 300 تومان و یورو 11 هزار و 600 و فروش آن 11 هزار و 800 تومان تعیین شده است، اما در برخی صرافیهای دیگر قیمت متفاوت بوده و دلار تا 10 هزار و 300 و 10 هزار و 400 فروخته میشود همچنین یورو تا بیش از 12 هزار تومان قیمت خورده است.
این قیمتها در حالی روی تابلوهای صرافی دیده میشود که باید بر مبنای خریدی که در بازار ثانویه انجام میشود، یک درصد بالاتر باشد حال اینکه در بازار ثانویه قیمتها از چه قراری بوده که نرخ در تابلوی صرافیها تا این حد بالاست کاملا مشخص نیست. با این حال در آخرین قیمتهایی که در سامانه سنا مشاهده میشود، در فاصله ساعت 8 تا 13 امروز قیمت خرید نقدی دلار حدود 9218 تومان و فروش نقدی تا 8366 تومان بوده است. همچنین برای یورو قیمت خرید نقدی 9289 تومان و برای فروش نقدی تا 9238 تومان است.
نرخهایی که اکنون صرافیها روی تابلوی خود قرار دادهاند فقط برای معاملات در چارچوب ضوابط تعیین شده بوده و هیچ فروشی برای تقاضای آزاد ندارند. البته این در حالی اتفاق میافتد که برخی از این صرافیها برای مشتریان خاص خود فروش آزاد انجام داده و بر اساس نرخ بازار آزاد که اکنون برای دلار تا 10 هزار و 400 و یورو تا 12 هزار تومان است، انجام میدهند.با این حال اگر کسی این روزها بخواهد دلار بخرد یا بفروشد، با مشکلات فراوانی روبهرو است؛ نه صرافی حاضر به خرید است و نه صرافی حاضر به فروش.
اگر در توضیح چرایی نفروختن میگویند دلار نداریم اما در توضیح چرایی نخریدن استناد میکنند به اینکه دلار قیمت ندارد.
یکی از صرافان در خصوص چرایی امتناع از خرید و فروش میگوید: دل شیر میخواهد که وارد معامله ارز شوید. هنوز این بخشنامهها ابهامزدایی نشده است، میترسم ارزی بخرم و بفروشم و فردا با استناد به همین بخشنامهها مجرم شناخته شوم .
یکی دیگر از فعالان این بازار نیز با تاکید بر اینکه تا اطلاع ثانوی خرید و فروش ارز ندارد، درباره چرایی توقف خرید و فروش گفت: روز قبل از یک مشتری دو هزار دلار خریدم اما همان مشتری عصر آمد و دلارش را از من طلب میکرد. میگفت باید دلارهایم را پس بدهی. طبیعی است حوصله ندارم وارد این شکل سر و کله زدن شوم .
هر چند صرافان این روزها را روزهای بیکاریشان توصیف میکنند اما هنوز وقتی از کنار دلارفروشان دستی و کیفی میگذری، زیر لب واژه «دلار، دلار» یا «یورو، یورو» را میشنوی. اگر قصد خرید کنید هم باید دو سه پسکوچهای را همراهشان بروی تا پول را بگیرند و دلار را تحویل دهند .
یکی از صرافان فعال در سبزهمیدان نیز در این مورد به خبرنگار ما گفت: ما این روزها قادر به خرید ارز نیستیم. از سوی دیگر مردم عادی هنوز نمیتوانند ارز بخرند که البته این سیاست درست هم هست .
به گفته وی قیمت ارز در حال حاضر 10 هزار و 400 تومان است اما فعالان حاشیه خیابان به قیمتی که مشتری میخواهد ارز را میدهند. گاهی کسی حتی 10 هزار و 500 تومان هم حاضر است برای خرید پرداخت کند .
وی گفت: معتقدم هنوز وضعیت بازار ارز عادی نیست و صرافان کار چندانی برای خرید و فروش ندارند .
در عین حال اصغر سمیعی، رییس هیات موسس کانون صرافان در پاسخ به این سوال که چرا صرافان این روزها ارز خرید و فروش نمیکنند گفت: بالاخره صراف باید چیزی برای فروش داشته باشد. اغلب صرافان در حال حاضر ارزی برای فروش در اختیار ندارند یا به عبارت دیگر نخریدهاند.
وی با اشاره به اینکه وقتی صراف تن به خرید و فروش نمیدهد بدان معناست که قیمتها واقعی نیست، گفت: وقتی محدوده قیمتی تعیین میشود و بسیاری از مردم عادی و خریداران از بازار خارج هستند، نمیشود بازار را عادی تلقی کرد .
وی در توضیح این مطلب افزود: به عنوان مثال درهم در پارتهای 20 تا 50 میلیون تومانی عرضه میشود و پرداخت این مبلغ برای صراف عادی بسیار سنگین است. به گفته وی در شرایط کنونی شاید تنها صرافیهای بانکها و 50 صراف بزرگ کشور قادر به خرید و فروش ارز هستند.
وی افزود: رقمهای خرد هم به صورت حوالهای بین بانکهاست و خرید و فروش آن کارکردی ندارد.