صنعت پتروشیمی علاوه بر اینکه نقش بسزایی در ارزآوری و صادرات غیر نفتی کشور دارد و بسیار متاثر از سیاست های اقتصادی و ارزی است، بزرگترین صنعت حاضر در بورس هم بشمار می رود. تحلیل ها نشان خواهد داد که شرایط چند ساله پتروشیمی ها به چه علت در مقابل تغییر و حذف یارانه دولتی مقاومت داشته است و توسعه نامتوازن در صنعت پتروشیمی به چه صورت در حال رخ دادن است.
صنعت پتروشیمی علاوه بر اینکه نقش بسزایی در ارزآوری و صادرات غیر نفتی کشور دارد و بسیار متاثر از سیاست های اقتصادی و ارزی است، بزرگترین صنعت حاضر در بورس هم بشمار می رود.
این صنعت که 30 تا 40 درصد از سهم بازار سهام ایران تشکیل می دهد ، طی چند ماه گذشته به دلایلی چون افزایش دلار و بهبود وضعیت شرکت های صادرات محور، حمایت دولت ، ارزنده بودن شرکت ها و... به یکی از گزینه های اصلی سرمایه گذاران تبدیل شده است.
در این میان شرکت های پتروشیمی نیازمند مواد اولیه و خوراک پتروشیمی هستند و نسبت بالایی، به طور میانگین برای 5 شرکت بزرگ پتروشیمی حدود 70 درصد، از هزینههای تولید در این صنعت مربوط به همین مواد اولیه است. قیمت خوراک پتروشیمی در ایران یارانه دار و توسط دولت تعیین می شود.
این قیمت بر اساس فرمولی از قیمت های بازارهای خارجی و داخلی بر پایه دلار که توسط وزارت نفت ارائه شده بدست می آید. این مسئله با مقایسه قیمت هر متر مکعب گاز (به دلار) برای خوراک پتروشیمی ها درمقایسه با هرمتر مکعب گاز صادراتی ایران روشنتر خواهد شد. بدین ترتیب بحث فرمول قیمت گذاری از یک سو و نرخ دلاری که برای این قیمت تعیین و از سوی دیگر مطرح می شود.
در کنار این کمک دولت که منتقدانی به همراه دارد، موضوع ارز حاصل از صادرات پتروشیمیها و دخالت در قیمت گذاری محصولات عرضه شده در بورس کالا مطرح میشود. در حالی که تعیین قیمت دستوری در بورس کالا قانونی نیست. باتوجه به شرایط پیش آمده در اقتصاد با افزایش نرخ دلار و بحث تحریم ها، قیمت خوراک، قوانین و شرایط فروش محصولات پتروشیمی را بیش از پیش حائز اهمیت کرده است.
البته این بحث هم مطرح است که عدم عرضه کافی در بورس توسط پتروشیمیها بازار سیاه مواد پتروشیمی را داغ کرده و باعث افزایش قیمت پایه این محصول در بورس تا قیمت 12 هزار تومان شده است.
تحلیل ها نشان خواهد داد که شرایط چند ساله پتروشیمی ها به چه علت در مقابل تغییر و حذف یارانه دولتی مقاومت داشته است و توسعه نامتوازن در صنعت پتروشیمی به چه صورت در حال رخ دادن است.