صنعت پتروشیمی که جزو یکی از مهم‌ترین صنایع بازار سرمایه ایران است و حدود ۲۳ درصد از ارزش بازار، بورس تهران متعلق به نمادهای این شرکت می باشد و میانگین بازدهی نمادهای این صنعت از ابتدای سال 97 تا هفته اخیر بیش از ۵۷ درصد بوده و حتی تعدادی از شرکت‌های این صنعت بازدهی بیش از ۱۰۰ درصدی را نیز ثبت کردند.

صنعت پتروشیمی از مهم‌ترین صنایع بازار سرمایه ایران به شمار می‌رود، به‌طوری‌که بیش از ۲۳ درصد از ارزش بازار، بورس تهران متعلق به نمادهای این شرکت است.

بنابر آمار، میانگین بازدهی نمادهای این صنعت از ابتدای سال جاری تا آخرین روز کاری هفته اخیر بیش از ۵۷ درصد بوده در حالی که برخی از شرکت‌های این صنعت نظیر پتروشیمی غدیر و شیراز بازدهی بیش از ۱۰۰ درصدی در مدت مزبور داشته‌اند.

صنعت محصولات شیمیایی علاوه بر اینکه از مهم‌ترین صنایع کشور به شمار می‌رود، سهم قابل توجهی از ارزش بازار سرمایه را نیز در اختیار دارد. این صنعت که ۲۷ شرکت فعال در بازار سهام دارد با ارزش بازاری بالغ بر ۱۵ میلیارد تومان، ۲۳.۸ درصد از ارزش بازار سهام را به خود اختصاص داده است.

بر اساس آمارهای منتشر شده جایگاه کلی صنعت پتروشیمی ایران در خاورمیانه معادل ۳۸ درصد و در دنیا نیز ۵ درصد از کل پتروشیمی‌های دنیا را به خود اختصاص داده است.

با توجه به اهمیت بسیار زیاد این صنعت، بررسی بنیادی این شرکت‌ها می‌تواند جلوه پررنگی از عملکرد بازار سهام را نشان دهد. از مهم‌ترین مولفه‌های اثر گذار بر عملکرد این شرکت‌ها، نوسان نرخ دلار در بازار‌های داخلی، نوسان قیمت نفت، متانول و اوره در بازارهای جهانی است. از این رو توجه به روند قیمت‌های جهانی کالاهای نفتی برای این شرکت‌ها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

   میانگین بازدهی ۵۷ درصدی

بررسی عملکرد این شرکت‌ها از ابتدای سال تا آخرین روز معاملاتی هفته گذشته (۲۴ بهمن) حاکی از ثبت میانگین رشد قیمتی حدود ۵۷ درصد برای نمادهای فعال این صنعت در بازار سهام است. به این ترتیب پتروشیمی شیراز به عنوان پربازده‌ترین شرکت، از ابتدای سال بازده ۱۱۳ درصدی داشته و از رقم ۲۵۴ تومان در آخرین روز کاری سال۹۶ به ۵۴۳ تومان در روز ۲۴ بهمن سال جاری رسیده است. با این وجود پتروشیمی غدیر که در اواسط تیرماه سال جاری عرضه اولیه شد، در بازه مزبور بازده قیمتی ۱۹۱ درصدی داشته که در نوع خود قابل توجه است.

همچنین میانگین رشد قیمتی شرکت‌های پتروشیمی آبادان، خارک و کرمانشاه از میانگین رشد قیمتی ۱۱ ماهه بالاتر بوده است. بخشی از رشد قیمتی نمادهای بورسی همسو با رشد بازار بوده است، اما بخش دیگری از این وابسته به عوامل بنیادی است .

   عبور محتاطانه از جاده تحریم ها

نوسان در بازار جهانی نفت به خصوص نفت برنت یکی از مهم‌ترین متغیرهای اثرگذار بر این بازار طی چند ماه اخیر بوده است. همچنین همزمان با اعلام تحریم‌های یکجانبه از سوی دولت دونالد ترامپ موضوع صادرات و تولیدات این شرکت‌ها فضای مبهمی را برای سهامداران این گروه به وجود آورد.

با این وجود نگاه اجمالی به گزارش‌های ۹ ماهه این شرکت‌ها از رشد تولید و فروش عمده شرکت‌ها حکایت دارد. چندی پیش نیز شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران عملکرد تولید و صادرات شرکت‌های فعال در این حوزه را منتشر کرد. بر این اساس در دی ماه سال جاری و از میان شرکت‌های فعال بورسی «زاگرس» بیشترین صادرات را داشته است.

اما به‌طور کلی صادرات محصولات شیمیایی از ابتدای سال تا پایان دی ماه ۱۷ میلیون تن و به ارزش ۹ میلیارد و ۷۳۹ میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه در سال قبل با رشد همراه بوده است.  این شرکت‌ها بطور کلی به دو دسته اوره ساز و متانول‌ساز نقسیم می‌شوند. از مهم‌ترین شرکت‌های متانول ساز می‌توان به پتروشیمی‌های خارک، فن آوران و زاگرس اشاره کرد.

در این گروه شرکت‌ زاگرس تحت تاثیر نوسان منفی قیمت متانول در نیمه دوم سال ۹۷ تغییر چندانی در رشد قیمتی نسبت به تابستان نداشت. بر اساس آمارها «زاگرس» در تابستان ۲هزار و ۴۴۰ میلیارد تومان فروش داشت؛ که در پاییز به یک هزار و ۴۸۰ تومان ارتقا یافته است. این شرکت در تابستان ۷۲۴ تومان سود خالص به ازای هر سهم به دست آورد که در پاییز این رقم ۴۸۸ تومان ثبت شد.

در خصوص پتروشیمی خارک نیز باید گفت نیمی از تولیدات این شرکت متانول و نیمی دیگر ال پی جی است. در پتروشیمی خارک میزان فروش و حاشیه سود با افت مواجه شده، که این مهم به دلیل رشد نرخ گاز و افت قیمت جهانی متانول در 3 ماهه پاییز بوده است.

   عملکرد اوره سازها

اما شرکت‌های اوره ساز مهم شامل پتروشیمی پردیس، خراسان، کرمانشاه و شیراز است. در خصوص تولید اوره وضع قیمت تثبیتی محصول اوره تحویلی داخلی، روند صعودی قیمت خوراک و روند نزولی قیمت محصول در بازارهای جهانی از اهمیت بسیاری برخوردار است.

در زمینه تولید اوره، «شپدیس» بیشترین میزان تولید اوره را در اختیار دارد به‌طوری‌که حدود ۶۳ درصد از تولید اوره در ایران به این شرکت تعلق دارد. بعد از آن نیز «شیراز» در رده دوم بیشترین میزان تولید قرار دارد. در بخش بیشترین فروش نیز «شپدیس» در رده نخست قرار دارد. در این زمینه نیز این شرکت ۶۲ درصد از بازار فروش اوره را در اختیار دارد. بهترین گزارش‌های ۹ ماهه این صنعت متعلق به شرکت‌های اوره ساز بوده است. بر اساس آمار گمرک ایران اوره باوجود تمامی مشکلات داخلی که بر سر قیمت‌گذاری داشته است، از نظر صادرات کاهش نداشته و نسبت به سال گذشته به ترتیب از نظر وزنی و ارزشی افزایش ۴ و ۲۰ درصدی را نشان داده است.

به‌طور کلی در ۱۰ ماه اخیر شرکت‌های اوره ساز صادرات بیشتری نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته که از نظر وزنی رشد ۴.۳ درصد و از نظر ارزشی رشد ۲۰.۳ درصدی را نشان می‌دهد.

<همکو: اخبار و تحلیل صنعت پلیمر>

قیمت نفت و سوخت، قیمت مواد اولیه پلاستیک و پلیمر، قیمت ارز و دلار