رییس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی ایران در مورد دلیل معطلی و زمان انتظار واردکننده در سامانه نیما گفت: نبود ارز کافی در سامانه نیما منجر شده که واردکننده برای دریافت ارز لازم معطل بماند. در حقیقت در سامانه نیما ارزی وجود ندارد که به واردکننده پرداخت شود.
با تصمیماتی که در خصوص سامان‌دهی بازار ارز گرفته شد، انتظار سهولت در واردات و صادرات می‌رفت. اما ظاهرا این مجموعه تصمیمات نه تنها مشکلی را حل نکرده، بلکه به حجم مشکلات افزوده است.
مهدی پورقاضی، رییس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی ایران از مشکلات ایجاد شده در حوزه واردات مواد اولیه به کشور سخن به میان آورد و ابراز داشت: سابقا واردکننده 10 تا 15 روز معطل می‌ماند تا مجوز واردات را دریافت کند. اما اکنون این میزان به 40 تا 50 روز و حتی بیشتر رسیده است. طی این 50 روز ارزی به دست واردکننده نمی‌رسد. در واقع در بازار نیما ارزی در میان نیست.
پورقاضی در مورد فرایند واردت مواد اولیه به کشور گفت: برای واردات مواد اولیه کارخانه‌ها، در ابتدا باید واردکننده پیش‌فاکتور دریافت کند و ثبت سفارش خود را برای واردات به ثبت برساند. واردکننده در ادامه به وزارت صنایع مراجعه می‌کند و درخواست مجوز می‌دهد. در ادامه به بانک می‌رود و درخواست دریافت ارز می‌کند.
رییس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی ایران ادامه داد: در حال حاضر ارز واردکنندگان مواد اولیه عموما از طریق بازار ثانویه و سامانه نیما تامین می‌شود. نهایتا ارز به فروشنده کالا حواله می‌شود و اینگونه کالا وارد کشور خواهد شد.
او در مورد نقش وزارت صنایع در تعلل پیش آمده در ترخیص کالاهای وارداتی ابراز داشت: در این فرایند ایرادهایی وجود دارد. به عنوان مثال وزارت صنایع، واردکننده را بسیار معطل می‌کند. البته بیشتر از وزارت صنایع، این سامانه نیما است که واردکننده را معطل می‌کند.
پورقاضی در مورد دلیل معطلی و زمان انتظار واردکننده در سامانه نیما گفت: نبود ارز کافی در سامانه نیما منجر شده که واردکننده برای دریافت ارز لازم معطل بماند. در حقیقت در سامانه نیما ارزی وجود ندارد که به واردکننده پرداخت شود. اگر من بخواهم مواد اولیه شرکت را وارد کنم، در نوبت قرار می‌گیرم. ما باید در این سامانه منتظر بنشینیم تا پتروشیمی‌ها ارز ناشی از صادرات خود را به این بازار تزریق کنند تا بتوانیم ارز مورد نیاز خود را برای واردات مواد اولیه تامین کنیم.
او گفت: ما باید منتظر باشیم که پتروشیمی یا بخش خصوصی دلار خود را با نرخ 8 هزار تومانی در سامانه نیما عرضه کند. این در حالی است که نه بخش خصوصی و نه پتروشیمی حاضر نیست دلار خود را با این نرخ بفروش برساند. به همین دلیل دلار در این سامانه وجود ندارد. واردکننده هم باید معطل باشد.
رییس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی ایران افزود: به دلیل نبود دلار و ارز در سامانه نیما، بسیاری از تولیدکنندگان مواد اولیه مورد نیاز را با تاخیر وارد کرده‌اند. برخی نیز هنوز موفق به واردات مواد اولیه خود نشده‌اند. به همین دلیل تولیدکنندگان، نیمه تعطیل و یا تماما تعطیل شده‌اند. این گرفتاری ناشی از تلاش بانک مرکزی و دولت در پایین نگهداشتن نرخ سامانه‌ی نیما است. نرخ دلار در سامانه نیما با نرخ دلار در بازار آزاد اختلاف زیادی دارد. به همین دلیل هیچ بخشی حاضر نیست ارز خود را با اختلاف 10 هزار تومانی بفروش برساند.
پورقاضی تصریح کرد: قیمت تمام شده کالای صادرکنندگان بالاتر از 8 هزار تومان است. لذا برای شرکتها صرف نمی‌کند که دلار خود را با نرخ 8 هزار تومانی در بازار نیما بفروش برسانند. مسئولان با این روش، اقتصاد کشور را قفل کرده‌اند. این بزرگترین مشکلی است که پیش پای واردکننده قرار گرفته است.
او در واکنش به تبلیغ مسئولان در رابطه با فراوانی ارز در بازار نیما ابراز داشت: تبلیغ مسئولان به هیچ وجه واقعیت ندارد. آنها هر روز مساله خاصی را در بازار نیما مطرح می‌کنند. یک روز می‌گویند یوآن نیست؛ یک روز می‌گویند روپیه نیست؛ یک روز لیر و درهم و یورو نیست. هر روز یک مشکل برای واردکننده پیش می‌آید.
پورقاضی در مورد افزایش روزهای معطلی واردکننده‌های کالا برای واردات، گفت: سابقا یعنی حدودا تا یک ماه پیش، واردکننده 10 تا 15 روز معطل می‌ماند تا مجوز واردات را دریافت کند. اما اکنون این میزان به 40 تا 50 روز و حتی بیشتر رسیده است. طی این 50 روز ارزی به دست واردکننده نمی‌رسد. در واقع در بازار نیما ارز به وفور نیست.
رییس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی ایران ابراز داشت: واردکنندگان بیشتر در سامانه نیما گرفتار هستند. البته به غیر از این سامانه، در وزارت صنایع نیز روش‌های سلیقه‌ای اعمال می‌شود که بر اساس هیچ قاعده‌ای نیست و کمکی به واردکننده هم نمی‌شود. این تصمیمات در نهایت فرایند صدور مجوز واردات را طولانی‌تر می‌کند.
وی در توضیح بیشتر مشکلات ایجاد شده از سوی وزارت صنایع بر سر راه واردات، گفت: به عنوان نمونه در وزارت صنایع گفته می‌شود اگر واردکننده‌ای در سال قبل از کالایی خاص، 100 واحد واردات داشته است، امسال نیز مجوز همان 100 واحد را برای او صادر می‌کنیم. این موضوع مشکلات متعددی را پیش می‌آورد. به عنوان مثال امسال قیمت جهانی یک کالایی افزایش داشته و یا مصرف آنها تغییر کرده است.
پورقاضی ادامه داد: برخی افراد 2 سال پیش کالایی را به اندازه 2 سال وارد کرده‌اند که قاعدتا سال قبل نیاز به واردات آن کالا نبوده است. بر این اساس امسال به این افراد، دیگر مجوز واردات نمی‌دهند. به همین دلیل برای واردات یک کالایی ممکن است که به شخصی مجوز بدهند اما به فرد دیگری با شرایط مشابه مجوز ندهند. این تصمیمات سلیقه‌ای است.
این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران در خصوص کمبود دلار در سامانه نیما و مشکلات پیش آمده، گفت: برخی از کشورها و شرکتها برای فروش کالای خود، دلار را معیار معامله قرار می‌دهند. اگر قرار باشد از ترکیه جنسی وارد شود، آنها با دلار معامله می‌کنند. آنها تمایلی ندارند که به لیر معامله کنند. لذا مجبوریم لیر را به دلار تبدیل کنیم. فاصله ارزش بین دلار و لیر مشکل‌ساز است. با کره و تایوان و امارات هم همین مشکل را داریم. آنها با دلار معامله می‌کنند و تمایلی ندارند که با ارزهای دیگر وارد معامله شوند. این موضوع برای واردکننده مشکل‌ساز شده است.
رییس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی ایران با اشاره به سخنان اسحاق جهانگیری در خصوص اوضاع گمرک و مشکلات پیش آمده در خصوص ترخیص کالا از گمرک گفت: چندی پیش آقای جهانگیری در خصوص اوضاع گمرک کشور گفته بود که حجم بالایی از کالاها و مواد اولیه در گمرک موجود است که به دلیل عدم تامین ارز، ترخیص نشده‌اند. بر اساس سخنان آقای جهانگیری باید گفت وضع گمرکات خوب نیست و واردات بسیار کند انجام می شود.
پورقاضی هشدار داد: این روال برای واردات بسیار مشکل‌ساز شده و به تولید کشور لطمه زده است. اکنون به دلیل افزایش قیمت‌ها، واحدهای تولیدی دچار کمبود نقدینگی هستند. کند شدن فرایند صدور مجوز برای نقدینگی واحدها مشکل‌ساز شده و آن را دو چندان کرده است. اگر قبلا یک بنگاه یا واحد تولیدی، مواد اولیه خود را وارد می‌کرد و دست به تولید می‌زد و پول آن را دریافت می‌کرد و وارد چرخه دوم تولید می‌شد، اکنون این چرخه دوم واحدهای تولیدی کند شده است. در واقع سیکل گردش مالی آنها ضعیف شده است. شرکتها در مورد نقدینگی با مشکل مواجه شده‌اند.