این روزها بازار خودرو شرایط خاصی را پشت سر می‌گذارد و با وجود اینکه مجلسی‌ها رسما اعلام کرده‌اند که کارخانه‌ها حق افزایش قیمت را ندارند و خبری هم از تعیین تکلیف قیمت‌گذاری خودرو از سوی نهادهای نظارتی همچون شورای رقابت نیست، اما بازار خودرو گوی سبقت را از همه بازارها گرفته و در بازار صفر کیلومترها رونق افزایش قیمت بیشتر از رونق خرید و فروش است.
در همین حال مجلسی‌ها قصد دارند در جلسه روز سه‌شنبه‌شان با خودروسازان و وزیر صنعت، معدن و تجارت مجوز افزایش چند درصدی را نیز از داخلی‌سازها بگیرند و برای حمایت از تولید داخل و افزایش سهم داخلی‌ها در فروش از آنها بخواهند تا قیمت‌های خود را در سطح پیشین حفظ کنند؛ شرایطی که موجب شده تا خریداران واقعی بازار و البته فروشندگانی که به دنبال خرید خودروی نو هستند مستاصل بین خرید و فروش بمانند و ندانند که باید وارد فضای موجود شوند یا همچنان چشم انتظار اتفاقاتی باشند که در انتظار بازار خودرو است.
بر همین اساس در گفت‌وگو با فربد‌زاوه، کارشناس و فعال بازار خودرو بر آن شدیم تا به این سوال پاسخ دهیم که در شرایط فعلی خودرو بخریم یا نخریم؟
بازار خودرو تا پایان سال به چه سمت و سویی می‌رود؟
سوال سختی است.
دقیقا، در شرایط حاضر کسانی که قصد تعویض خودروی خود را دارند مستاصل هستند که در شرایط حاضر بهتر است خودروی خود را بفروشند و منتظر شرایط برای خرید خودروی نو باشند یا فعلا برای هر نوع تصمیم‌گیری دست نگه دارند؟
در شرایط فعلی شاید بهترین پیشنهاد برای این گروه تعویض خودروی دست دوم با خودروی دست دوم دیگر و احسن است که حداقل افت قیمت خود را کرده و در شرایط بهتری نسبت به بازار صفرها قرار دارد.
ولی همین شرایط باعث شده تا بازار دست دوم‌ها از رونق خوبی برخوردار نباشد و کمتر تمایلی به این بازار وجود داشته باشد مخصوصا اینکه بازار صفر کیلومترها به خاطر فروش شرایطی نیز کمی شلوغ‌تر است.
بله، اما شرایط فروش خیلی خاصی از سوی خودروسازان ارایه نشده است و بعید به نظر می‌رسد که با توجه به شرایط بازار خودرو از سوی خودروسازان شرایط جدیدی اعلام شود. مخصوصا برای ٦ ماهه نخست سال جاری ارایه شرایط فروش از سوی خودروسازان کمی بعید است وبرای ٦ ماه دوم سال نیز به نتیجه‌ای که برجام در پیش رو خواهد داشت باز می‌گردد. البته در ٦ ماه دوم سال چنانچه اتحادیه اروپا طرح پوشش مطرح شده‌اش را اجرا و شرکت‌های خود را پوشش دهد و از سوی دیگر دولت ارز ٤٢٠٠ تومانی در اختیار صنعت قرار دهد می‌توان حتی به شکست قیمت‌ها و کاهش چشمگیر آن در بازار خودرو نیز امیدوار بود. در حقیقت حبابی که برای خرید خودروهای صفر کیلومتر ایجاد شده از بین رفته و قیمت‌ها در بازار منطقی می‌شود.
فکر می‌کنید چرا بازار صفر کیلومترها آنقدر خاص شده و هر روز با قیمت‌های جدید مواجه شده‌ایم؟
دلیل اصلی افزایش قیمت صفرکیلومترها به خاطر رفتار مردمی است که با توجه به شرایط فعلی حاکم بر بازار خودرو به طمع سود بیشتر به دنبال خرید این خودروها هستند و موجب شده با افزایش تقاضای خرید صفر کیلومترها، این خودروها بازار بی‌ثبات و رو به رشدی پیدا کنند.
علت اینکه بازار خودرو آنقدر مورد توجه مردم قرار گرفته است، چیست؟
در حال حاضر خودرو در بازار سرمایه‌گذاری از نظر مردم جای بازار ارز و مسکن را گرفته است. چرا که خودرو نسبت به ملک سهل‌المعامله‌تر است و همچنین از میزان سرمایه کمتری نیز برخوردار است. یک خودرو صفر کیلومتر را می‌توان با ٣٠ میلیون تومان هم خرید اما برای ورود به بازار مسکن حداقل باید ٤٠٠ میلیون تومان سرمایه در اختیار داشته باشید به این جهت خودرو به راحتی جایگزین سرمایه‌گذاری در بازار ملک شده است. به همین دلیل سرمایه های خرد در غیاب بازار مسکن و ارز و حتی طلا وارد بازار خودرو شده‌اند.
همان‌طور که ذکر شد اگر اتحادیه اروپا طرح پوشش خود را اجرا کند و ارز دولتی از سوی دولت تامین شود می‌توان به شکست قیمت خودرو نسبت به قیمت‌های امروز امیدوار بود.
تصور می‌کنید این شرایط در بازار خودرو حداقل دو الی سه ماه دیگر ادامه خواهد یافت؟
قطعا، اما نکته‌ای که وجود دارد عدم تبعیت رفتار خرید مردم با این پیش‌بینی‌هاست. مردم در شرایط فعلی اصلا به پیش‌بینی‌ها و توصیه‌ها توجه نمی‌کنند و تنها در مواجهه با کارشناسان به دنبال این پرسش هستند که چه نوع خودرو برای سرمایه‌گذاری خریداری کنند و اصلا به این موضوع که ممکن است شرایط بازار در آینده تغییر کند توجه نمی‌کنند.
روند هیجانی بازار روند خوبی نیست وهنوز کسی به دنبال مدیریت این بازار نیست وحتی اعتماد متقابل نیز وجود ندارد و با وجودتکرارهای مکرر در مورد قیمت‌های کاذب فعلی در بازار باز هم مردم تمایل به خرید خودروهایی دارند که با شرایط فعلی از روند رو به رشد بیشتری برخوردار هستند.
برداشت من از صحبت‌های شما این بود که الان زمان گرم شدن بازار خودروهای دست دوم است و کسانی در شرایط حاضر سود می‌کنند که نیازشان را از بازار خودروهای دست دوم تامین کنند؟
این روزها به جهت نگاهی که برخی متقاضیان خرید خودرو برای نوسازی خودروهای خود و حفظ آنها حداقل برای سه الی چهار سال آینده دارند، بازار خودروهای دست دوم از تنوع و تعدد بیشتری برخوردار است و تقاضای اضافی برای فروش در این بازار شکل گرفته است، در عین حال نمی‌توان توقع داشت که همزمان با افزایش قیمت خودرو در بازار خودروهای دست دوم قیمت‌ها ثابت بماند و رشد قیمتی نداشته باشد. این افزایش قیمت در این بازار با روالی کندتر وجود دارد.
پس نباید از هم‌اکنون توقع پیش‌بینی دقیق برای بازار بلندمدت خودرو را داشت.
دقیقا تصور من این است که حداقل نمی‌توان برای شش ماه دوم سال پیش‌بینی دقیقی کرد چون تعداد متغیرهای موثر در بازار خودرو به قدری زیاد است که ضریب دقت پیش‌بینی خیلی پایین است و نمی‌توان تصویر روشنی از آینده بازار ارایه داد. شاید با این متغیرها حتی دولت به سمت حمایت‌های خاص‌تر از بازار خودرو بیاید و میزان واردات را به میزان قابل توجهی کاهش دهد و تعرفه‌های سی‌کی‌دی را بالاتر ببرد تا جلوی فعالیت‌های ارز بر به میزان قابل توجهی گرفته شود و حتی تعرفه‌ها را مجددا بازنگری کند تا با فشار بیشتری از خودروسازان داخلی بخواهد که با افزایش کیفیت به سمت افزایش تولید داخل و سهم بیشتر در بازار پیش بروند.
مجموعه اینها باز هم به تغییر و تحولات مختلف بازمی‌گردد و نمی‌توان به همین پیش‌بینی‌ها هم امیدوار بود. زمانی برنامه‌ریزی‌های چندین ساله بلندمدت خوانده می‌شد اما در شرایط فعلی و متغیرهای مختلف موجود به سمتی پیش رفته‌ایم که حتی برنامه‌های دو الی سه ماهه بلندمدت خوانده می‌شود. به هر حال بازار جهت‌گیری مثبتی ندارد وهمچنان بر محور گرانی پیش می‌رود.
خب با این روال می‌توان به توان خودروسازان داخلی تکیه کرد و امیدوار بود که اگر روزی دولت به این جمع‌بندی برسد که بخواهد جلوی واردات را گرفته و بر توان داخلی‌سازها تکیه کند، خودروسازان داخلی بتوانند پاسخگوی حجم تولید مورد نیاز باشند؟
بعید به نظر می‌رسد، چرا که در حال حاضرهم تولید‌کننده‌های داخلی وابستگی خاص به واردات قطعاتی دارند که در داخل کشور تولید نمی‌شود و حتی پر تیراژترین خودروی ساخت داخل نیز هم‌اکنون با ١٥ درصد وابستگی به واردات تولید می‌شود. حتی اگر بخواهیم همین ١٥ درصد را نیز نادیده بگیریم در بقیه موارد با توجه به اینکه تولید برخی خودروها به صورت سرهم کردن قطعات و مونتاژ صورت می‌گیرد در نهایت میزان سهم ساخت داخل به حدود ٤٠ تا ٦٠ درصد می‌رسد. البته در دنیا خیلی غیرمعقول نیست که بخشی از تولید از طریق واردات تامین شود و این روال فعالیت را اقتصادی‌تر می‌کند.
پرتیراژ‌ها منظورتان ٢٠٦ و تندر است؟
بله، حتی پراید نیز بخشی از قطعاتش وارداتی است و از داخل تامین نمی‌شود.