نگاهی به عملکرد مالی پتروشیمی‌های پذیرفته شده در بورس نشان می‌دهد که برخلاف بسیاری از بخش‌های اقتصادی در کشور، آن‌ها در حال سپری کردن دوران «پررونقی» هستند. افزایش قیمت محصولات پتروشیمی و پلیمری، قیمت همه چیز از بطری‌های آب معدنی گرفته تا ظروف پلاستیکی را شدیداً افزایش داده و فشار بسیاری به واحدهای تولیدی که مواد اولیه‌شان را از صنعت پتروشیمی می‌گیرند، وارد کرده است. از سوی دیگر، کل مردم به‌عنوان مصرف‌کننده این محصولات نیز تحت فشار افزایش قیمت‌ها قرار گرفته‌اند. با این حال، برای خود پتروشیمی‌ها وضعیت فرق می‌کند.
افزایش شدید نرخ ارز و بالا رفتن هزینه‌های تولید باعث شده تا بنگاه‌های بسیاری زیان‌ده شوند و به تعدیل بخشی از نیروی کار خود روی آورند. اما برای پتروشیمی‌ها که هم موفق شدند به دولت بقبولانند که ارزشان باید در بازار ثانویه به قیمت‌های بالا به فروش برسد و هم مجوز آزادسازی قیمت تولیدات خود در بورس کالا را گرفتند، وضعیت به کلی فرق می‌کند. پتروشیمی‌ها در ماه‌های بحرانیِ بسیاری از واحدهای تولیدی، سودهای نجومی کسب کرده‌اند. تورم مصرف‌کننده به مردم فشار زیادی وارد کرده و تورم تولیدکننده نیز کمر بسیاری از واحدهای تولیدی را خم کرده است؛ اما واقعیت این است که برای پتروشیمی‌ها وضعیت از این بهتر نمی‌شود!
نگاهی به عملکرد مالی پتروشیمی‌های پذیرفته شده در بورس نشان می‌دهد که برخلاف بسیاری از بخش‌های اقتصادی در کشور، آن‌ها در حال سپری کردن دوران «پررونقی» هستند. افزایش قیمت محصولات پتروشیمی و پلیمری، قیمت همه چیز از بطری‌های آب معدنی گرفته تا ظروف پلاستیکی را شدیداً افزایش داده و فشار بسیاری به واحدهای تولیدی که مواد اولیه‌شان را از صنعت پتروشیمی می‌گیرند، وارد کرده است. از سوی دیگر، کل مردم به‌عنوان مصرف‌کننده این محصولات نیز تحت فشار افزایش قیمت‌ها قرار گرفته‌اند. با این حال، برای خود پتروشیمی‌ها وضعیت فرق می‌کند.
بیایید چند نمونه از سود نجومی پتروشیمی‌ها را بررسی کنیم. درآمد حاصل از فروش محصولات پتروشیمی شازند در نیمه نخست سال جاری، نسبت به نیمه نخست سال گذشته، ۷۲ درصد رشد داشته است. سود خالص این شرکت نیز در همین دوره افزایش نجومی ۱۸۶ درصدی را تجربه کرده است.
درآمدهای حاصل از فروش پتروشیمی پردیس در شش ماه نخست سال ۹۷، افزایش ۱۱۷ درصدی را نسبت به همین دوره در سال ۹۶، داشته است. سود خالص این شرکت نیز افزایش ۳۳۳ درصدی را تجربه کرده است. در همین دوره، درآمدهای حاصل از فروش پتروشیمی جم، افزایش ۴۲ درصدی و سود خالص این شرکت، افزایش ۵۹ درصدی را تجربه کرده است.
سود خالص پتروشیمی فناوران در نیمه نخست سال جاری، نسبت به نیمه نخست سال گذشته، ۱۶۹ درصد افزایش یافته است. در واقع، این شرکت پتروشیمی در عرض شش ماه، سودی بیش از کل سال ۹۶، تجربه کرده است. سود پتروشیمی خارک از این رقم هم بزرگ‌تر بوده است: سود خالص پتروشیمی خارک در نیمه نخست سال ۹۷ نسبت به نیمه نخست سال ۹۶، رشد ۴۲۶ درصدی را تجربه کرده است! به همین ترتیب در دوره مورد اشاره، سود خالص پتروشیمی کرمانشاه ۲۷۴ درصد افزایش یافته است. بخشی از افزایش سود پتروشیمی‌ها به افزایش قیمت محصولات پتروشیمی در بازارهای جهانی مربوط می‌شود. در نیمه نخست سال جاری، همزمان با افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی، قیمت محصولات پتروشیمی نیز رشد قابل توجهی را تجربه کرد.
اما افزایش قیمت محصولات پتروشیمی در بازارهای جهانی، به تنهایی رشد نجومی سود شرکت‌های پتروشیمی در نیمه نخست سال جاری را توضیح نمی‌دهد. بی‌شک بخش بزرگی از این سود، به این دلیل روی داده که شرکت‌های پتروشیمی توانسته‌اند ارز حاصل از صادرات محصولات خود را به قیمت‌های بالاتری در بازار ثانویه (نسبت به نرخ دولتی ۴۲۰۰ تومانی) بفروشند.
مسأله دیگری که افزایش سود شرکت‌های پتروشیمی را توضیح می‌دهد، افزایش شدید قیمت محصولات پتروشیمی در بورس کالا است. مبنای قیمت‌گذاری محصولات پتروشیمی در بورس کالا، از ارز ۴۲۰۰ تومانی به ارز بازار ثانویه تغییر یافت و این امر افزایش شدید قیمت محصولات پتروشیمی را به دنبال داشت. این افزایش قیمت، باعث شد تا هزینه تولید شرکت‌هایی که مواد اولیه خود را از صنعت پتروشیمی می‌گرفتند افزایش یابد و بدین ترتیب رکود بر این صنایع، نظیر صنعت پلاستیک، حاکم شد. با این حال، پتروشیمی‌ها از آزادسازی قیمت محصولات خود در بورس کالا سودهای نجومی که به جیب زدند. در واقع، بخش‌های زیادی از اقتصاد ایران از تولید لوازم خانگی و خودرو و قطعه‌سازی گرفته تا تولیدکنندگان کوچک و متوسط وارد رکود شده‌اند. در کنار این بخش‌ها، پتروشیمی‌ها وجود دارند که سودهایشان در این روزهای بحرانی اقتصاد ایران به شدت بالا رفته است. این حکایت، عدم توازن فعلی در اقتصاد ایران است؛ عدم توازنی که به دلیل سودهای بزرگ و نجومی در یک سو و ضرر و زیان قابل توجه در سوی دیگر، شکل گرفته است.