به گفته ی یکی از کارشناسان حوزه بانک و بازار سرمایه، در حال حاضر و با توجه به شرایط این بازار میتوان گفت که بازار ثانویه ارز در مسیر بنبست قرار گرفته است. دولت باید طرح جامع ارزی را مورد توجه قرار دهد تا بازار از این مسیر خارج شود.
مشکلات پیش آمده در حوزه بازار ارز، دولت و بانک مرکزی را به اعمال سیاستهایی در حوزه ارز وا داشت. راهاندازی «بازار ثانویه ارز» از جملهی این تصمیمات بود. اما با روالی که این بازار به خود دید، انتقاد کارشناسان روز به روز از این بازار بیشتر شد. تا جایی که حیدر مستخدمینحسینی کارشناس حوزه بانک و بازار سرمایه ابراز داشت، این بازار نه تنها مشکلات را حل نکرده است، بلکه به جهت ناقص بودن و عدم تصمیمات درست دولت، در مسیر بنبست قرار گرفته است.
مستخدمینحسینی با اشاره به هدف بازار ثانویه در ایجاد تعادل در بازار ارز، گفت: بازار ثانویه ارز در ایجاد تعدیل در بازار ارز موفق نبود. تا زمانیکه بانک مرکزی و دولت در خصوص نیاز ارزی کشور تصمیمات کاملی اتخاذ نکنند و حل مسائل را مدام به آینده موکول کنند، هر نوع سیاستی در این خصوص منجر به شکست خواهد شد.من در همان ابتدا هشدار دادم که بازار ثانویه شاید چند روزی بازار را التیام ببخشد، اما در ادامه با مشکل مواجه خواهد شد.
او ادامه داد: اعلام تصمیمات برشی و مقطعی، سکوت در مورد صادرات محصولات پتروشیمی و فولاد، دخالت در ارز صادراتی و مسائلی از این قبیل، عموما آسیبهایی است که بر اتخاذ سیاست ارزی سوء تاثیراتی خواهد گذاشت که در نهایت نیز بازار ملتهب خواهد شد. وی افزود: در چنین شرایطی است که وقتی سخنی در داخل یا در خارج از کشور بر زبان جاری شود، تعادل بازار ارز را بر هم میزند.
این کارشناس در پاسخ به این سوال که آیا باید «بازار ثانویه ارز» را شکست خورده قلمداد کرد، گفت: برای اعلام شکست این بازار شاید فعلا زود باشد. اگر تصمیم و ارادهای برای جامعیت بخشیدن به بازار ارز وجود داشته باشد، بازار ثانویه میتواند از این بنبست خارج شود.
او ادامه داد: در حال حاضر و با توجه به شرایط این بازار میتوان گفت که بازار ثانویه ارز در مسیر بنبست قرار گرفته است. دولت باید طرح جامع ارزی را مورد توجه قرار دهد تا بازار از این مسیر خارج شود. به عنوان مثال آیا دولت میخواهد درآمد حاصل از نفت را صرفا به کالاهای مصرفی تخصیص دهد یا خیر؟ این مبحث موافقان و مخالفانی دارد. من معتقدم که دولت باید این درآمدها را به فعالیتهای زیربنایی کشور تخصیص دهد. مقداری از درآمدهای نفتی نیز به کالاهای اساسی تعلق بگیرد تا مردم با مشکلات مواجه نشوند.
این استاد دانشگاه با اشاره به نیاز کشور به راهاندازی بورس ارز، گفت: کشور به بازار بورس ارز نیاز دارد. عموم افرادی که دارای ارز هستند، میتوانند ارز خود را در این بازار عرضه کنند. در این سالها متوسط درآمد ارزی 40 میلیارد دلار در سال ارزیابی شده است. این میزان ارز، نیازهای مسافرتی و شرکتها را به خوبی پاسخگو است. ارزهایی که ناشی از فعالیتهایی غیر از فعالیت دولت است، میتواند در این بازار عرضه شود. کسانی که نیازمند ارز هستند، میتوانند نیاز خود را در این بازار جستجو کنند.
مستخدمینحسینی با انتقاد از نوع نظارت دولت بر فعالیتهای ارزی کشور گفت: دولت اکنون نظارت مناسبی بر این بازار ندارد. در حال حاضر بسیاری از نیازهای ارزی کشور از طریق فعالیتهای زیر زمینی رفع و رجوع میشود. دولت هیچگونه اطلاعی در این زمینه ندارد. این بسیار خطرناک است. هر چند که دولت این رویکرد را غیر قانونی اعلام کرده؛ اما در عین حال نمیتواند نیازها و جهتها را تشخیص بدهد.
وی در مورد مشکلات پیش آمده برای محققین و پژوهشگران کشور جهت دریافت ارز، ابراز داشت: وقتی یک محقق اقتصادی در پی تهیه یک مجله اقتصادی است، با مشکل مواجه میشود. تا چند مدت پیش یک محقق نیاز خود را با مراجعه به صرافیها رفع میکرد و در نهایت موفق میشد که مجله خارجی مد نظرش را ضمن پرداخت هزینه ارزی آن، دریافت کند. اما اکنون با مشکل مواجه شدهایم و نمیتوانیم این کار را انجام بدهیم.
او تصریح کرد: اکنون من به عنوان یک کارشناس، نمیتوانیم مثل سابق کتاب و مجلهای علمی از خارج کشور تهیه کنم. شخصا مجبورم برای تحقیقات و بررسی و ارتقاء سطح علمی خود، به همان کانالهای زیر زمینی مراجعه کنم. دولت با این کار خود بازار غیر رسمی را داغتر کرده است. بورس ارز اگر راهاندازی شود بسیاری از مشکلات حل میشود. ارز موجود در کشور در این بازار میتواند عرضه شود. مستخدمینحسینی افزود: از آن جهت که «بازار ثانویه ارز» دارای نواقصی است، نمیتوان به صورت کامل در مورد آن قضاوت کرد.