مدیرعامل اسبق شرکت ملی صنایع پتروشیمی گفت: توسعه صنعت پتروشیمی مزیت ایران محسوب می شود و حجم اندکی از مواد هیدروکربوری مایع به عنوان خوراک و سوخت در این صنعت مصرف می شود، با این اوصاف معتقد هستم که با هدف توسعه این صنعت، مشوق‌هایی در بحث معادلسازی قیمت خوراک داشته باشیم.
عبدالحسین بیات مدیرعامل اسبق شرکت ملی صنایع پتروشیمی درباره شیوه قیمت‌گذاری خوراک پتروشیمی‌ها گفت: شیوه قیمت‌گذاری خوراک گاز و مایع پتروشیمی‌ها متفاوت است. واقعیت امر آن است که خوراک‌های مایع در افق بین‌الملل قیمت دارند و بر سر آن رقابت شکل می‌گیرد زیرا امکان نقل و انتقال و صادرات خوراک‌های مایع با وسایل حمل ونقل روز مخصوصا ناوگان دریایی فراهم و دست بازارهای جهانی هم برای خرید و فروش آنها بازتر است.
وی ادامه داد: در ایران هم خوراک‌های مایع از جمله نفتای سبک و سنگین و میعانات گازی امکان صادرات دارند و اگر در داخل مصرف نشوند، بیرون از مرزها خریدارانی هستند که مایل به تهیه آن باشند. بنابراین این بحث وجود دارد که باید این خوراک‌ها با شرایط رقابتی قیمت‌گذاری و مصرف شوند.
بیات به شیوه قیمت‌گذاری خوراک گاز اشاره کرد و گفت: اما خوراک‌های گازی این وضعیت را ندارند و عمدتا خوراک‌های محلی (Local) محسوب میشوند. این خوراک‌ها در هر منطقه بسته به شرایط اقتصادی و مزیت‌های توسعه‌ای که از جمله در حوزه پتروشیمی دارد، قیمت‌گذاری میشود.
مدیرعامل اسبق شرکت ملی صنایع پتروشیمی گفت: اگرچه تجهیزاتی برای تبدیل خوراک اتان به مایع و صادرات آن به بازارهای بین‌المللی ایجاد شده ولی به این سادگی مقدور نیست ضمن اینکه هزینه سرمایه‌گذاری برای مایع سازی و انتقال آن نیز زیاد است در نتیجه قیمت آن در بازارهای جهانی افزایش می‌یابد. از این رو هر کشوری خوراک گاز را به صورت منطقه‌ای قیمت‌گذاری کرده است.
وی افزود: مثال مشابه آن در بحث بنزین و سی‌ان‌جی است. ما نمی‌توانیم بگوییم قیمت سی‌ان‌جی معادل بنزین باشد. زیرا بنزین فرآورده مایعی است که امکان صادرات دارد ولی سی‌ان‌جی به راحتی و در حجم انبوه قابل صادرات نیست. در نتیجه شیوه قیمت‌گذاری آنها نیز متفاوت است.
*مشوق‌های قیمتی به پتروشیمی‌ها نباید به رانت خوراک تبدیل شود
بیات اظهارداشت: توسعه صنعت پتروشیمی مزیت ایران محسوب می شود و حجم اندکی از مواد هیدروکربوری مایع به عنوان خوراک و سوخت در این صنعت مصرف می شود، با این اوصاف معتقد هستم که با هدف توسعه این صنعت، مشوق‌هایی در بحث معادلسازی قیمت خوراک داشته باشیم. این کار هوشمندانه است ولی باید مرزش خیلی دقیق باشد تا تبدیل به مسائل رانتی نشود.
مدیرعامل اسبق شرکت ملی صنایع پتروشیمی اظهار داشت: نمیتوان اینگونه استدلال کرد که به پتروشیمی‌های خوراک گاز تخفیف داده میشود ولی به پتروشیمی‌های خوراک مایع داده نمیشود. من قبول دارم قیمت خوراک‌های گازی منطقی نیست و به همین دلیل زمانی که من مسئولیت داشتم قیمت را تا مرز 13 سنت رساندیم ولی بعد از این که دولت عوض شد مجدد به قیمت 8.5 سنت رسید. آن زمان ما محاسبه کردیم که 13 سنت جواب میدهد.
وی ادامه داد: الان این گونه نیست که پتروشیمی‌های خوراک مایع از حاشیه سود منطقی نسبت به سایر فعالیت‌های اقتصادی خارج باشند ولی این حاشیه سود به میزان پتروشیمی‌های خوراک گاز نیست. بنابراین میتوانیم قیمت خوراک گازی را منطقی‌تر کنیم و به خوراک مایع هم تخفیف بیشتری بدهیم. در دوره مسئولیتم ما این معادلسازی را انجام دادم و پیشنهادش را هم به وزارت نفت ارائه کردیم ولی وزارت نفت آن را نپذیرفت.
*باید پتروشیمی‌ها را وادار کنیم تا منابع‌شان را به سمت تکمیل زنجیره ببرند
بیات در پایان با اشاره به شیوه درست قیمت‌گذاری خوراک گازی گفت: قرارداد گاز ترکیه شرایط خاصی دارد و بعید است بتوانیم شبیه آن قرارداد با سایر کشورها منعقد کنیم کما اینکه گاز روسیه، قطر و عربستان هم وجود دارد. فذا نمیشود قیمت متان را فقط با قیمت گاز صادراتی به ترکیه مقایسه کرد و نمی‌توانیم فارغ از سایر نقاط دنیا عمل کنیم. چون خوراک محلی محسوب میشود باید قیمت را با کشورهای اطرافمان از جمله روسیه، عربستان، قطر و امارات در نظر بگیریم و ببینیم آنها با چه نرخی به پتروشیمی‌ها میفروشند.
مشاور مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی اظهار داشت: در سال 1391 ما قیمت منطقی را 13 سنت در هر مترمکعب تعیین کردیم در دولت هم تصویب شد ولی بعدا تجدیدنظر شد. البته قبول هم ندارم قیمت به صورت جهشی و بدون توجه به محیط پیرامون افزایش یابد. باید دید کشورهای اطراف براساس چه منطقی قیمت خوراک‌های گازیشان را تعیین میکنند.
وی در ادامه با اشاره به ضرورت تکمیل زنجیره ارزش پتروشیمی‌ها گفت: برای ایجاد تنوع محصول و تکمیل زنجیره ارزش میتوانیم این پتروشیمی‌ها را متعهد به انجام یکسری کارها از جمله مشارکت در ادامه توسعه صنعت پتروشیمی کنیم. کما اینکه برخی از این شرکت‌ها در توسعه پروژه‌ها مشارکت دارند. یا میتوانیم آنها را وادار کنیم تا منابع‌شان را به سمت توسعه و تکمیل زنجیره بیاورند.